"ΤΟ ΤΕΡΑΣ" ΚΑΙ ΟΙ ΑΘΕΑΤΕΣ ΠΛΕΥΡΕΣ ΤΩΝ ΓΕΓΟΝΟΤΩΝ

 Ένας από τους αγαπημένους μου σύγχρονους δημιουργούς είναι ο γιαπωνέζος Hirokazu Kore-eda. "Το Τέρας" του 2023 είναι μια ακόμα ταινία του με πρωταγωνιστές παιδιά - πώς τα καταφέρνει τόσο καλά μ' αυτά;

Σε μια ήσυχη πόλη μια μόνη μητέρα ανησυχεί όταν ο γιος της αρχίζει να φέρεται περίεργα. Κάποια στιγμή αντιλαμβάνεται ότι υπεύθυνος είναι ένας δάσκαλός του στο σχολείο, ο οποίος ενδέχεται και να έχει χτυπήσει το παιδί. Η μητέρα απαιτεί εξηγήσεις από τη διεύθυνση.

Όλα αυτά πάντως είναι μόνο η αρχή. Η ιστορία είναι πολύ πιο πολύπλοκη απ' όσο φανταζόμαστε. Στο φιλμ ξεχωρίζει το σενάριο. Αριστοτεχνικά γραμμένο, εξετάζει την ιστορία από τρεις διαφορετικές οπτικές γωνίες: Της μητέρας, του δάσκαλου και του παιδιού. Προσέξτε: Ο νους σας ίσως πάει στο κλασικό "Ρασομόν"του Κουροσάβα. Όμως όχι. Ο Κουροσάβα αναλύει το θέμα της υποκειμενικής ματιάς στα γεγονότα, των διαφορετικών αναμνήσεων του κάθε μάρτυρα. Εδώ δεν θίγεται το θέμα της υποκειμενικότητας. Τα γεγονότα είναι αυτά που είναι. Τελεία. Απλώς ο κάθε ήρωας αντιλαμβάνεται ένα μόνο μέρος τους, διαφορετικό ο καθένας, καθώς τα υπόλοιπα είναι αδύνατο να τα γνωρίζει. Μόνο όταν συμπληρωθούν και οι τρεις "ματιές" πάνω στην ίδια ακριβώς αλληλουχία γεγονότων θα συμπληρωθεί το παζλ και για τον θεατή, για τον οποίο κάθε λίγο αυτό που πιστεύει ανατρέπεται.

Η γνωστή ανθρωπιά του σκηνοθέτη είναι κι εδώ άμεσα παρούσα. Θα αντιληφθείτε τη συμπάθεια και κατανόηση με την οποία κοιτά κάθε έναν από τους ήρωες, άσχετα αν φαινομενικά είναι "καλός" ή "κακός". Ασχολείται επίσης με το θέμα των "απαγορεύσεων" κάποιων πραγμάτων και την επιβεβλημένη σιωπή που τα τυλίγει. Τέλος, το σημαντικότερο νομίζω, μας δείχνει ότι σπάνια τα πράγματα είναι όπως φαίνονται.. Τα βλέπουμε σχεδόν πάντοτε αποσπασματικά - δεν μπορούμε να κάνουμε αλλιώς. Γι' αυτό είναι πολύ πιο πολύπλοκο απ' όσο πιστεύουμε να βγάλουμε σίγουρα συμπεράσματα. Ο κόσμος είναι πολύ πιο ρευστός και πολύπλευρος απ' όσο φαίνεται. Σπάνια φωτίζονται όλες οι πλευρές του...  

Από τις πλέον ενδιαφέρουσες ταινίες του 2023.

"ΚΛΕΦΤΕΣ ΚΑΤΑΣΤΗΜΑΤΩΝ" Ή Η ΘΑΛΠΩΡΗ ΜΙΑΣ ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΗΣ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑς

Ο γιαπωνέζος Hirokazu Koreeda είναι από τους πιο ενδιαφέροντες και χαμηλότονους, πλην όμως ουσιαστικούς, σύγχρονους δημιουργούς. Οι "Κλέφτες Καταστημάτων" (Manbiki Kazoku) του 2018 το επιβεβαιώνουν απόλυτα.
Εδώ ο σκηνοθέτης, όπως συνηθίζει, παρακολουθεί από κοντά μια οικογένεια από παρίες του "γιαπωνέζικου θαύματος". Φτωχοί, περιθωριακοί, πολυμελείς, ζουν από τη σύνταξη μια γιαγιάς, αλλά συμπληρώνουυν τα πενιχρά τους εισοδήματα κλέβοντας τα απαραίτητα από διάφορα καταστήματα. Ώσπου, παρά τη φτώχεια τους, θα "υιοθετήσουν" (απάγοντάς το στην ουσία) ένα πεντάχρονο κοριτσάκι που κακοποιείται από τους δικούς του - άλλο που δεν ήθελαν οι δικοί του - κάνοντάς το για πρώτη φορά ευτυχισμένο. Οικογένεια; Εδώ βρίσκεται το ζουμί. Ναι μοιάζουν με οικογένεια και όλα είναι αρμονικά μεταξύ τους. Σύντομα όμως θα διαπιστώσουμε ότι δεν είναι τέτοια με την κλασική σημασία του όρου. Ούτε γάμος υπάρχει ούτε παιδιά ούτε... Απλώς μια παράξενη, αρμονική όπως είπαμε, συμβίωση. Και με πολλές αθώες παρανομίες βεβαίως.
Παρά το απόλυτα μίζερο περιβάλλον η ταινία ακτινοβολεί μια απίστευτη ζεστασιά, ανθρωπιά και συγκίνηση. Είναι σα να λέει με κάθε δυνατό τρόπο ότι και οι παρίες μπορεί να είναι ευτυχισμένοι με τον δικό τους τρόπο (δίχως το παραμικρό ίχνος κηρύγματος και "μηνυμάτων", το τονίζω αυτό). Και ταυτόχρονα τονίζει ότι η (οικογενειακή) θαλπωρή και αγάπη δεν προϋποθέτει ούτε δεσμούς αίματος ούτε την όποια νομιμοποίηση από θρησκείες ή κοινωνικούς θεσμούς και μπορεί να ανθισει εξ ίσου ανάμεσα στα σκουπίδια. Απλώς βρίσκεται "εκεί που βρίσκεται η καρδιά" (για να χρησιμοποιήσω έναν τίτλο παλιάς ταινίας). Αντίθετα, μερικές φορές ο νόμος και η κάθε λογής τυπικότητα μπορεί να καταστρέψουν τα πάντα.
Τρυφερή, συγκινητική, χαμηλότονη, η ταινία ήδη βρίσκεται στην προσωπική μου λίστα με τις καλύτερες του 2018.