ΑΡΙΣΤΟΥΡΓΗΜΑΤΙΚΟ "ΠΑΡΕΛΘΟΝ"

Να λοιπόν που "από το πουθενά" ο ιρανός Ashgar Farhadi αποδεικνύει ότι είναι ένας από τους 5-6 σημαντικότερους σύγχρονους σκηνοθέτες. Με "Το Παρελθόν" του 2013 κάνει την τρίτη εξαιρετική ταινία του στη σειρά (οι προηγούμενες ήταν τα "Τι Απέγινε η Έλι" και "Ένας Χωρισμός") - από αυτές έχω δει εγώ, γιατί μαθαίνω ότι και παλιότερές του ήταν πολύ καλές
Όπως και στο "Χωρισμό" η ιστορία βασίζεται σ' ένα προσυμφωνημένο διαζύγιο. Αυτή τη φορά βρισκόμαστε στη Γαλλία και όχι στο Ιράν, όπου γυρίστηκε και το φιλμ. Ο ήρωας επιστρέφει στο Παρίσι μετά 4 χρόνια για να υπογράψει τα χαρτιά διαζυγίου με τη γαλίδα γυναίκα του, που ετοιμάζεται να παντρευτεί τον εραστή της, ενώ και οι δύο έχουν παιδιά από άλλους γάμους. Το παρελθόν όμως, πολύπλοκο και αναπάντεχο, δεν θα αφήσει τίποτα να πάει ομαλά.
Η ταινία διαθέτει πολλά επίπεδ και μιλά ταυτόχρονα για πολλά πράγματα. Για τις ανθρώπινες σχέσεις, την αλλοτρίωση και τη φθορά τους, για τις διαφυλετικές σχέσεις και τις δυσκολίες τους, για τα παιδιά και το πώς βιώνουν τη διάλυση των οικογενειών τους, για τη δύναμη του παρελθόντος, που δεν αποσύρει ποτέ τη σκιά του από το παρόν, για τις σύγχρονες ψυχασθένειες και ανασφάλειες, απόρροια ενός ασφυκτικού και ανασφαλούς παρόντος... και για άλλα που μου έρχονται στο νου κάθε φορά που σκέφτομαι το φιλμ.
Φυσικά πρόκειται για ρεαλιστική ταινία, απ' αυτές που περιγράφουν αριστοτεχνικά την πραγματικότητα. Και λοιπόν; θα μου πείτε. Μπορεί να βαριέστε τον ρεαλισμό, μπορεί να νομίζετε ότι όλα αυτά τα έχουμε ξαναδεί. Εδώ όμως έγκειται η ιδιαιτερότητα και η ιδιοφυία του Farhadi : Όπως και οι προηγούμενες δουλειές του - κι ίσως εδώ ακόμα περισσότερο - έτσι κι αυτή είναι διαπραγματευμένη με έναν τρόπο που θυμίζει θρίλερ. Σε επίπεδο σεναρίου βεβαίως, αφού σαν εικόνα μιλάμε για ένα είδος ταινίας δωματίου. Τι εννοώ θρίλερ; Εννοώ ότι τίποτα δεν είναι γνωστό από την αρχή για το παρελθόν των ηρώων. Όσο προχωρά το φιλμ, όλο και περισσότερες αποκαλύψεις γίνονται, συμπληρώνοντας τα κομάτια ενός πολύπλοκου παζλ. Κι όχι μόνο αποκαλύψεις! Κάθε μία απ' αυτές αποτελεί και μία απροσδόκητη ανατροπή. Έτσι ο θεατής (εγώ τουλάχιστον) βρίσκεται να παρακολουθεί μια κοινωνική ταινία κυριολεκτικά με κομένη την ανάσα, όπως θα παρακολουθούσε ένα αστυνομικό φιλμ, προσπαθώντας να καταλάβει τι ακριβώς έχει συμβεί και τι απ' όσα αποκαλύπτονται είναι αλήθεια ή έστω συμβάλλουν στην αποκάλυψη της ολοκληρωμένης αλήθειας. Ιδιοφυές! Η ίδια η δομή του σεναρίου είναι ανορθόδοξη, αφού στο πρώτο μέρος ο διαζευγμένος σύζυγος είναι ο βασικός πρωταγωνιστής, για να περάσει στη συνέχεια σταδιακά σε δεύτερο επίπεδο, ενώ σε βασικό χαρακτήρα "προβιβάζεται" ο εραστής και μέλλων σύζυγος, ο οποίος μέχρι τότε ελάχιστα είχε φανεί.
Θα μπορούσα να πω κι άλλα για το φιλμ, για τη βαθύτατη γνώση ψυχολογίας του δημιουργού, για τα ολοκληρωμένα πορτρέτα των ηρώων κλπ. Αλλά είμαι σίγουρος ότι πολλά θα τα ανακαλύψετε εσείς. Για μένα η ταινία έχει ήδη εξασφαλίσει τη θέση της στις καλύτερες 10 της σεζόν που διανύουμε.
.