Η "ΒΙΟ-ΓΡΑΦΙΑ" ΚΑΙ ΤΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΟ ΣΙΝΕΜΑ

Ο Θανάσης Ρεντζής, από τους πιο σημαντικούς έλληνες πειραματικούς σκηνοθέτες (και όχι μόνο), γύρισε τις λίγες ταινίες του κυρίως στις δεκαετίες 70 και 80. Το 1975 έκανε τη "Βιο-γραφία", που θεωρώ από τις πιο ενδιαφέρουσες.
Δεν ειναι ταινία με ηθοποιούς, αλλά ούτε και ακριβώς κινούμενο σχέδιο μπορεί κανείς να τη χαρακτηρίσει. Πρόκειται για μια σειρά κυρίως από ακίνητες γκραβούρες και κολλάζ από γκραβούρες (που θυμίζουν τα αντίστοιχα έργα του Max Ernst), αλλά και παλιές φωτογραφίες, όλα αυτά επιζωγραφισμένα συνήθως μονόχρωμα, οι οποίες παρελαύνουν στην οθόνη ενώ ακούγεται αφήγηση από έναν αφηγητή και, σχεδόν συνεχώς, η πολύ καλή μουσική του Σταμάτη Σπανουδάκη. Ανάμεσα στα "κεφάλαια" της ταινίας παρεμβάλλονται χαρακτηριστικές φράσεις του Guy Debord κυρίως από την "Κοινωνία του Θεάματος". Μερικές φορές κάποιες από τις εικόνες κινούνται στοιχειωδώς, το βασικό όμως δεν είναι η κίνηση αλλά η παρέλαση των πάμπολλων ακίνητων εικόνων, που δεν είναι μόνο μία κάθε φορά αλλά δύο και τρεις ταυτόχρονα.
Η ιστορία που ακούγεται, ένα είδος κολλάζ λόγου κι αυτή, είναι ένα είδος βιογραφίας του αφηγητή, μάλλον τον 19ο αιώνα, χωρίς όμως να συγκροτεί μια ενιαία ιστορία. Απλώς υπάρχει μια χρονολογική σειρά (γέννηση, παιδική ηλικία, ενηλικίωση, θάνατος), αλλά νοιώθεις ότι κάθε κεφάλαιο και κάθε εποχή θα μπορούσαν να ανήκουν σε μια διαφορετική ιστορία, σε έναν διαφορετικό άνθρωπο. Ακούγονται πάντως κείμενα που μιλούν για την παιδική ηλικία, για τη σχέση με τη μητέρα, για την επανάσταση, την ιδεολογία, τον έρωτα, τις μηχανές, το μέλλον, τις ουτοπίες και πολλά άλλα βασικά ανθρώπινα θέματα, ενώ γενικά κυρίαρχο θέμα είναι οι διάφοροι μύθοι της αστικής τάξης του 19ου αιώνα, ο οποίος βέβαια αποτελεί τη βάση για τη σημερινή εποχή. Η "ιστορία" αυτή βασίζεται στο βιβλίο του ισπανού γελοιογράφου, δημιουργού κόμικς και συγγραφέα Chumy Chumez, δεν έχω καταλάβει όμως αν πρόκειται για εικαστικό βιβλίο, κόμικς ή εικονογραφημένο μυθιστόρημα.
Ξέρω ότι όλα αυτά ακούγονται παράδοξα κι ότι πολλοί παθαίνουν αλλεργία και μόνο στο άκουσμα του όρου "πειραματικός". Το συγκεκριμένο φιλμ όμως πιστεύω ότι διαθέτει μια μοναδική γοητεία και προσωπικά ελάχιστα με κούρασε. Ίσως να είναι η νοσταλγία και η παραδοξότητα που αποπνέουν οι παλιές εικόνες, ίσως η όμορφη μουσική, ίσως απλώς η πρωτοτυπία του όλου εγχειρήματος, ό,τι και να "φταίει" πάντως, τη θεωρώ ένα από τα πιο όμορφα πράγματα που έγιναν στο χώρο του πειραματικού σινεμά.