ΖΟΦΕΡΟΣ "ΔΡΟΜΟΣ"

"Ο Δρόμος" (2009) του αξιόλογου αυστραλού John Hillcoat είναι μια από τις πιο ζοφερές ταινίες που έχω δει. Αυτό το λέω από την αρχή, για να ξέρετε τι σας περιμένει. Βασισμένη στο πολύ καλό ομώνυμο μυθιστόρημα του Κόρμαν Μακ Κάρθι, μένει αρκετά πιστή σ' αυτό και είναι νομίζω μια από τις πιο "μαύρες" μετακαταστροφικές ταινίες που γυρίστηκαν ποτέ.
Σε έναν απόλυτα κατεστραμένο κόσμο, όπου σχεδόν κάθε μορφή ζωής έχει εκλείψει, ένας πατέρας με το μικρό γιο του περπατάνε διαρκώς πασχίζοντας να φτάσουν στο "νότο" με την αμυδρή ελπίδα ότι εκεί μπορεί τα πράγματα να είναι κάπως καλύτερα (ή, τουλάχιστον, κάπως πιο ζεστά). Βασικά αυτό που πασχίζουν είναι να επιβιώσουν σε έναν κόσμο δίχως καθόλου τρόφιμα (τα φυτά έχουν όλα πεθάνει επίσης), όπου ανάμεσα στους λίγους επιζήσαντες επικρατεί βαρβαρότητα και κανιβαλισμός.
Ο ερειπωμένος κόσμος, μόνιμα συννεφιασμένος, παγωμένος και μουντός, δίνεται με εξαιρετική δύναμη. Οι πόλεις απόλυτα κατεστραμένες, με τη σκουριά να κυριαρχεί, τα δέντρα στα δάση καμένα, σκόνη παντού και αποκαϊδια. Ο σκηνοθέτης (όπως ακριβώς και ο συγγραφέας του βιβλίου) δεν μας λένε τα αίτια της ολικής καταστροφής. Δεν είναι αυτό που ενδιαφέρει. Το θέμα είναι τι γίνεται μετά. Παράλληλα, μέσα σ' αυτό το δίχως την παραμικρή διέξοδο και δυνατότητα διαφυγής σκηνικό, αναπτύσσεται μια αλληγορία πάνω στο καλό και το κακό, όχι όμως, κατά τη γνώμη μου, με συνήθεις απλοϊκούς χολιγουντιανούς όρους: Απλώς (απλώς;;;) οι εξουθενωμένοι ήρωες πασχίζουν να διατηρήσουν την ανθρωπιά τους μέσα στη φρίκη και την απόλυτη κατάρρευση των πάντων. Ανθρωπιά στοιχειώδης, που εδώ συνίσταται στην ανατριχιαστική υπόσχεση ότι "δεν θα φάμε ανθρώπους, όσο κι αν πεινάσουμε, ακόμα κι αν πεθάνουμε". Αυτή είναι ίσως η μόνη έννοια καλού που έχει απομείνει. Και η θέληση του άρρωστου πατέρα να προστατέψει μέχρι τελευταίας του ρανίδας το γιο του, να του μάθει όσο καλύτερα γίνεται να επιβιώνει (πράγμα πολύ αμφίβολο), διατηρώντας όμως την στοιχειώδη ανθρωπιά του. Αλλιώς, κι αυτό είναι άλλο ένα βασικό μάθημα, πρέπει να μπορέσει να αυτοκτονήσει γρήγορα και αποτελεσματικά...
Σπάνια κάποια ταινία - και μάλιστα χολιγουντιανή, με γνωστούς πρωταγωνιστές - έχει δείξει τόση μαυρίλα, τόση απόγνωση και αδιέξοδο. Είναι ξεκάθαρο απ' την αρχή ότι τα πάντα έχουν τελειώσει, ότι ο κόσμος ουσιαστικά έχει πεθάνει. Οι ρυθμοί είναι κοφτοί, η αφήγηση αποσπασματική (και σ' αυτό το σημείο το φιλμ μένει πιστό στον τρόπο που είναι γραμμένο το βιβλίο), οι σκηνές εναλλάσσονται γρήγορα. Δεν υπάρχει έντονη δράση ή περιπέτεια, όπως έχετε μάθει από άλλες ταινίες καταστροφής, υπάρχει μόνο ένα συνεχές αδιέξοδο και ένας αδιάκοπος αγώνας για επιβίωση σε έναν κόσμο όπου έστω και μια μπουκιά φαγώσιμου πράγματος είναι πολυτιμότερη από οτιδήποτε άλλο.
Προσωπικά μου άρεσε η ταινία. Τη βρήκα συγκλονιστική στην απόλυτη εικόνα του τέλους των πάντων που έχει συλλάβει, αλλά και αληθινά συγκινητική σε αρκετά σημεία, αφού κάποια συναισθήματα παραμένουν ζωντανά μέσα στην απόλυτη παγωνιά. Το θέμα είναι αν θα αντέξετε τη ζοφερότητά της, στην οποία δεν πέφτει ούτε μια χαραμάδα φωτός...