"ΖΩΝΗ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝΤΟΣ" : ΜΠΟΡΟΥΝ ΝΑ ΕΙΝΑΙ ΕΥΤΥΧΙΣΜΕΝΑ ΤΑ ΚΤΗΝΗ;

 

Το έχετε διαβάσει, το έχετε ακούσει, πιθανόν να το έχετε δει : Ο βρετανός Jonathan Glazer (δεν είναι καθόλου τυχαίος, ψάξτε τον) γυρίζει το 2023 τη συγκλονιστική "Ζώνη Ενδιαφέροντος" δίχως να δείχνει ούτε μία φριχτή ή βίαιη σκηνή. Πώς γίνεται αυτό;

Κατά τη διάρκεια του πολέμου ο διοικητής του Άουσβιτς ζει με την οικογένειά του σε ένα όμορφο σπίτι με ακόμη ωραιότερο κήπο ακριβώς δίπλα στο στρατόπεδο. Οι καπνοί από τους φούρνους συχνά καλύπτουν τον ουρανό, οι ήχοι ακούγονται καθαρά, ωστόσο η "καλή ζωή" της οικογένειας και διαφόρων επισκεπτών (φίλων ή συναδέλφων υψηλόβαθμων ναζί, με τους οποίους μιλούν "για δουλειές") συνεχίζεται απρόσκοπτα, σαν να μη συμβαίνει τίποτα.

Η αντίστιξη είναι που κάνει συγκλονιστικό το τελικό αποτέλεσμα. Η κάμερα ποτέ δεν δείχνει το στρατόπεδο, δεν περνά δηλαδή το δρομάκι που χωρίζει τον κήπο από το τείχος και τις εφιαλτικές καπνοδόχους. Μένει στον ειδυλλιακό κήπο, παρακολουθεί τις οικογενειακές στιγμές, τα χαριτωμένα παιδιά, τους μικροτσακωμούς, τις επισκέψεις, την κρίση που θα ενσκήψει στο ζεύγος όταν ο κύριος διοικητής θα μετατεθεί... Καθημερινές καταστάσεις δηλαδή, που βιώνουμε όλοι. Δίπλα χιλιάδες καίγονται...

Η Χάνα Άρεντ έρχεται βέβαια στο μυαλό μας με την "Κοινοτοπία του Κακού", όπου περιέγραφε τους φριχτότερους ναζί ως - εξωτερικά τουλάχιστον -  συνηθισμένους ανθρώπους, ακόμα και "ανθρωπάκια", και όχι ως τα αιμοσταγή τέρατα που φανταζόμαστε. Και διαπίστωνε έντρομη ότι αυτά τα συνηθισμένα ανθρωπάκια είχαν σκοτώσει εν ψυχρώ εκατομμύρια! 

Μπορούμε να το δούμε και ως αλληγορία της ανθρώπινης κατάστασης. Όλοι ζούμε στον μικρόκοσμό μας. Μπορεί ίσως να το σκεφτόμαστε κάπου - κάπου, αλλά στην πράξη πολλοί δίπλα μας να υποφέρουν, αλλά εμείς να συνεχίζουμε κανονικά. Τραβηγμένη ίσως αλληγορία. Στο φιλμ αυτοί που ζουν μια σχεδόν ειδυλλιακή καθημερινότητα είναι ακριβώς αυτοί που έκαιγαν τους άλλους δίπλα τους.

 Ιδιαίτερη μνεία για το εκπληκτικό σάουντρακ. Μπορεί οι εικόνες να μη δείχνουν την κόλαση, αλλά ο συνεχής ήχος μας κάνει - δίχως να το συνειδητοποιούμε - να ακούμε την κόλαση. Όχι με κραυγές, ουρλιαχτά και τέτοια. Καμία σχέση. Αλλά ως συνεχή παρουσία δίπλα μας.