ΕΡΧΟΝΤΑΙ, ΤΑΧΑ, ΟΙ ΡΩΣΟΙ;

Είναι πάμπολλες οι ταινίες που γυρίστηκαν κατά τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου και αντανακλούν τόσο τον (συνήθως υστερικό) φόβο των αμερικάνων για τους "κόκκινους" όσο και τον (λογικό) φόβο των πάντων για έναν εφιαλτικό τρίτο παγκόσμιο, ο οποίος ουσιαστικά θα τελείωνε την ανθ1966), ρωπότητα. Η αντιμετώπιση του θέματος είναι ποικίλη. Υπάρχουν από κυριολεκτικά κατάμαυρες ταινίες έως κωμωδίες. Στην τελευταία κατηγορία εξέχουσα θέση κατέχει το φιλμ του Norman Jewison "Έρχονται οι Ρώσοι" του 1966. Ο κανονικός τίτλος μάλιστα, για να τονίσει την υστερία που λέγαμε, είναι "The Russians are coming! The Russians are coming!".
Ένα ρωσικό υποβρύχιο που κάνει περιπολίες ρουτίνας κοντά στις ΗΠΑ, από λάθος του κυβερνήτη του προσαράζει σε ακτή μικρού και απομονωμένου αμερικάνικου νησιού. Μια ομάδα σοβιετικών ναυτών αποβιβάζεται κοντά σε απομονωμένο σπίτι για να ζητήσει βοήθεια να ρυμουλκηθεί στα ανοιχτά το υποβρύχιο. Δεν θα μείνει όμως απαρατήρητη. Σιγά - σιγά το συνταρακτικό νέο ("οι Ρώσοι έκαναν απόβαση!") διαδίδεται, άλλοτε σαν φήμη που διογκώνεται ανεξέλεγκτα, άλλοτε βασισμένη σε κάποια γεγονότα που παρεξηγούνται. Η ήσυχη, ειρηνική, κλειστή κοινωνία της μικρής πόλης (μάλλον της μοναδικής του νησιού) ξαφνικά μετατρέπεται σε μια μάζα ανθρώπων (ένα όχλο στην ουσία) αποφασισμένων να "υπερασπίσουν την πατρίδα μέχρι τέλους", με  συναισθήματα που κυμαίνονται από τηνκαθαρή  υστερία και τον πανικό έως τον φιλοπόλεμο ηρωισμό, σε κάθε περίπτωση όμως πολύ μακριά από την απλούστατη, κοινή λογική. Η κατάσταση θα φτάσει σύντομα στα όρια της αληθινής ολέθριας σύρραξης.
Όλα αυτά δίνονται με ξεκαρδιστικό συχνά τρόπο. Η αμερικάνικη παράνοια απέναντι στον "σοβιετικό κίνδυνο" σκιτσάρεται με σπαρταριστή δεξιοτεχνία, η αδεξιότητα των σοβιετικών - και η έκθαμβη περιέργειά τους απέναντι στον "αμερικάνικο τρόπο ζωής" - επίσης. Τονίζοντας την φιλοπολεμική ηλιθιότητα και την παντελή έλλειψη κατανόησης για τον "άλλο", τον "εχθρό", ένα γελοίο και τυχαίο ουσιαστικά γεγονός κινδυνεύει να τινάξει τα πάντα στον αέρα. Ο Jewison σαρκάζει και καυτηριάζει ανελέητα την ψυχροπολεμική υστερία, δείχνει πώς μια καθημερινή, ήσυχη κοινότητα μπορεί από τη μιαστιγμή στην άλλη να μετατραπεί σε ανεξέλεγκτο όχλο και, κάνοντας ένα βήμα παραπάνω και εναρμονιζόμενος με την περιρέουσα στις ΗΠΑ ατμόσφαιρα της εποχής (αμφισβήτηση, χίπις, αντιπολεμικικό κλίμα από τους νέους κυρίως) προχωρά σε απόλυτα φιλειρηνικά μηνύματα, φτάνοντας τελικά να πει (πράγμα τολμηρό για τότε) ότι τελικά "δεν έχουμε να χωρίσουμε τίποτα από τους ρώσους, οι οποίοι είναι άνθρωποι  ακριβώς σαν κι εμάς, και μπορούμε κάλλιστα να συνυπάρξουμε ειρηνικά μαζί τους".
Στο μεταξύ - και πέραν των όποιων αναλύσεων - θα απολαύσετε μια σπαρταριστή σάτιρα, με τον Άλαν Άρκιν στο ρόλο του ρώσου ναύτη να κλέβει την παράσαση. Ένα από τα καλύτερα, κατά τη γνώμη μου, δείγματα κωμωδίας των μακρυνών (κυρίως ιδεολογικά εννοώ) 60ς.