"VALLEY OF THE BEES": ΟΔΥΝΗΡΗ ΚΑΤΑΒΥΘΙΣΗ ΣΤΟ ΜΕΣΑΙΩΝΙΚΟ ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΟ ΦΑΝΑΤΙΣΜΟ

Το 1968 - στα τέλη της "Άνοιξης της Πράγας" δηλαδή - ο Frantisek Vlacil (1924-1999) γυρίζει μια από τις καλύτερες ταινίες της χώρας του, το ασπρόμαυρο, βίαιο μεσαιωνικό δράμα "The Valley of the Bees" (Udoli vcel στα τσέχικα), που η όλη εικόνα του μας φέρνει στο νου φιλμς όπως η "7η Σφραγίδα" του Μπέργκμαν.
Στο μεσαίωνα ένα παιδί καταδικάζεται (για ένα αστείο που έκανε) από τον άρχοντα πατέρα του να κλειστεί σε μοναστήρι ιπποτών, όπου βασιλεύει ο θρησκευτικός φανατισμός και μια απόλυτα μαζοχιστική άποψη για τον χριστιανισμό και όπου θα γίνει στενός φίλος ενός μεγαλύτερού του ιππότη. Νεαρός άντρας πλέον, καταφέρνει να δραπετεύσει από την καταπιεστική μονή και να επιστρέψει στο κάστρο του, όπου ο πατέρας του έχει στο μεταξύ πεθάνει. Εκεί θα προσπαθήσει να βρει την ευτυχία της ζωής (την υλική ευτυχία δηλαδή) γνωρίζοντας για πρώτη φορά την χαρά των εγκοσμίων απολαύσεων, ο φανατικός ιππότης φίλος του όμως θα τον ακολουθήσει ακούραστα για να αποδώσει αυτό που εκείνος εννοεί ως δικαιοσύνη...
Εξαιρετική εικόνα, γυμνή και λιτή ατμόσφαιρα και, συγχρόνως, ένα φιλμ ποικίλων αναγνώσεων: Από τη μία υπάρχει ο φανατικός, μαζοχιστικός χριστιανισμός, όπως είπαμε, αυτός στον οποίο η παραμικρότερη υποψία για αμφισβήτηση τιμωρείται οικτρά. Συνοδεύεται φυσικά από εξ ίσου απόλυτη άρνηση κάθε μορφής ηδονής. Από την άλλη υπάρχει ο αγώνας του ήρωα για ελευθερία από το ασφυκτικό αυτό περιβάλλον ή, αν προτιμάτε, ο αγώνας για την κατάκτηση της επίγειας ευχαρίστησης, της χαράς της ζωής, σε αντίθεση με την κόλαση του μοναστηριού. Ταυτόχρονα αναλύεται ο φανατισμός και η τυφλή πίστη του ιππότη. Ωστόσο η οπτική αυτή δεν είναι μονόπλευρη: Η ανάγκη αναζήτησης του εαυτού, απομόνωσης από τα εγκόσμια, εξακολουθούν να υπάρχουν, νε ενυπάρχουν μέσα στον ήρωα. SPOILER! SPOILER! Ο οποίος μοιάζει να τα έχει ανάγκη, γι' αυτό και η τελική του επιλογή. Σκεφτείτε όμως τι φρίκη προηγήθηκαν για να ληφθεί αυτή η απόφαση! Μήπως μέσα του έχει υποχρεωθεί να την λάβει; Τέλος, δίχως ποτέ να το αναφέρεται καθαρά, η σχέση των δύο ηρώων παρουσιάζει ως σχεδόν ομοφυλοφιλική (ή κρυπτοομοφυλική). Μήπως τελικά ο φανατικός ιππότης κινείται με τόση απανθρωπιά επειδή ζηλεύει; Επειδή του λείπει αυτό που βαθιά μέσα του αγαπά;
Αυτές είναι λίγες μόνο σκέψεις. Ίσως εσείς διακρίνετε και άλλα - ή διαφορετικά - νοήματα σε μια, ούτως ή άλλως, πολυεπίπεδη ταινία. Κι επειδή όλα αυτά συνυπάρχουν με την οπτική ομορφιά, πρόκειται για ταινία που συνίσταται ανεπιφύλακτα.