ΧΑΜΕΝΑ ΟΝΕΙΡΑ ΓΙΑ ΕΝΑ ΝΕΟ ΚΟΣΜΟ ΑΦΘΟΝΙΑΣ

Στις αρχές του 20ου αιώνα, τσακισμένοι από τη φτώχεια και την ανέχεια της άγονης γης τους, εκατοντάδες χωριάτες της νότιας Ιταλίας εγκατέλειπαν την πατρίδα τους για να φύγουν για πάντα στο Νέο Κόσμο, την Αμερική, τη "Χώρα της Αφθονίας", όπου πίστευαν πως οι καρποί είναι μεγαλύτεροι από άνθρωπο και ρέουν ποτάμια με γάλα (το ίδιο έκαναν άλλωστε και φτωχοί Έλληνες, Ιρλανδοί και άλλοι, ευρωπαίοι και μη, για να δημιουργήσουν τελικά το μωσαϊκό εθνοτήτων των ΗΠΑ).
Στο Nuovomondo (Χαμένα Όνειρα ο ελληνικός τίτλος) ο ιταλός Emanuele Crialese καταγράφει το χρονικό ενός τέτοιου ξενητεμού μιας οικογένειας πάμφτωχων ιταλών αγροτών. Θέμα που θυμίζει αρκετά τις "Νύφες" του Βούλγαρη, αντιμετωπίζεται εδώ δίχως εξάρσεις και κορυφώσεις, απόλυτα ανθρωποκεντρικά, λιτά και ρεαλιστικά. Ένας χήρος πατέρας, οι δυο γιοί του (ο ένας κωφάλαλος) και η γριά μητέρα του εγκαταλείπουν τη χώρα τους για τη "Γη της Επαγγελίας", όπως πιστεύουν ότι είναι η Αμερική. Η ταινία καταγράφει την αναχώρηση, το μακρύ, βασανιστικό ταξίδι με το πλοίο και τον εγκλωβισμό τους στο Ellis Island, έξω από τη Νέα Υόρκη, χώρο υποδοχής των χιλιάδων μεταναστών, όπου αυτοί υποβάλλονταν σε εξονυχιστικές, ταπεινωτικές ενίοτε, εξετάσεις και αντιμετώπιζαν μια αδυσώπητη γραφειοκρατία προκειμένου να γίνουν δεκτοί στη χώρα (μερικοί που δεν πληρούσαν τις προδιαγραφές, επιστρέφονταν πίσω με το επόμενο πλοίο).
Μουντή ταινία, σκοτεινή, κάπως κλειστοφοβική με τα γεμάτα στιβαγμένους ανθρώπους πλάνα της, τίμια όμως και αποτελεσματική σ' αυτά που θέλει να πει και να δείξει, σπάει συχνά την βαρειά ατμόσφαιρα με χιούμορ και αφηγήσεις χαριτωμένων περιστατικών. Ανάσα επίσης της δίνουν οι ονειρικές σκηνές που διακόπτουν μερικές φορές την αφήγηση, που κινούνται στο κλίμα του μαγικού ρεαλισμού, δείχνοντας τα όνειρα του πατέρα για τα όσα περιμένει από τον ποθητό Νέο Κόσμο (η πολύ όμορφη σκηνή με τους ανθρώπους που κολυμπούν σε μια θάλασσα από γάλα είναι χαρακτηριστική).
Ίσως να βρείτε κάπως κουραστικό το φιλμ, αφού δεν χαρακτηρίζεται από εξάρσεις, όπως είπαμε, ωστόσο η ευθύτητα και η τιμιότητά του είναι αναμφισβήτητες. Και, αν και δεν μας το δείχνει, η κατάρρευση των ελπίδων όταν θα βγουν επιτέλους στην Ν. Υόρκη, είναι σχεδόν βέβαια.