ΟΤΑΝ ΕΚΛΑΨΕ Η ΠΕΤΡΑ ΦΟΝ ΚΑΝΤ

Αναμφισβήτητα ο Rainer Werner Fassbinder (1945-1982) υπήρξε μια σημαντική όσο και ιδιόμορφη περίπτωση στο κινηματογραφικό σύμπαν. Και μόνο το γεγονός ότι πέθανε μόλις 37 χρονών αφήνοντας πίσω του πάνω από 40 (!!!) ταινίες είναι ικανό να προκαλέσει δέος. Απόλυτα παρακμιακός, αλκοολικός, δύσκολος χαρακτήρας, ώθησε τη ζωή του στα άκρα και την έκαψε.
Παρά τον σεβασμό που τρέφω για την περίπτωσή του, θα μου επιτρέψετε να μην τον συγκαταλέγω στους αγαπημένους μου σκηνοθέτες, αφού αρκετές από τις ταινίες του μου προκαλούν πλήξη, παρά την σε βάθος εξερεύνηση των χαρακτήρων των ηρώων τους. Έτσι, "Τα πικρά δάκρυα της Πέτρα φον Καντ" του 1972 με κούρασαν για αρκετούς λόγους.
Λίγα για τη ιστορία όμως: Η ομώνυμη ηρωίδα είναι διάσημη σχεδιάστρια μόδας. Σκληρή, άκαρδη, κυνική, με άθλιο φέρσιμο στην αμίλητη υπηρέτρια / γραμματέα / συνεργάτη της. Ώσπου γνωρίζει μια όμορφη νέα κοπέλα που θέλει να γίνει μοντέλο, την ερωτεύεται παράφορα και σύντομα χάνει κάθε έλεγχο, παραπαίοντας από την αυτοταπείνωση στην υστερία.
Για τον Fassbinder ο πόθος είναι το υπέρτατο κίνητρο των ανθρώπινων πράξεων. Και ο έρωτας είναι ικανός να αντιστρέψει τους ρόλους, κάνοντας τον κυνηγό θήραμα, τον εξουσιαστή εξουσιαζόμενο, τον εγωμανή ταπεινωμένο. Καλά και ενδιαφέροντα όλα αυτά. Ωστόσο στα "Δάκρυα..." με ενοχλούν αρκετά πράγματα: Το βαθύ μελοδραματικό στοιχείο, που δεν είναι και το καλύτερό μου. Ο εγκλεισμός σ' ένα και μόνο δωμάτιο (ούτε καν σπίτι, δωμάτιο), στο οποίο διαδραματίζεται ολόκληρη η ταινία. Πάνω απ' όλα όμως με ενοχλεί η αφόρητη (και ηθελημένη βεβαίως) θεατρικότητα, που είναι στοιχείο που πάντοτε με κουράζει στο σινεμά. Ο εγκλεισμός που είπαμε, ο σαφής χωρισμός σε πράξεις περισσότερο παρά σε σεκάνς, το απόλυτα θεατρικό, "ψεύτικο" (ηθελημένα, το ξαναλέω) παίξιμο των ηθοποιών, που είναι αποκλειστικά γυναίκες. Δεν κατηγορώ τον Fassbinder. Σέβομαι τις αισθητικές επιλογές του (μπαρόκ ενίοτε, από τα σκηνικά μέχρι την επιλογή της μουσικής), απλώς δεν μου ταιριάζουν καθόλου. Ξέρω ότι πολλοί είναι αφοσιωμένοι οπαδοί του. Κανένα πρόβλημα. Είναι καθαρά θέμα γούστου. Εγώ πάντως με δυσκολία παρακολούθησα το φιλμ.