ΕΝΑ... ΜΑΥΡΟ ΜΕΛΟΣ ΤΗΣ ΚΟΥ ΚΛΟΥΞ ΚΛΑΝ ΣΤΗΝ "ΠΑΡΕΙΣΦΡΗΣΗ"

Ο Spike Lee είναι βεβαίως ένας πολιτικοποιημένος σκηνοθέτης, γνωστός για την εμμονή του στα προβλήματα της φυλής του (των μαύρων δηλαδή). Και πολύ καλά κάνει. Ωστόσο το έργο του είναι συχνά άνισο, καθώς έχει κάνει και αδιάφορες ταινίες. Το 2018 πάντως φαίνεται ότι βρίσκεται ξανά σε φόρμα, αφού η "Παρείσφρηση" (BlacKkklansman) είναι κατά τη γνώμη μου μια καλή ταινία.
Δεν θα το πιστέψετε, αλλά πρόκειται για αληθινή ιστορία: Στα μέσα των 70ς ένας μαύρος αστυνομικός καταφέρνει να γίνει δεκτός ως μέλος της... Κου Κλουξ Κλαν! Πώς γίνεται αυτό; Τους πείθει τηλεφωνικά ότι είναι αναμφισβήτητα ρατσιστής (φανατικός μάλιστα) και όταν έρχεται η ώρα των ζωντανών συναντήσεων στέλνει στη θέση του έναν συνάδελφό του αστυνομικό (ο οποίος, για να ολοκληρωθεί η ειρωνεία, είναι εβραίος!). Έτσι καταφέρνουν να ξεσκεπάσουν πολλά μυστικά (παράνομα εννοείται) της άθλιας αυτής εγκληματικής συμμορίας.
Ο Λι έχει συνειδητά παραποιήσει κάποια γεγονότα για να δώσει περισσότερο αφηγηματικό ενδιαφέρον και να δημιουργήσει ιδιαίτερο κοινωνικό περιβάλλον. Έτσι μεταφέρει τα γεγονότα λίγο πίσω στο χρόνο, στα 1971-72 για την ακρίβεια, ώστε να συμπίπτουν με την κλιμακούμενη μαύρη εξέγερση, την ύπαρξη (ακόμα) των Μαύρων Πανθήρων, το χαρακτηριστικό λουκ, τη μουσική κλπ. Επίσης σκαρφίζεται ένα αγωνιώδες τέλος (στη σκηνή με την έκρηξη) για να προσδώσει σασπένς.
Μου άρεσε η ταινία καθώς συνδυάζει έξυπνα την αγωνιώδη αστυνομική πλοκή, το χιούμορ (κάποιες στιγμές το φιλμ ανήκει καθαρά στο χώρο της κωμωδίας) και, φυσικά, την έντονα αντιρατσιστική θέση. Στο τέλος μάλιστα, παρατίθενται αυθεντικές σκηνές από τα σύγχρονα γεγονότα της ρατσιστικής επίθεσης εναντίον διαδηλωτών (στο Τζορτζτάουν νομίζω;) και την απαράδεκτη αντίδραση του Τραμπ, προφανώς για να δειχτεί το ότι ο ρατσισμός συνεχίζεται αμείωτος (στην Αμερική του Τραμπ μάλιστα... καταλαβαίνετε...). Τέλος καταγράφει τη σταδιακή απόκτηση αντιρατσιστικής συνείδησης από τον ήρωα, πράγμα που δίνει και κάποιο ψυχολογικό ενδιαφέρον.
Εξ ορισμού συμπαθώ τα αντιρατσιστικά φιλμ. Πολύ περισσότερο αν βλέπονται τόσο ευχάριστα όπως αυτό (συμβάλλει και η νοσταλγική ατμόσφαιρα εποχής). Μακάρι ο Λι να διατηρήσει τη φόρμα του, διότι, είπαμε, είναι άνισος δημιουργός).

ΠΑΡΑΚΜΗ ΚΑΙ ΣΟΥΡΕΑΛΙΣΜΟΣ ΣΤΟ "ΣΑΝΑΤΟΡΙΟ ΤΗΣ ΚΛΕΨΥΔΡΑΣ"

Ο πολωνός σκηνοθέτης Wojcech Has (1925-2000) ανήκει στη μικρή ομάδα των πλέον παράξενων δημιουργών στην ιστρία του κινηματογράφου. Η γοητεία της ατέλειωτης, ελλειπτικής και δίχως σταματημό αφήγησης μπλέκεται στο έργο του με τον σουρεαλισμό και το παράλογο, ενώ οι ονειρικές εικόνες κυριαρχούν. Ίσως το αποκορύφωμα όλων αυτών βρίσκεται στο "Σανατόριο της Κλεψύδρας", μια παντελώς φευγάτη ταινία του 1973.
Μην ψάχνετε για πλοκή ή λογικό ειρμό γεγονότων. Ο ήρωας φτάνει σε έναν ερειπωμένο πύργο στο πουθενά (θα μπορούσε να είναι ο πύργος του Δράκουλα), που περιβάλλεται από έρημο, χιονισμένο τοπίο, αναζητώντας τον πατέρα του. Αρχικά δεν υπάρχει κανείς. Μετά εμφανίζεται ένας γιατρός που θα τον πληροφορήσει κάτι σαν "μπορούμε να γυρίζουμε πίσω στο χρόνο, έτσι οι ασθενείς μας είναι τώρα νεκροί, αλλά κάποια στιγμή ίσως ξαναζωντανέψουν" ή κάτι τέτοιο, δείχνοντάς του το πτώμα (;;;) του πατέρα του. Υπάρχει κάπου και μια νοσοκόμα και στη συνέχεια η ιστορία παύει να είναι ιστορία και γίνεται μια σειρά συνειρμικών σκηνών που πάει μπρος - πισω στο χρόνο και όπου τα παράλογα συμβαντα έχουν τον πρώτο λόγο.
Μην  προσπαθήσετε να αποκωδικοποιήσετε την πλοκή και να φανταστείτε τι ακριβώς γίνεται. Το όλο φιλμ λειτουργεί κάπως σαν την "Αλίκη στη Χώρα των Θαυμάτων". Ο ήρωας, π.χ., μπαίνει κάποια στιγμή κάτω από ένα κρεβάτι σε ένα κλειστό δωμάτιο και βρίσκεται ξαφνικά σε μια πλατεία πόλης γεμάτη κόσμο. Τέτοια πράγματα, για να σας δώσω να καταλάβετε. Ένα από τα πλέον καθηλωτικά στοιχεία του φιλμ είναι οι φοβερές, ονειρικές εικόνες του. Παντού κυριαρχεί μια έντονη αίσθηση παρακμής. τα πάντα είναι ερειπωμένα, εγκαταλειμένα, ξερά, αραχνιασμένα. Και, παράλληλα με αυτό το κλίμα απόλυτης παρακμής, υπάρχει και έντονος ερωτισμός. Δείτε το σαν ένα πραγματικά παραισθισιογόνο ταξίδι στο υποσυνέιδητο, στον κόσμο των επιθυμιών και των ονείρων, γνωρίζοντας από την αρχή ότι πρόκειται για μια ταινία που σπάει κάθε κώδικα αφήγησης. Λειτουργεί, όπως ξαναείπαμε, συνειρμικά. Βρισκόμαστε στην καρδιά του σουρεαλισμού. Όπως ο "Ανδαλουσιανός Σκύλος" ή τα φιλμ του Jodorowsky.
Αν μπορείτε να αφεθείτε και να απολαύσετε κάτι τέτοιο, το συνιστώ. Σίγουρα πάντως λίγοι θα το καταφέρουν. Απλώς να θυμάστε: Στο σινεμά των χωρών του πρώην υπαρκτού σοσιαλισμού μπορεί να κυριαρχούσε ο σοσιαλιστικός ρεαλισμός, αλλά κάθε άλλο παρά μόνον αυτός υπήρχε. Μια μόνο ματιά στο πολωνικό σινεμά της εποχής θα σας πείσει.

"CLIMAX": Η ΑΠΟΛΥΤΗ ΕΙΚΟΝΟΓΡΑΦΗΣΗ ΕΝΟΣ BAD TRIP

Ο Gaspar Noe, όπως ο φον Τρίερ ή ο Αρονόφσκι, είναι νομίζω αυτό που θα αποκαλούσαμε (και αποκαλούνται συχνά) "κνηματογραφικοί προβοκάτορες". Εξαιρεικοί σκηνοθέτες αναμφισβήτητα, βασικό στόχο έχουν να προκαλέσουν ή/και να ενοχλήσουν τον θεατή, φτάνοντας συχνά στα άκρα. Όχι με τον τρόπο που θα το έκανε μια "άρρωστη" ταινία τρόμου ή σπάτερ - εκεί ενυπάρχει πάντα και ένα υπόγειο χιούμορ - αλλά με "σοβαρότερους" τρόπους ή θίγοντας "σοβαρότερα" θεματα. Το "Climax" του 2018 δεν αποτελεί εξαίρεση.
 Μια ομάδα χορού αποτελούμενη από ετερόκλητα άτομα απομονώνεται σε μια τεράστια, δαιδαλώδη  αποθήκη (ή κάτι τέτοιο) για να κάνει την τελική πρόβα για μια χορογραφία. Μετά το τέλος της πρόβας ακολουθεί πάρτι για χαλάρωση. Ωστόσο κάποιος ρίχνει LSD στη σαγκρία με αποτελέσματα... που είναι αδύνατο να περιγραφούν, καθώς παρακολουθούμε ένα εφιαλτικό bad trip.
Είπαμε: ΟΙ σκηνοθετικές ικανότητες του Νοέ είναι αναμφισβήτητες. Τα μακρά μονοπλάνα, η εξαιρετική πραγματικά χορογραφία της ομάδας (πριν τριπάρει) σε κλασικό ντίσκο κομμάτι, ο τρόπος κινηματογράφησης, είναι όλα, αν μη τι άλλο, από καθηλωτικά έως απόλυτα αποτελεσματικά. Ένα ξέφρενο πάρτι, που αρχικά υπόσχεται ιδιαίτερες ερωτικές καταστάσεις, μετατρέπεται βαθμιαία, με ευφάνταστο τρόπο, σε έναν αληθινά δυσβάσταχτο εφιάλτη, που πραγματικά ταρακουνά τον θεατή. Αποτύπωση ανεξέλεγκτων συμπεριφορών; Καταγραφή της απόλυτης κυριαρχίας του ενστίκτου πάνω σε κάθε λογική (ή ηθική); Απλή κατάδειξη του πού μπορεί να οδηγήσει η κατανάλωση ουσιών; (διότι ακόμα και ηθικοπλαστικά θα μπορούσε να εκλάβει κανείς το τυχόν "μήνυμα"). Δεν ξέρω. Ίσως πάνω απ' όλα κυριαρχεί η επιθυμία του σκηνοθέτη να σοκάρει πάσει θυσία.
Απολαύστε το ή μισείστε το. Θα καταλάβω απόλυτα και τις δύο ακραίες αντιδράσεις. Εμένα μου φαίνεται ότι μοναδικός στόχος είναι η πρόκληση. Πάντως πρόκειται για την εφιαλτικότερη απεικόνιση κακού τριπαρισματος που έχω δει ποτέ στην οθόνη...

Ο ΚΥΡΙΟΣ, ΤΟ ΟΠΛΟ ΚΑΙ ΟΙ ΛΗΣΤΕΙΕΣ ΩΣ ΧΟΜΠΙ

Ο David Lowery είναι κυρίως μικρομηκάς και μοντέρ, έχει όμως προλάβει να σκηνοθετήσει και μερικές μεγάλου μήκους ταινίες. "Ο Κύριος & το Όπλο" (The Old Man & the Gun) του 2018 ευτυχεί να έχει στο καστ του τον Ρόμπερτ Ρέντφορντ (στον τελευταίο του ίσως ρόλο), τη Σίσι Σπέισεκ, τον Κέισι Άφλεκ, τον Ντάνι Γκλόβερ και τον πάντοτε cult Τομ Γουέιτς.
Στη δεκαετία του 80 ένας ηλικιωμένος, ευγενέστατος, χαμογελαστός και σε όλους συμπαθής κύριος ληστεύει κατ' εξακολούθησιν τράπεζες με τη βοήθεια δύο επίσης ηλικιωμένων φίλων του. Όταν όμως σε μια από τις ληστείες του τυχαίνει να βρίσκεται στην τράπεζα ένας νεαρός αστυνομικός, ο τελευταίος βάζει σκοπό της ζωής του να σκαλίσει την υπόθεση και να συλλάβει τους ενόχους. Και, όπως αποδεικνύεται, ο συμπαθέστατος ηλικιωμένος έχει πλούσιο παρελθόν...
Το φιλμ βασίζεται στην αληθινή ιστορία του Φόρεστ Τάκερ, ο οποίος, εκτός από πολλές ληστείες, είχε δραπετεύσει από φυλακές - στις οποίες μπαινόβγαινε από τη δεκαετία του 30 - 16 φορές (!), ως άλλος Πεταλούδας. Ως ταινία είναι feelgood, διαθέτοντας και αρκετό χιούμορ, και συγχρόνως κλείνει το μάτι στα παλιά αστυνομικά των 70ς κυρίως - μεταξύ των οποίων και φιλμ που πρωταγωνιστούσε ο ίδιος ο Ρέντφορντ. Οι cool, ήσυχοι, συμπαθείς ληστές, η μη βίαιη ατμόσφαιρα, η έλλειψη αυτού που σήμερα αποκαλούμε "καταιγιστική δράση" (για καλό το λέω, δεν πρόκειται για action movie), το κλασικό μοτίβο του αστυνομικού που κατά βάθος συμπαθεί τον κακοποιό που κυνηγά, όλα είναι παρόντα στο φιλμ. Όσο για την εγκληματική δράση (αναίμακτες ληστείες και διαρκείς αποδράσεις) εδώ παρουσιάζονται ως σχεδόν φυσική ανάγκη του δράστη. Δεν το κάνει από ανάγκη, αλλά κάπως σαν από χόμπι. Αυτό είναι η ζωή του. Τα υπόλοιπα (και ο έρωτα ακόμα) βρίσκονται σε δεύτερη μοίρα.
Ευχάριστο φιλμ, επίτηδες "παλιομοδίτικοτο", το είδα με σχετικό ενδιαφέρον, δεν μπορώ όμως να το χαρακτηρίσω μεγάλη ταινία. Απλώς συμπαθητικό.

ΠΕΡΙ ΣΤΟΙΧΕΙΩΜΕΝΩΝ ΦΟΡΕΜΑΤΩΝ (IN FABRIC)

Ο Peter Strickland είναι ένας βρετανός σκηνοθέτης (η μητέρα του είναι ελληνίδα), ο οποίος το 2018 γύρισε το "In Fabric" (Το Στοιχειωμένο Φόρεμα), ένα συνδυασμό ταινίας τρόμου και κωμωδίας.
Όλα στρέφονται γύρω από ένα κατάστημα γυναικείων ρούχων, το οποίο προσφέρει χειμερινές εκπτώσεις. Το προσωπικό - και κυρίως ο ιδιοκτήτης - είναι (ας το πούμε επιεικώς) "παράξενοι", ενώ το πλήθος συνωστίζεται για να διαλέξει ρούχα της αρεσκείας του. Από εκεί μια κοπέλα θα αγοράσει ένα κόκκινο φόρεμα, το οποίο αποδεικνύεται... στοιχειωμένο και προκαλεί κακό στον εκάστοτε ιδιοκτήτη του. Την πορεία του φορέματος αυτού παρακολουθούμε και το τι (κακό) συμβαίνει σε όσους το φοράνε.
Η ταινία είναι φυσικά μια μαύρη κωμωδία. Πάνω απ' όλα πρόκειται για έναν φόρο τιμής στα ιταλικά giallo των 60ς και 70ς, με τις γκλαμουράτες και με ολίγον "μάτι" εικόνες, τις χαρακτηριστικές μουσικές και τα μάλλον ελλειπή σενάρια. Στο συγκεκριμένο φιλμ συνυπάρχουν παράξενες συμπεριφορές, ανεξήγητα σημεία ή γεγονότα (άγνωστο το τι ακριβώς είναι και από πού ξεφύτρωσε το περίφημο κατάστημα) και, βέβαια, μια εντονότατη και βιτριολική κριτική στον καταναλωτισμό της εποχής μας (με αποκορύφωμα τη σκηνή όπου οι πελάτες σχεδόν σκοτώνονται για το ποιος θα προλάβει τα προϊόντα με έκπτωση), αλλά και ένα σχόλιο για τη σαγήνη που προκαλεί η τηλεοπτική ηλιθιότητα.
Καλά όλα αυτά, πλάκα έχουν και είδα το φιλμ σχετικά ευχάριστα, δεν μου είπε όμως και τίποτα ιδιαίτερο. Αρκετά περίεργος και ιδιαίτερος (έστω και αν όχι πάντα πετυχημένος) είναι πάντως ο Strickland, οπότε ας τον παρακολουθούμε καλού - κακού.

"ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΣΥΝΕΙΔΗΣΗΣ" Ή ΟΙ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙς ΤΗΣ ΕΝΟΧΗΣ

Τελικά οι ιρανοί έχουν παγιώσει μια εξαιρετική σχολή κοινωνικού ρεαλισμού, καταφέρνοντας να ανανεώνονται συνεχώς και να βρίσκουν πρωτότυπες ιδέες για να δημιουργούν δράματα που πολλές φορές αγγίζουν τα όρια του (κοινωνικά) εφιαλτικού. Δεν πρόκειται δηλαδή για αυτό που λεμε "φέτα ζωής", αλλά δράματα με συχνά πολύπλοκες ιστορίες, τα οποία βεβαίως διαδραματίζονται σε εντελώς ρεαλιστικό πλαίσιο. Στα χνάρια του καλύτερου σήμερα ιρανού σκηνοθέτη, του Farahdi, κινείται λοιπόν η δεύτερη ταινία του Vahid Jalilvand "Περίπτωση Συνείδησης" (No Date, No Sign ο αγγλόφωνος τίτλος) του 2017.
Όπου ένας γιατρός εμπλέκεται μια νύχτα σε ένα τροχαίο ατύχημα, χτυπώντας - δίχως να είναι δικό του λάθος - ένα μηχανάκι στο οποίο επιβαίνει τετραμελής οικογένεια. Όλοι μοιάζουν να είναι καλά, ο γιατρός τους αποζημειώνει επί τόπου διότι δεν έχει πληρώσει την ασφάλεια του αυτοκινήτου του και δεν θέλει να εμπλακεί η αστυνομία, προσφέρεται να τους πάει στο νοσοκομείο, αν και δεν υπάρχουν εμφανείς πληγές, αλλά ο πατέρας αρνείται και εξαφανίζεται στο σκοτάδι. Το πρωί της άλλης μέρας όμως φέρνουν στο νοσοκομείο όπου εργάζεται ο γιατρός το δεκάχρονο αγοράκι της οικογένειας νεκρό. Η νεκροψία δείχνει τροφική δηλητηρίαση, μήπως όμως πρόκειται για (αόρατο) εγκεφαλικό τραύμα από το δυστύχημα; Ο  κόσμος του γιατρού αρχίζει να καταρρέει.
Εδώ συνυπάρχουν ανάλυση χαρακτήρων, σημασία στη λεπτομέρεια και στοχασμός πάνω στο θέμα της ευθύνης. Μια απλή παράλειψη, η άρνηση μιας μικρής σε πρώτη ανάγνωση υποχρέωσης, μπορεί να έχει πολλαπλάσιες επιπτώσεις και να πάρει εφιαλτικές διαστάσεις. Διότι, όπως θα δείτε, στη συγκεκριμένη ιστορία θα εμπλακούν - και θα καταστραφούν - και άλλοι. Είναι σαν το μικρό πετραδάκι που πέφτει στην ήρεμη λίμνη, κι όμως δημιουργεί στο νερό αναταράξεις σε μεγάλη ακτίνα. Και αφορά πολλών ειδών σχέσεις: Επαγγελματικές, οικογενειακές, ηθικές, ψυχολογικές κλπ.
Καλή ταινία, αν βεβαίως σας ενδιαφέρει ο (εμπνευσμένος και επινοητικός) ρεαλισμός. Όχι, δεν είναι θεαματική, όλα εδώ είναι θέμα σεναρίου, αλλά όντως αξίζει τον κόπο.

Η CLEO ΑΠΟ ΤΙΣ 5 ΩΣ ΤΙΣ 7 (ΣΕ REAL TIME)

Το 1961 η γαλλική nouvel vague βρισκεται στο αποκορύφωμά της. Τότε μια από τις πρωτεργάτιδές της, η Agnes Varda, γυρίζει το "Cleo de 5 a 7" με την πανέμορφη - και άγνωστη σχετικά - Corinne Marchant στον κύριο ρόλο.
Όπως ακριβώς λέει ο τίτλος, το φιλμ παρακολουθεί δύο ώρες από τη ζωή μιας νέας γυναίκας την μακρύτερη ημέρα του χρόνου. Είναι μια ανερχόμενη τραγουδίστρια, που πρόσφατα κυκλοφόρησε κάποιους μικρούς δίσκους. Η κοπέλα ανησυχεί για τα αποτελέσματα των ιατρικών της εξετάσεων. Στην αρχή είναι γεμάτη καπρίτσια, με τη διάθεσή της να αλλάζει διαρκώς, σχεδόν ενοχλητική θα λέγαμε. Η ζωή της είναι γεμάτη - σύντομες συναντήσεις με τον συνθέτη και τον στιχουργό της, τον αρκετά μεγαλύτερο - και βιαστικό - εραστή της, μια φίλη της μοντέλο ενός γλύπτη, ένα μηχανικό προβολής σε σινεμά, έναν νέο στο πάρκο... Όσο η ώρα προχωρά, και μέσα από τις ποικίλες αυτές συναντήσεις, η ηρωίδα θα γίνει πιο ανθρώπινη, πιο ανεκτική και, τελικά, πιο χαλαρή και φιλική στη ζωή και τον κόσμο.
Κλασικό δείγμα του πρωτοποριακού γαλλικού σινεμά της εποχής, η ταινία παρουσιάζει αυτό που θα λέγαμε "μια φέτα ζωής" - και ταυτόχρονα μια βόλτα στο Παρίσι της εποχής. Γλυκόπικρο, τρυφερό και απρόσμενα φρέσκο μετά από τόσο χρόνια, αποτυπώνει συγχρόνως το κλίμα και την ατμόσφαιρα της περιόδου. Τέχνη, έρωτας, ζωή, φιλία, δουλειά, καθημερινότητα, όλα θα προλάβουν να περάσουν από το φακό της Βαρντά τις δύο αυτές ώρες (οι οποίες θα μπορούσαν να είναι μια μικρογραφία της ζωής). Και μαζί (κλείσιμο ματιού σε φίλους και συναδέλφους της) σε guest εμφανίσεις ο μεγάλος συνθέτης Μισέλ Λεγκράν και ο Γκοντάρ (ως ήρωας μιας μικρού μήκους βωβής κωμικής ταινίας που παρακολουθεί σε ένα σινεμά η ηρωίδα). Η αέρινη σκηνοθεσία είναι γεμάτη ιδέες, η ματιά πρωτοποριακή για την εποχή, τα "εσωτερικά" παιχνίδια παρόντα. Και όλα αυτά μαζί συνθέτουν ένα κλασικό φιλμ της πρωτοπορίας.
Κλασικό για σινεφίλ, απολαυστικό μέχρι σήμερα, αλλά προσοχή σ' αυτό που είπα προηγουμένως: Για σινεφίλ. Ίσως το κοινό που αρέσκεται αποκλειστικά στο Χόλιγουντ (ιδίως στο σύγχρονο) να κουραστεί ή να μην καταλάβει τη φρέσκια, σχεδόν πειραματική ματιά της σημαντικής αυτής δημιουργού.

ΑΠΑΓΟΡΕΥΜΕΝΟΙ ΕΡΩΤΕΣ ΣΤΗΝ "ΑΝΥΠΑΚΟΗ"

Ο Sebastian Lelio είναι ο χιλιανός σκηνοθέτης που κατόρθωσε να περάσει τα σύνορα της χώρας του με φιλμ όπως η "Γκλόρια" ή το οσκαρικό "Μια Φανταστική Γυναίκα". Έτσι το 2017 πάει στη Βρετανία και γυρίζει εκεί την "Ανυπακοή" με τη Ράιτσελ Γουάιζ σε έναν από τους βασικούς ρόλους.
Μετά το θάνατο του ραβίνου πατέρα της μια κοπέλα που έχει εγκαταλείψει πριν πολλά χρόνια την κλειστή και συντηρητική εβραϊκή κοινότητα της Βρετανίας και ζει στην Αμερική, θα επιστρέψει για την κηδεία. Εκεί θα ανακαλύψει ότι η καλύτερη παιδική της φίλη έχει παντρευτεί τον καλύτερο παιδικό της φίλο. Το πρόβλημαξεκινά όταν με την επιστροφή της θα αναζωπυρωθεί ένας εφηβικός λεσβιακός έρωτας, ο οποίος παλιά είχε προκαλέσει σκάνδαλο και που υπήρξε ο λόγος της φυγής της. Τα συναισθήματα και οι πράξεις του πρωταγωνιστικού τριγώνου θα αλλάξουν πολλές φορές...
Ο Λέλιο κάνει με σωστό τρόπο αυτό που έχουμε δει πολλές φορές: Κάτι απαγορευμένο ανθίζει στους κόλπους μιας συντηρητικής, κλειστής κοινότητας (δεν έχει καμιά σημασία αν εδώ μιλάμε για εβραίους. Θα μπορούσε να συμβαίνει στους κόλπους οποιασδήποτε τέτοιου είδους κοινωνίας. Θυμηθείτε, ας πούμε, το Brokeback Mountain). Έτσι κάτι που αλλού είναι - σχετικά - αποδεκτό, εδώ πρέπει να μείνει κρυφό, καταπιεσμένο και, κατά συνέπεια, πηγή αφόρητου άγχους για τους "δράστες" και μοχλός πλήρους ανατροπής παγιωμένων σχέσεων. Έτσι το κλίμα γίνεται ασφυκτικό και η απειλή κρέμεται μόνιμα πάνω από τα κεφάλια των πρωταγωνιστριών. Ένστικτο εναντίον πειθαρχίας λοιπόν, μόνο που εδώ αυτή η πειθαρχία δεν είναι κάτι που πρέπει ναυφίσταται για το κοινωνικό καλό, αλλά είναι επιβεβλημένο λόγω των μουχλιασμένων πεποιθήσεων μιας ουσιαστικά φανατικής κοινότητας. Αυτό που θα ξεσπάσει δεν είναι βίαιο. Σ' αυτό το φιλμ ο δημιουργός χειρίζεται με λεπτότητα τα συναισθήματα, τα οποία, το ξαναλέω, θα αλλάξουν συχνά με απρόβλεπτο τρόπο.
Καλή, σχετικά χαμηλότονη ταινία, που υποστηρίζει την ελευθερία απέναντι σε σκουριασμένες δομές, πλην όμως δεν παραβλέπει και το συχνά αδύνατο της ελευθερίας (ή της επιθυμίας) αυτής, τονίζοντας τις ανατροπές, ακόμα και τη δυστυχία που αυτή μπορεί να επιφέρει σε άλλα μέλη. Καλό λοιπόν, αλλά σε ένα μοτίβο που έχουμε ξαναδεί αρκετές φορές. Και μια γενική παρατήρηση: Ο Λέλιο ασχολείται σταθερά με λιγότερο ή περισσότερο αποκλίνουσες συμπεριφορές ή ταυτότητες στους κόλπους μιας "νορμάλ" (υποτίθεται) κοινωνίας.

"THE CHANGELING" : ΓΙΑΤΙ ΔΕΝ ΑΝΑΠΑΥΟΝΤΑΙ ΚΑΠΟΙΟΙ ΝΕΚΡΟΙ;

Ο Peter Medak, ούγγρος ο οποίος από τα 18 του ζει στη Βρετανία, έχει γυρίσει κατά καιρούς αξιόλογα φιλμ. Ανάμεσά τους νομίζω ότι βρίσκεται και το "The Changeling" (Απόλυτος Τρόμος) του 1980, με τον Τζορτζ Σκοτ στο βασικό ρόλο, μια ταινία τρόμου που πιστεύω ότι αντέχει μέχρι σήμερα.
Ο ήρωας, επιτυχημένοςς συνθέτης, αγοράζει ένα μεγάλο, παλιό σπίτι, σχετικά απομονωμένο, για να μπορεί να δουλεύει απερίσπαστος. Από την αρχή όμως παράξενα πράγματα θα αρχίσουν να συμβαίνουν εκεί. Στην αρχή σε ακουστικό επίπεδο, στη συνέχεια όμως... Όταν ανακαλύπτει ένα μυστηριώδες, κρυμμένο δωμάτιο, θα αφοσιωθεί, με τη βοήθεια της μεσίτριας, στο να ερευνήσει το μακρινό παρελθόν και να μάθει τι ακριβώς είχε συμβεί κάποτε στο σπίτι αυτό.
Όπως καταλάβατε πρόκειται για κλασική ιστορία στοιχειωμένου σπιτιού. Μία από τις καλύτερες του υποείδους αυτού μάλιστα, θα πρόσθετα εγώ, μαζί με το (παλιότερο) εξαιρετικό "The Haunting" φυσικα και μερικά άλλα φιλμ. Ατμοσφαιρικό, ανησυχητικό, τρομακτικό σε κάποια σημεία, διαθέτει και μια επί πλέον ιδιαιτερότητα: Από ένα σημείο και μετά μετατρέπεται - παράλληλα με το διαρκές στοιχείο του τρόμου βεβαίως - σε ένα είδος αστυνομικής ταινίας, καθώς οι ήρωες προσπαθούν ως ντετέκτιβ να ρίξουν φως στα γεγονότα του παρελθόντος μέσα από μεθοδική έρευνα. Και, όπως θα δούμε, όλα οδηγούν πολύ, μα πολύ ψηλά (κοινωνικά εννοώ).
Φριχτά, κρυμμένα μυστικά υψηλών τάξεων, τρομακτικά φαινόμενα, χρήση της (τότε) τεχνολογίας, πάνω απ' όλα όμως ανατριχιαστική ατμόσφαιρα, συνθέτουν μια πολύ καλή ταινία τρόμου, που λειτουργεί δίχως σούπερ ντούπερ εφέ και διαρκή "μπου" στα μούτρα μας. Εκεί, άλλωστε, έγκειται και η αξία της. Και όλων των ταινιών τρόμου, κατά τη γνώμη μου πάντοτε.

ΕΝΑ "ΝΥΧΤΕΡΙΝΟ ΤΡΕΝΟ" ΠΟΥ ΤΑ ΕΧΕΙ ΟΛΑ

"Night Train" (Pociag) είναι ο τίτλος μιας πολωνικής ταινίας που γύρισε το 1959 ο σημαντικός πολωνός σκηνοθέτης Jerzy Kawalerowicz (1922-1907). Διαδραματίζεται ολόκληρη σε μια νύχτα πάνω σε ένα τρένο που ταξιδεύει.
Ένας άντρας επιβιβάζεται σε ένα τρένο. Είναι νευρικός, ανήσυχος, αγχωμένος. Από κάποιο λάθος στα εισητήρια αναγκάζεται να μοιραστεί το κουπέ του με μια όμορφη γυναίκα, η οποία αρνείται κατηγορηματικά να φύγει από αυτό (τυπικά το κουπέ ανήκει στον άντρα). Οι επιβάτες του τρένου είναι πολλοί και με πολύ διαφορετικούς χαρακτήρες. Σιγά - σιγά γνωρίζουμε πολλούς απ' αυτούς, ακόμα και το προσωπικό του τρένου. Στο μεταξύ ένας δολοφόνος που διαφεύγει φαίνεται ότι έχει επίσης επιβιβαστεί σ' αυτό. Το γράφουν οι εφημερίδες και το γνωρίζουν οι ταξιδιώτες. Πθανόν είναι ένας από αυτούς. Ποιος όμως;
Το φιλμ διαδραματίζεται σε μία και μόνη νύχτα σε ένα τρένο. Υπάρχει, προφανώς, το αστυνομικό μυστήριο με τον δολοφόνο. Υπάρχουν όμως και πολλά άλλα. Ο Kawalerowicz ουσιαστικά επιδιώκει να δημιουργήσει ένα μικρόκοσμο, μια μικρογραφία της κοινωνίας στο κλειστό, ασφυκτικό αυτό περιβάλλον. Οι χαρακτήρες είναι ποικίλοι: Ο βασικός ήρωας, μυστηριώδης όσον αφορά το γιατί συμπεριφέρεται όπως συμπεριφέρεται, ο ερωτευμένος νεαρός, η όμορφη γυναικα του κουπέ, η σύζυγος ενός κρατικού υπαλλήλου που κυνηγά με πάθος την προσοχή οποιουδήποτε, ο νεαρός παπάς που συνοδεύει έναν πολύ ηλικιωμένο επίσκοπο, η ελεγκτής του τρένου και άλλοι πολλοί. Ένας αληθινός κόσμος κλεισμένος σε ένα ασφυκτικό περιβάλλον. Ο έρωτας, το έγκλημα, η καχυποψία, η υποκρισία, οι λάθος βεβαιότητες, η ψυχολογία του όχλου και άλλα πολλά εξετάζονται στο φιλμ, το οποίο τελικά απότελεί ένα κοινωνικό σχόλιο, ενώ η κορύφωση έρχεται με το κυνήγι του δολοφόνου από όλους τους επιβάτες, μια σκηνή που ανατριχιαστικά θυμίζει λυντσάρισμα (και σύγχρονα γεγονότα).
Όμορφη ασπρομαυρη φωτογραφία, σασπένς και μυστήριο, κλειστοφοβική ατμόσφαιρα, οξυδερκής παρατήρηση χαρακτήρων και η αίσθηση ότι όσα συγκλονιστικά και να συμβούν, μετά η ζωή συνεχίζεται σα να μη συμβαίνει τίποτα, σα να έχουν όλα ξεχαστεί, συνθέτουν μια από τις κλασικές ταινίες του πολωνικού σινεμά, το οποίο δεν έπαψε ποτέ να τροφοδοτεί την 7η τέχνη με σημαντικούς δημιουργούς (θυμηθείτε τον Βάιντα, τον Πολάνσκι, τον Σκολιμόφσκι, τον Ζουλάφσκι κ.ά. )

ΜΙΑ ΧΑΖΗ (;) ΞΑΝΘΙΑ ΣΤΟΥΣ ΔΑΙΔΑΛΟΥΣ ΤΗΣ ΝΟΜΙΚΗΣ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ ΣΤΟ "LEGALLY BLONDE"

Καιρός να σας αποκαλύψω μια ακόμα προσωπική "ένοχη απόλαυση" (μπορείτε να βρίσετε ελεύθερα το φιλμ, δεν θα εκπλαγώ): Το  "Legally Blonde" (Η Εκδίκηση της Ξανθιάς) του Robert Luketic του 2001, με τη Ρις Γουίδερσπουν στο βασικό ρόλο. Μια εκ πρώτης όψεως ηλίθια, κατ' εξοχήν αμερικάνικη κωμωδία, η οποία όμως μου προκαλεί αβίαστο γέλιο, με διασκεδάζει και, κατά βάθος ("κατά πολύ βάθος" θα πουν πολλοί) νομίζω ότι είναι έξυπνη και ευρηματική.
Όπου η ηρωίδα είναι μια αρχετυπική, σαν καρικατούρα, χαζή ξανθιά Μπάρμπι, όπως και όλες της οι φίλες (και το ευρύτερο κοινωνικό περιβάλλον), που ασχολείται μανιακά και αποκλειστικά με τη μόδα, το μανικιούρ - πεντικιούρ, τα ηλίθια θεματικά πάρτι, τα γυναικεία περιοδικά και όλον αυτό τον κόσμο της ασύλληπτης μπούρδας. Όταν όμως ο καλής οικογενείας, αρρενωπός γκόμενος τη παρατάει για να σπουδάσει νομική στο Χάρβαρντ, όπως απαιτείται από το χάι κοινωνικό του περιβάλλον, εκείνη θα αποφασίσει να τον πάρει πίσω με τον μόνο τρόπο που μπορεί (;): Πηγαίνοντας κι εκείνη... να σπουδάσει νομικά στο Χάρβαρντ (σα να λέμε μια γκόμενα που από το πρωί ως το βράδυ ξημεροβραδιάζεται με τη ζωή και το έργο του Ρουβά, να αποφασίζει από τη μια στιγμή στην άλλη να γίνει πυρηνικός φυσικός!). Το τι θα ακολουθήσει εκεί δεν θα σας το πω. Ξαναλέω όμως ότι το βρίσκω διασκεδαστικότατο.
Εννοείται ότι δεν πρέπει ποτέ να πάρετε στα σοβαρά το φιλμ. Ούτε κι εκείνο άλλωστε παίρνει στα σοβαρά τον εαυτό του. Το σενάριο ανήκει στην κατηγορία αυτών που, πολύ απλά, δεν γίνονται με τίποτα. Ωστόσο και αστείο το βρίσκω και ευφάνταστος μου φαίνεται ο τρόπος που λύνει δύσκολα νομικά προβλήματα λόγω των αστείρευτων γνώσεών της σε απόλυτα κατινίστικα και ηλίθια θέματα (πώς, π.χ., ρίχνεις φως σε ένα έγκλημα επειδή γνωρίζεις τα πάντα για τις ετήσιες κολεξιόν τακουνιών της Prada;) Ταυτόχρονα νομίζω ότι υπάρχει και κάποιο "μήνυμα": τα πράγματα δεν είναι όπως εκ πρώτης όψεως φαίνονται, αλλά μπορεί άλλα να κρύβονται στο βάθος. Και, πιστεύω επίσης, ότι ασκείται και κριτική τόσο στο ξενέρωτο, άκαμπτο, "ξύλινο" νομικό σύστημα όσο και στην υποκρισία της "αριστοκρατίας" (αν μπορείς να αποκαλέσεις έτσι την πλούσια τάξη των ΗΠΑ) και στα διάφορα Χάρβαρντ, τα οποία στην ουσία, δεν είναι όπως θέλουν να περηφανεύονται, "ναοί της υψηλής γνώσης", παρά κλειστά κλαμπ για πλούσιους. Αν δεν ανήκεις σ' αυτούς, δεν...
Τέλος πάντων, μη μείνετε στα μηνύματα ή "μηνύματα". Απλώς αφεθείτε να διασκεδάσετε. Κι αν δεν τα καταφέρετε μπορείτε ελεύθερα να βρίσετε εμένα. Για το συγκεκριμένο φιλμ θα το δεχτώ.

Ο ΠΡΟΕΔΡΟΣ ΩΣ... ACTION HERO ΚΑΙ ΑΛΛΕΣ ΜΠΟΥΡΔΕΣ ΣΤΟ "AIR FORCE ONE"

Ε, ναι. Μπορεί το Χόλιγουντ να βρίσκεται σήμερα στη χειρότερη (κατά τη γνώμη μου) φάση του, αλλά ακόμα και σε καλύτερες εποχές δεν έπαυε να παράγει - μεταξύ άλλων - και μεγάλες μπούρδες. Το "Air Force One" του 1997 του Wolfgang Petersen είναι μία απ' αυτές. Ο οποίος Petersen, γερμανός, ξεχώρισε στη χώρα του κυρίως με το "Das Boot" και, ως συνήθως, εκλήθη στο Χόλιγουντ, έκανε μια - δυο συμπαθητικές ταινίες και μετά... το χάος.
Εδώ λοιπόν το περίφημο Air Force One, το σούπερ ντούπερ και υπερεξοπλισμένο προεδρικό αεροσκάφος, μεταφέροντας τον ίδιο τον πρόεδρο, την οικογένειά του και πολλούς σημαντικούς συμβούλους, επιστρέφοντας εκ μετακομμουνιστικής Ρωσίας, πέφτει θύμα αδίστακτων και φανατικών τρομοκρατών που θέλουν να αναστηλώσουν το παλαιό καθεστώς της χώρας τους (τον κακό κομμουνισμό δηλαδή), οι οποίοι εκτελούν κάθε λίγο από έναν όμηρο (εν πτήσει όλα αυτά). Έλα ντε όμως που δεν έχουν υπολογίσει ότι ο πρόεδρος είναι ο Χάρισον Φορντ, βετεράνος του Βιετνάμ (ειρηνιστής και δημοκράτης κατά τα άλλα), ο οποίος διαφεύγει της ομηρίας και αρχίζει, μόνος εναντίον όλων, αντάρτικο εντός του αεροσκάφους, έως ότου τα πάντα γίνονται λίμπα (άλλοι κρεμιούνται από τις ανοιχτές πόρτες του - εν πτήσει πάντοτε - αεροσκάφους και τη γλυτώνουν, άλλοι επιχειρούν να το προσγειώσουν χωρις να έχουν ιδέα μετά το θανατο των πιλότων και πλήθος άλλα ευτράπελα). Ο πρόεδρος, ως Σβαρτσενέγκερ, μοιράζει μπουνιές και σφαίρες στους κακούς και... η συνέχεια επί της οθόνης.
Ήθελε να είναι μια ακόμα για ποπ κορν ταινία δράσης, απ' αυτές που τα μισά τουλάχιστον απ' όσα συμβαίνουν δεν γίνονται με τίποτα, η εμπλοκή όμως του προέδρου ως action hero και μιας χούφτας κάτι παράνω από ηρωικών κυβερνητικών αξιωματούχων στο όλο μπάχαλο κάνει το πράγμα επιεικώς γελοίο. Σκάει και το κλασικό "η οικογένεια πάνω απ' όλα" και γελάει έτσι και το παρδαλό κατσίκι.
Κατά τη γνώμη μου από τα χειρότερα action movies. Θα μπορούσαμε άνετα να το χαρακτηρίσουμε ως πέρα για πέρα προπαγανδιστικό (αν και για να λειτουργήσει ως προπαγάνδα κάτι τέτοιο θα έπρεπε κάποιος να έχει IQ υπό το μηδέν),  και φυσικά διαθέτει καλούς - και - κακούς όσο δεν παίρνει άλλο. Τι να πω. Κρίμα στο καλό καστ (εκτός του Φορντ και ο Γκάρι Όλντμαν ως σούπερ κακός, και η Γκλεν Κλόουζ και ο Ούλιαμ Μέισι και άλλοι καλοί). Ξανά κρίμα.

ΠΟΛΩΝΙΚΟ "SALTO"

Το "Salto" είναι μια πολωνική ταινία που γύρισε το 1965 ο Tadeusz Konwicki (1926-2015). Είναι ένα αλληγορικό, παράξενο φιλμ, το οποίο ωστόσο δεν με ικανοποίησε ιδιάιτερα.
Ένας άντρας, άγνωστο γιατί, πηδά από ένα τρένο. Κουτσαίνοντας ελαφρά θα φτάσει σε ένα κοντινό χωριό. Η παρουσία του εκεί θα ταράξει τις ισορροπίες, θα δημιουργήσει μίση και συμπάθειες, θα προκαλέσει συγκρούσεις και λατρείες, καθώς πολλοί θα τον θεωρήσουν μεσία (θα κάνει και ένα θαύμα) κι άλλοι απατεώνα. Και, όπως ίσως θέλει να μας πει η ταινία, είναι συνδυασμός και των δύο.
Η ταινία είναι καθαρά συμβολική, δίχως να ενδιαφέρεται οποιεσδήποτε ρεαλιστικές και αληθοφανείς καταστάσεις. Οι χαρακτήρες των χωρικών είναι συγκεκριμένοι, σαν θίασος που κάθε μέλος του ερμηνεύει ένα ρόλο και έχει ένα προσωπικό στιλ. Υποθέτω ότι συμβολίζουν ανθρώπινους ψυχισμούς  - ή καταστάσεις της ανθρώπινης ψυχής (ο μέθυσος, ο καταπιεσμένος καλλιτέχνης, ο Δον Ζουάν κλπ). Άλλοι απ' αυτούς θα λατρέψουν τον αινιγματικό ήρωα, άλλοι θα τον μισήσουν. Σημειωτέον ότι ποτέ δεν θα μάθουμε την προέλευσή του, ποιος είναι, από πού έρχεται, πού πάει και γιατί κάνει ό,τι κάνει. Στο μεταξύ και οι διάλογοι είναι θεατρικοί, αόριστοι, δίχως ποτέ να λένε κάτι συγκεκριμένο. Γενικά το όλο κλίμα θυμίζει αρκετά θέατρο του παραλόγου.
Το φιλμ μάλλον με κούρασε. Δεν έπιασα πλήρως τον προβληματισμό του (ο ξένος που καταστρέφει τις ισορροπίες, ένας προβληματισμός για το αν χρειαζόμαστε μεσίες, μια πινακοθήκη ανθρώπινων τύπων ή τί;). Κυρίως με ενόχλησαν οι θεατρικοί, στομφώδεις διάλογοι. Πάντως διαθέτει κάποιο ενδιαφέρον ως φιλμικό αξιοπερίεργο - και μάλιστα από τη συγκεκριμένη χώρα, τη συγκεκριμένη εποχή. Επίσης προσέξτε δύο πράγματα: Πρώτα τον πρωταγωνιστή Ζμπίγκνιεφ Τσιμπούλσκι (είναι αυτός που έπαιζε και στο θαυμάσιο "Στάχτες και Διαμάντια"), τον επονομαζομενο και "πολωνό Τζέιμς Ντιν", ο οποίος έκανε μια σύντομη λαμπρή καριέρα στο σινεμά της χώρας του και σκοτώθηκε σε δυστύχημα στα 39 του. Και, έπειτα,  σημειώστε ότι στην κομμουνιστική Πολωνία δεν άνθησε μόνο ο σοσιαλιστικός ρεαλισμός, αλλά ο κινηματογράφος της διέθετε εξαιρετική ποικιλία και τόλμη. Για δείγματά του άλλωστε θα μιλήσουμε και σε άλλες ανατρήσεις.

ΠΕΡΙΜΕΝΟΝΤΑΣ ΤΟΥΣ ΒΑΡΒΑΡΟΥΣ, ΚΑΘΗΛΩΜΕΝΟΣ ΑΠΟ ΕΡΩΤΑ ΣΤΟ "TRANSIT"

Εδώ και καιρό νομίζω ότι ο σημαντικότερος γερμανός σκηνοθέτης των τελευταίων χρόνων είναι ο Christian Petzold. Το "Transit", η ταινία του του 2018, το επιβεβαιώνει.
Σε μια φανταστική Ευρώπη του κοντινού μέλλοντος οι φασίστες έχουν καταλάβει (πάλι) μεγάλο μέρος της Ευρώπης και προελαύνουν. Ένας άντρας που συνδέεται με αντιστασιακούς υιοθετεί την ταυτότητα ενός συγγραφέα που αυτοκτόνησε και καταφεύγει στη Μασσαλία, περιμένοντας το υπερωκεάνειο που θα τον μεταφέρει στην Αμερική. Εκεί όμως θα συναντηθεί με τη σύζυγο του νεκρού συγγραφέα, η οποία, ειδοποιημένη από την αμερικανική πρεσβεία, πιστεύει ότι ο άντρας της ζει και τον περιμένει. Ένα παράξενο παιχνίδι θα αρχίσει ανάμεσα στους δυο τους, αγχωτικά καθηλωμένους στην πόλη, ενώ οι βάρβαροι πλησιάζουν.
Ευαίσθητη, κομψή, τρυφερή, αλλά και αγχωτική ταινία, που μιλά για τη δύναμη του έρωτα, την αίσθηση της ευθύνης και του καθήκοντος, το αναποφάσιστο της ανθρώπινης ψυχής, αλλά και για το τι θα διαλέξει κανείς - αν μπορεί να διαλέξει - όταν έρθει η δύσκολη ώρα των αποφάσεων, αφήνει το τέλος ανοιχτό, βασίζεται σε μυθιστόρημα της Anna Seghers και καταγράφει πτυχές του ανθρώπινου ψυχισμού σε ώρες κρίσης. Παράλληλα δημιουργεί ένα αγχωτικό κλίμα που τυλίγει τα πάντα και διαρκώς επιτείνεται. Και βέβαια, χρησιμοποιώντας τη φόρμα της πολιτικής φαντασίας, αποτελεί μια αλληγορία για τους κινδύνους που απειλούν την ήπειρό μας από την εφιαλτική άνοδο της ακροδεξιάς και ξυπνά τις τρομακτικές μνήμες από όσα συνέβησαν παλιότερα, τα οποία πιστεύαμε μέχρι πριν μερικά χρόνια ότι δεν θα ξαναζήσουμε ποτέ, αλλά... (το πολιτικό μέρος του φιλμ δεν ξεχνά και την τραγική μοίρα των μεταναστών σε μια τέτοια φριχτή περίπτωση).
Το απόλαυσα και, όπως είπα και στην αρχή, επιβεβαίωσα την ικανότητα και τη σημαντικότητα του γερμανού αυτού δημιουργού.

"ΜΑΝΙΑ" : ΕΝΑ ΕΛΛΗΝΙΚΟ CULT

Ο Γιώργος Πανουσόπουλος είναι σίγουρα από τους καλούς έλληνες σκηνοθέτες και έχει αφήσει το στίγμα του στο ελληνικό σινεμά. Το 1985 γυρίζει την πιο παράξενη ταινία του και μια από τις πλέον ιδιόρρυθμες του κινηματογράφου μας, τη "Μανία".
Μια συνηθισμένη γυναίκα με σύζυγο και παιδιά, πολύ πετυχημένη στη δουλειά της σε εταιρία ηλεκτρονικών υπολογιστών (στα σπάργανα τότε), βγάζει μια μέρα βόλτα τη μικρή της κόρη στον Εθνικό Κήπο. Όλα μοιάζουν αρχικά φυσιολογικά. Γονείς με παιδιά, ηλικιωμένοι, τα λίγα ζώα στα κλουβιά τους, οι μικροπωλητές... Δίχως να έχει μεσολαβήσει κάτι συγκεκριμένο, όσο περνά η ώρα το κομμάτι φύσης που βρίσκεται στην καρδιά της τσιμεντένιας πόλης αρχίζει να επιδρά έντονα στη γυναίκα. Μέσα της γιγαντώνονται βαθμιαία άγνωστες, απωθημένες επιθυμίες: Ένωση με τη φύση, ερωτισμός, ταύτιση με ζώα, επιστροφή σε μια πρωτόγονη ζωή. Όσο προχωρά η ώρα το ένστικτο παίρνει το πάνω χέρι εξαφανίζοντας κάθε μορφή λογικής και η κατάσταση (ή παράνοια;) κλιμακώνεται όλο και περισσότερο, ενώ στον Κήπο δημιουργείται πανδαιμόνιο.
Η ιστορία δεν είναι ξεκάθαρη, τίποτα δεν εξηγείται, το τέλος μένει ανοιχτό. Το φιλμ, όπως δήλωσε ο δημιουργός του, δεν είχε από πριν γραμμένο σενάριο. "Χτιζόταν" κατά τη διάρκεια των γυρισμάτων. Μερικά απ' αυτά είναι εκπληκτικά (ακόμα απορεί κανείς πώς γυρίστηκαν οι σκηνές με τα ζώα που καλπάζουν ανεξέλεγκτα - με τους δεδομένους περιορισμούς της ελληνικής κινηματογραφίας). Όλο αυτό το αυτοσχεδιαστικό κλίμα ωστόσο καθόλου δεν με κούρασε. Το αντίθετο. Νομίζω ότι είναι από τις (πιθανόν σπάνιες) περιπτώσεις που λειτουργεί.
Τι θέλει να πει ο σκηνοθέτης; Σαφώς το φιλμ έχει να κάνει με μια παγανιστική διάθεση, με το στοιχείο του διονυσιασμού κόντρα στη λογική, το ξέσπασμα των ενστίκτων (ακόμα και των πιο σκοτεινών) απέναντι σε κάθε κοινωνικό περιορισμό και ταμπού, ενάντια στην καθημερινή, συμβατική ζωή όλων μας. Ως επιβεβαίωση, ακόμα και ο Πάνας θα εμφανιστεί (που τη μέρα κυκλοφορεί στον κήπο ως κλοσάρ). Άλλωστε ο Πανουσόπουλος πάντοτε ενδιαφερόταν έντονα για τον ερωτισμό στις ταινίες του. Στη συγκεκριμένη βρίσκω την όλη ιδέα έξυπνη: Το πώς ένα κομμάτι φύσης μπορεί να επιδράσει καθοριστικά και απελευθερωτικά (πέρα από κάθε ηθική) στον σύγχρονο αλλοτριωμένο άνθρωπο που - εκτός των κοινωνικών συμβάσεων - ζει αποκλειστικά σε τεχνητό περιβάλλον. Όσο για τη σκηνοθετική μεταμόρφωση σε ζούγκλα αυτής της μικρής νησίδας φύσης στην καρδιά της πόλης  πιστέψτε με, παραμένει απόλυτα πειστική.
Σας είπα: Τίποτα δεν εξηγείται, τίποτα δεν είναι προσχεδιασμένο. Ίσως γι' αυτό το φιλμ να ξενίσει πολλούς. Να μην αρέσει καν. Ωστόσο κανείς δε μπορεί να αρνηθεί ότι πρόκειται για ένα από τα πλέον πρωτότυπα και ακατάτακτα δείγματα του ελληνικού σινεμά.
ΥΓ: Φαίνεται απίθανο, αλλά το φιλμ τότε είχε γνωρίσει μεγάλη επιτυχία στην... Ινδία, άγνωστο γιατί.

ΜΕΞΙΚΑΝΙΚΗ ΔΥΣΤΟΠΙΑ ΣΤΟ "ΠΑΡΕ ΜΟΥ ΕΝΑ ΠΕΡΙΣΤΡΟΦΟ"

Ο μεξικανός Julio Hernandez Cordon έχει ήδη μερικές ταινίες στο ενεργητικό του. Το "Buy me a Gun" ("Comprame un revolver" ο πρωτότυπος τίτλος) του 2018 είναι μια δυστοπία που διαδραματίζεται σε απροσδιόριστο χρόνο σε ένα Μεξικό όπου (άγνωστο γιατί) οι περισσότερες γυναίκες έχουν εξαφανιστεί και πανίσχυρες συμμορίες ναρκέμπορων ελέγχουν τα πάντα.
Μέσα σ' αυτό το κλίμα τρόμου, βίας και ανέχειας ένας εθισμένος στα ναρκωτικά πατέρας που ζει σε τροχόσπιτο μεγαλώνει τη μικρή κόρη του, προσπαθώντας όσο μπορεί να την κρύβει από τις άγριες συμμορίες που τον επισκέπτονται για να παίξουν, μια που δουλειά του είναι να φροντίζει ένα γήπεδο μπέιζ μπολ. Το παιδί, που γνωρίζεται με τρία συνομίληκά της αγοράκια  - φυγάδες, είναι ο ουσιαστικός πρωταγωνιστής του φιλμ.
Αγχωτική ατμόσφαιρα, βία, ο φόβος να πλανάται διαρκώς παντού, ενδιαφέρουσες εικόνες και ένας απόηχος Mad Max  (δίχως τη ξέφρενη δράση του τελευταίου), συνθέτουν τη δυστοπία που επινόησε ο δημιουργός αυτός. Με κράτησε και το παρακολούθησα με ενδιαφέρον. Στα μείον ωστόσο πρέπει να σημειωθούν τα πολλά σεναριακά κενά και η μη ανάπτυξη κάποιων χαρακτήρων που, από τη φύση τους, θα είχαν "πολύ ψωμί" (ο ανδρόγυνος αρχηγός της εφιαλτικής συμμορίας είναι για μένα το πιο εξώφθαλμο παράδειγμα. Κι όμως, τίποτα απολύτως δεν μας αποκαλύπτεται γι' αυτόν).
Το μέλλον που δείχνει ο σκηνοθέτης είναι δυστυχώς κοντά στην πραγματικότητα, με τα εξαγριωμένα καρτέλ ναρκωτικών και τα καθημερινά λουτρά αίματος στη χώρα. Ίσως αυτό το γεγονός κάνει πιο εφιαλτική την παρακολούθηση του φιλμ (το οποίο, για να το ξεκαθαρίσω, δεν είναι φιλμ τρόμου, απλώς υπάρχει διαρκώς η αγχωτική ατμόσφαιρα που λέγαμε). Ενδιαφέρον λοιπόν, δεν μετάνιωσα που το είδα, αλλά με πολλά κενά.