ΟΙ ΜΗΧΑΝΕΣ ΒΡΥΧΩΝΤΑΙ ΣΤΗΝ "ΠΟΛΗ" ΠΟΥ "ΠΟΤΕ ΔΕΝ ΚΟΙΜΑΤΑΙ"

Το 1984 ο Ανδρέας Τσιλιφώνης γυρίζει τη μοναδική μεγάλου μήκους ταινία του : "Η Πόλη Ποτέ δεν Κοιμάται" με τους Χρήστο Καλαβρούζο, Τάκη Μόσχο, Σάκη Μπουλά κ.ά. Η ταινία έχει γίνει κάτι σαν cult για τα ελληνικά δεδομένα.  

Ένας άντρας που έχει περάσει τα 40 επιστρέφει στην Αθήνα μετά από χρόνια στα καράβια για να βρει τον υπεύθυνο για τον θάνατο του αδελφού του σε μια κόντρα με μηχανές. Θα μπλεχτεί με τον (υπό)κόσμο των νεαρών μηχανόβιων, θα "ξεθάψει" και τη δική του μηχανή και η ιστορία θα ξεκινήσει.

Το φιλμ είναι χαρακτηριστικό του κλίματος των 80ς. Νύχτα, κόντρες, μουσικές, (πιο) ελεύθεροι έρωτες απ΄όσο σήμερα, αργκό της εποχής, μουσικές, μπαράκια... και η γενιά του ροκ εντ ρολ "αντιμέτωπη" μ' αυτή του πανκ και του new wave. Όλα επικεντρώνονται σε θέματα "τιμής" και μπέσας, στα πλαίσια των παρεών / συμμοριών βεβαίως. Υπάρχουν διάφορες πετυχημένες ατάκες επίσης - αλλά και κάπως στημένες και ψεύτικες κάποιες φορές, όπως ο περίφημος μονόλογος του Ρέτσου στο νοσοκομείο, όπου ο χαρακτήρας που ενσαρκώνει γίνεται ξαφνικά ποιητικός και βαθυστόχαστος...

Τέλος πάντων έχει το ενδιαφέρον της σίγουρα και την είδα ευχάριστα, προσωπικά πάντως δεν συμφωνώ απόλυτα με τον καλτ χαρακτήρα που της αποδίδουν πολλοί. Συμφωνώ πάντως ότι είναι κρίμα που ο Τσιλιφώνης δεν έκανε άλλη ταινία μεγάλου μήκους. 

Η ΚΑΤΑΜΑΥΡΗ - ΑΛΛΑ ΚΑΙ ΑΣΤΕΙΑ - "BUGONIA"

 

Το 2025 το Γίωργος Λάνθιμος το ξαναέκανε: Η "Bugonia" του, με την απαραίτητη πλέον Έμμα Στόουν και τον Τζέσε Πλέμονς είναι εδώ. Βασισμένο σε ένα κορεάτικο b-movie του 2003, καταφέρνει να είναι κατάμαυρο, αστείο, ανατρεπτικό και για μια ακόμα φορά να διχάσει, κοινώς να αγαπηθεί ή να μισηθεί. 

Μία πανίσχυρη CEO μεγάλης εταιρίας απάγεται από εμφανώς βαρεμένους ξάδελφους. Ο ένας αθεράπευτα συνωμοσιολόγος, απ' αυτούς που είναι της μόδας στον πλανήτη σήμερα, και ο άλλος ο πιστός του ακόλουθος, ελαφρώς καθυστερημένος και άβουλος, επειδή ο "εγκέφαλος" της απαγωγής πιστεύει ότι είναι εξωγήινη και κομμάτι μιας - αθέατης ακόμα - εισβολής στη γη...

Όπως συνήθως στα φιλμ του Λάνθιμου, που εδώ και χρόνια είναι ένας μεγάλος, καθιερωμένος διεθνής δημιουργός με έντονα προσωπικό ύφος, η... ενόχληση του θεατή είναι εξασφαλισμένη. Μερικές στιγμές η κράτηση της γυναίκας και η μεταχείρησή της από τους "βλαμμένους" απαγωγείς μπορεί να πειράξει τους ευαίσθητους θεατές. Όπως πάντα όμως, επίσης, διαθέτει κατάμαυρο χιούμορ (πρόκειται για μια μαύρη κωμωδία), σαρδόνια κριτική στη σύγχρονη ανθρωπότητα, απαισιοδοξία για το μέλλον και ενδιαφέρουσα εξέλιξη. 

Ο Λάνθιμος καταφέρνει να καυτηριάσει πολλά από όσα συμβαίνουν σήμερα : Την συνωμοσιολογία, που προ πολού πλέον έπαψε να είναι γραφική και περιθωριακή και τείνει να κυριαρχήσει παγκοσμίως (θυμηθείτε την τραμπική συμμορία), την άλλη παράλληλη κυριαρχία, αυτή του άπληστου και αδηφάγου σύγχρονου καπιταλισμού, την στυγνή δηλαδή δικτατορία των μεγάλων εταιριών και των εκατομμυριούχων διοικούντων τους, την επακόλουθη απολυτη ανισότητα των τάξεων, την ολέθρια κλιματική αλλαγή και εν γένει την οικολογική κρίση που απειλεί τον πλανήτη και, κυρίως, την απύθμενη ανθρώπινη βλακεία, που δεσπόζει πάνω απ' όλα (εδώ συναντά το πνεύμα των Coen). 

Σίγουρα θα ενοχλήσει πολλούς. Προσωπικά το απήλαυσα - και γέλασα αρκετά προς το (απαισιόδοξο) τέλος. Μου αρέσι ο Λάνθιμος, παρά το μονίμως "ενοχλητικό" ύφος του. και, ναι, πολύ φοβάμαι ότι θα συμφωνήσω μαζί του : Η ανθρώπινη βλακεία θα κυριαρχήσει ακομα περισσότερο απ' όσο κυριαρχεί σήμερα.

ΓΙΑ ΤΟ ΔΙΑΒΟΗΤΟ "ΜΕΓΑΛΟ ΦΑΓΟΠΟΤΙ"

Ο Marco Ferreri (1928-1997) είναι ένας αγαπημένος μου δημιουργός. Σαρκαστικός, αναρχικός, συχνά σουρεαλιστής, χαρακτήρισε τις δεκαετίες του 60 και κυρίως του 70. Το 1973 γυρίζει την ταινία που προκάλεσε σκάνδαλο στην εποχή της - κι ακόμα προκαλεί για όσους ανυποψίαστοι αποφασίζουν να τη δουν. "Το Μεγάλο Φαγοπότι" (Le Grande Bouffe) με ένα λαμπρό καστ της εποχής : Μαρτσέλο Μαστρογιάνι, Μισέλ Πικολί, Ούγκο Τονιάτσι, Φιλίπ Νουαρέ και η Αντρέα Φερεόλ - ως ένα είδος μπαλαντέρ.

Μια ομάδα μεγαλοαστών (πιλότος / playboy, δικαστικός, τηλεοπτικός παραγωγός, σεφ) αποσύρονται σε παλιό πύργο που ανήκει σε έναν απ' αυτούς αποφασισμένοι να... αυτοκτονήσουν τρώγοντας σε ένα αδιανόητο πρώτιστα γαστριμαργικό, αλλά και σεξουαλικό, όργιο. μέχρι θανάτου.

Κατάμαυρη κωμωδία ιδιαζόντως τολμηρή και αθυρόστομη, σε πολλά σημεία ηθελημένα αηδιαστική, σατιρίζει με τρόπο άγριο και δίχως τον παραμικρό περιορισμό (ή αυτολογοκρισία) την μεγαλοαστική τάξη και την καταναλωτική κοινωνία γενικότερα. Η πρώτη πεθαίνει από ανία και έχοντας χάσει κάθε νόημα, κάθε ιδανικό, ιδεολογία, σκοπό, παραδίδεται σε μια αδιέξοδη μέχρι θανάτου κραιπάλη. Η δεύτερη, η (δυτική τουλάχιστον) κοινωνία, πεθαίνει από υπερβολική κατανάλωση και όσα αυτή συνεπάγεται για τη ζωή ή για τον πλανήτη. "Μ' ένα σμπάρο δυο τριγόνια κατά την παροιμία.

Ευφυής και δυσβάσταχτη στη θέαση, σαρδόνια, σατανική και προσβλητική, η ταινία παραμένει νομίζω το ίδιο εύστοχη μετά 50τόσα χρόνια από τότε που γυρίστηκε, όταν δηλαδή την ξαναείδα. Και θα ξεσήκωνε τις ίδιες ακριβώς αντιδράσεις με αυτές των αρχών των 70ς. Τι λέω; Σήμερα, εν έτει 2025 που γράφεται αυτό το κείμενο, θα ξεσήκωνε πολύ περισσότερες, ίσως θα κινούσε λογοκρισίες άγνωστες τότε, θα καταδικαζόταν από πολύ περισσότερο "κοινό" απ' όσο τότε. Τελικά καταλήγω ότι, πολύ απλά, σήμερα μια τέτοια ταινία (και μάλιστα με τόσους σούπερ σταρ, καθόλου περιθωριακή δηλαδή, κάθε άλλο παρά έργο κάποιου μοναχικού, ιδιόρρυθμου δημιουργού), πολύ απλά ξαναλέω, θα ήταν αδύνατο να γυριστεί.

Την συνιστώ, αλλά προσοχή : Με δική σας ευθύνη. Αν φύγετε στα μισά να θυμάστε ότι σας είχα προειδοποιήσει. 

"GOOD BOY" Ή ΤΑ ΚΑΛΑ ΣΚΥΛΙΑ ΩΣ ΠΡΩΤΑΓΩΝΙΣΤΕΣ ΤΑΙΝΙΩΝ ΤΡΟΜΟΥ

 Έχετε δει ποτέ τη γάτα ή τον σκύλο σας να καρφώνουν ανήσυχα το βλέμμα σε ένα σημείο ενός εντελώς κενού, ολόλευκου τοίχου και να κολλάνε εκεί, ενίοτε μάλιστα να γαβγίζουν ή να νιαουρίζουν;  Και όλοι εμείς, μάλλον ανήσυχοι, να αναρωτιόμαστε: "Μα τι βλέπει το ζώο"; Αυτό ακριβώς το καθημερινό παράδοξο εκμεταλλεύεται ο Ben Leonberg στην πρώτη μεγάλου μήκους ταινία του "Good Boy" του 2025.

Όπου ένας νέος άντρας, μετά από την έξοδό του από νοσοκομείο όπου νοσηλευόταν για σοβαρή ασθένεια (ή και για απεξάρτηση) αποσύρεται με τον αγαπημένο του σκύλο στο παλιό, απομονωμένο και εγκαταλειμμένο σπίτι του παππού του σε ένα δάσος. Ωστόσο από την αρχή σχεδόν το σκυλί αισθάνεται σκοτεινές παρουσίες...

Η πρωτοτυπία της ταινίας είναι όχι μόνο ότι πρωταγωνιστής είναι σαφώς ο σκύλος και όχι ο άνθρωπος, αλλά και το ότι τα τρομακτικά γεγονότα που παρακολουθούμε τα βλέπουμε μόνο από τη σκυλίσια οπτική. Το αφεντικό συνήθως λείπει. Έτσι ο σκύλος είναι αυτός που τρομάζει και οπισθοχωρεί, αυτός είναι που αντιδρά σε ό,τι εμείς βλέπουμε μόνο με την άκρη του ματιού μας, αυτός παθαίνει διάφορα... 

Θαύμασα την εξαιρετική "ηθοποιία" του ζώου, που αντιδρά με άψογη υποκριτική σε κάθε μικρό θόρυβο, σε κάθε αμυδρή κίνηση, σε κάθε κάλεσμα του αγαπημένου του ιδιοκτήτη. Αλήθεια, πώς τα κατάφεραν να το γυρίσουν; Πιθανότατα με άψογο μοντάζ εκατοντάδων "σκυλίσιων" λήψεων. Πάντως το αποτέλεσμα είναι εντυπωσιακό.

 Ίσως κάποιοι να κουραστούν με τη συνεχή παρουσία του ζώου και τον μινιμαλισμό του όλου εγχειρήματος (παίζουν μόνο 3 ηθοποιοί και άλλος ένας σε βίντεο που βρέθηκε στο σπίτι). Ή να βαρεθούν τις επαναλήψεις "παράξενων" περιστατικών, που ωστόσο χτίζουν την ατμόσφαιρα. Προσωπικά το εκτιμώ κυρίως λόγω της πρωτοτυπίας του.

"ΧΡΗΣΙΜΑ ΦΑΝΤΑΣΜΑΤΑ" ΠΟΥ ΕΧΟΥΝ ΑΠ' ΟΛΑ...

 

Τα "Χρήσιμα Φαντάσματα" (A Useful Ghost", "Pee chai dai ka" για τους ομιλούντες τα ταϊλανδικά) του 2025 είναι μια ταϊλανδέζικη ταινία γυρισμένη από τον (πάρτε βαθιά ανάσα) Ratchapoom Boonbunchachoke (!). Είναι η πρώτη του ταινία μεγάλου μήκους. Ενδιαφέρουσα, αλλά κατά τη γνώμη μου άνιση.

Στην αρχή ένα πνεύμα στοιχειώνει μιά... ηλεκτρική σκούπα, η οποία κάνει διάφορα μόνη της. Στη συνέχεια ο gay ιδιοκτήτης της θα δεχτεί μια παράξενη επίσκεψη. Μετά θα μάθουμε ότι η σκούπα στοιχειώνεται από μια νεκρή κοπέλα που προσπαθεί απεγνωσμένα και βαθιά ερωτευμένα να ξανασμίξει με τον σύζυγό της. Στη συνέχεια ένας πολιτικός θα... (θα μπορούσα να συνεχίσω για πολύ ακομα).

Η ταινία, που ξεκινά ως υπερφυσική κωμωδία, περνά από πολλά στάδια, αλλάζοντας διαρκώς είδος. Ξεκινά από κωμωδία, γίνεται ρομαντικό δράμα με φαντάσματα, γυρνά στο πολιτικό σινεμά με άποψη και κριτική στον καπιταλισμό στους χώρους εργασίας, αγγίζει προς το τέλος την ταινία τρόμου και διαθέτει έντονο και διάχυτο queer στοιχείο (επίσης με φαντάσματα). Όλα αυτά άλλοτε μπερδεύονται μεταξύ τους και άλλοτε κάθε κομμάτι έχει συγκεκριμένο ύφος (κωμικό, ρομαντικό, πολιτικό κλπ.) Σημειώστε ότι δεν υπάρχει ένα φάντασμα, αλλά πάμπολλα, όπως σύντομα θα αντιληφθούμε, η παρουσία των οποίων γίνεται αποδεκτή από τους ζωντανούς ως κάτι φυσικό. Μιλά τελικά για τη μνήμη (και με πολιτική χροιά), για τον μεγάλο, αιώνιο έρωτα, υπερασπίζεται τους διαφορετικούς έρωτες... και ίσως ανακαλύψετε και άλλα πολλά.

Έχει ενδιαφέρον και αρκετές έξυπνες ιδέες, αλλά τόσο η μεγάλη διάρκεια (130'), όσο και οι συνεχείς αλλαγές ύφους και οι εγκιβωτισμένες η μία στην άλλη αφηγήσεις τελικά με κούρασαν. Ίσως να είναι πρωτότυπος (ή κατ' άλλους ατσούμπαλος) ο τρόπος στριφνής και καθόλου γραμμικής αφήγησης, πάντως τελικά, παρά τα αρκετά καλά στοιχεία, προσωπικά μου έμεινε κάτι σαν αχταρμάς. Πάντως, αν ψάχνετε "παράξενες" ταινίες, δείτε το ακόμα και ως κινηματογραφικό αξιοπερίεργο.  

"ΜΗΤΡΙΚΟ ΕΝΣΤΙΚΤΟ"... ΑΛΛΑ Η ΜΗΤΡΟΤΗΤΑ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΟΠΩΣ ΤΗΝ ΦΑΝΤΑΖΕΣΤΕ...

Να μια ταινία που διαχειρίζεται ένα γνωστό θέμα με διαφορετικό τρόπο. Είναι το φιλμ του 2025 της Αυστριακής Johanna Moder "Μητρικό Ένστικτο" ή "Mother's Baby" ή "Muttergluck". 

Ένα εύπορο ζεύγος (εκείνη είναι 40 ετών και μαέστρος σε μεγάλη κλασική ορχήστρα) καταφέρνει να κάνει παιδί, που είναι το όνειρό τους, με τις γνωστές σύγχρονες μεθόδους. Ήδη από το μαιευτήριο όμως αρχίζουν τα περίεργα. Κι όταν το βρέφος φτάνει σπίτι, η μητέρα, που μένει το μεγαλύτερο μέρος της μέρας μονη μαζί του, νοιώθει όλο και λιγότερη μητρική αγάπη. Μάλλον αυξανόμενη ενόχληση νοιώθει και χαμένο χρόνο. Αλλά και το βρέφος δεν έχει τη συμπεριφορά που θα περιμέναμε...

Η ταινία είναι διαπραγματευμένη ως θρίλερ που αγγίζει τα όρια του φανταστικού. Δεν είναι "Μωρό της Ρόσμαρι" (είναι πολύ πιο χαμηλότονο), ωστόσο καταφέρνει να δημιουργεί άγχος στο θεατή με τα γεγονότα που γίνονται όλο και πιο περίεργα. Στο μεταξύ η οικογένεια έχει καταρρεύσει. Βλέπετε, πού ακούστηκε μια μητέρα να μην αγαπά το νεογέννητο παιδί της; 

Η ταινία σχολιάζει το θέμα της σύγχρονης δυτικής μητρότητας με έναν "διεστραμμένο" τρόπο : Παρουσιάζοντάς την όχι ως πηγή ευτυχίας, αλλά ως πηγή άγχους και, σε τελική ανάλυση, ως ένα είδος φυλακής για τις μητέρες. Μην ξεχνάτε: Ο άντρας πάντα δουλεύει, ενώ η μητέρα αναγκάζεται να παρατήσει για ένα διάστημα ό,τι κάνει για να φροντίζει το μωρό. Ποιος βεβαιώνει όμως ότι στη σημερινη κοινωνία είναι ολες πρόθυμες να φυλακιστούν στο σπίτι τους άπραγες, και μάλιστα όταν είναι καλλιτέχνιδες; Είπαμε ότι εδώ πρόκειται για θρίλερ του φανταστικού, αλλά το σχόλιο παραμένει.

 Δεν με συγκλόνισε, ωστόσο δεν με κούρασε και το βρήκα αρκετά ενδιαφέρον. Κυρίως για το λοξό, αιρετικό του σχόλιο πάνω σ' ένα θέμα σχεδόν ταμπού (αν και ουσιστικά δεν υπάρχουν τέτοια στη σύγχρονη τέχνη).

Ο ΚΑΤΑ ΠΑΖΟΛΙΝΙ "1001 ΝΥΧΤΕΣ"

Στις αρχές των 70ς ο Pier Paolo Pasolini (1922-1975) γυρίζει μια τριλογία με θέμα παλιές ιστορίες από κλασικά μεσαιωνικά έργα ("Δεκαήμερο", "Θρύλοι του Καντέρμπουρι", "1001 Νύχτες") Με το τελευταίο αυτό φιλμ του 1974 θα ασχοληθούμε σήμερα.

Κατ' αρχήν θα ξαναπώ (το έχω ξαναγράψει) ότι η συγκεκριμένη αυτή τριλογία δεν μου αρέσει καθόλου. Ίσως μερικοί φανατικοί παζολινικοί να το θεωρήσουν ύβρη, αλλά τι να κάνουμε; Γούστα είναι αυτά... 

Πάντως στις "1001 Νύχτες" σταχυολογούνται μερικές από τις πάμπολλες ιστορίες που περιλαμβάνει το κλασικότερο μάλλον έργο της αραβικής λογοτεχνίας και τις παρουσιάζει εδώ "εγκβωτισμένες" η μία στην άλλη, όπως και στο πολύτομο λογοτεχνικό έργο άλλωστε. Σκλάβοι, σεϊχηδες, εξωτικές ανατολίτικες πόλεις και τοπία, προφητείες κλπ.... Η ταινία είναι γυρισμένη στο Ιράν (ναι, τότε η χώρα δεν είχε καμία σχέση με το σημερινό θεοκρατικό κράτος των αγιατολάχ, αν και αυτό δεν σημαίνει σε καμία περίπτωση ότι ήταν "παράδεισος", κάθε άλλο).

Οι ιστορίες που διαλέγει έχουν πριν από οτιδήποτε άλλο έντονο ερωτικό στοιχείο. Με διαφόρων ειδών έρωτες μάλιστα... Υπάρχουν πολλές σχετικές σκηνές και άφθονο γυμνό. Τώρα αν νομίζετε ότι αυτό είναι καλό και φτάνει για να μας γαργαλίσει, εντάξει. Μπορείτε να το απολαύσετε. Αν όμως δεν σας αρκεί αυτό... βρίσκω τα ίδια στοιχεία που αντιπαθώ και στις προηγούμενες ταινίες της τριλογίας : Ερασιτεχνικότατες ηθοποιίες (πολλοί από τους ήρωες είναι ντόπιοι μη επαγγελματίες), "ατσούμπαλη" αφήγηση (συγνώμη, αλλά δεν ξέρω πώς αλλιώς να το εκφράσω), "εύκολες" ερωτικές ιστορίες που ταλαντεύονται από τον θάνατο από ερωτική θλίψη έως το όργιο "με την πρώτη ματιά", αφύσικες (ΔΕΝ εννοώ ότι τοποθετούνται στο χώρο του φανταστικού) καταστάσεις κλπ. κλπ. Και, κάτι που με ενόχλησε ιδιαίτερα και δεν μπορώ να εξηγήσω : Οι περισσότεροι ηθοποιοί παίζουν χαμογελώντας διαρκώς - εκτός αν κλαίνε - λες και κάθε είδους ερωτική πρόταση προκαλεί απόλυτη ευτυχία από όποιον/α και αν προέρχεται και σε όποιον/α/ους και αν απευθύνεται...

Μένουν μερικές πολύ ωραίες εικόνες, οι οποίες όμως, φοβάμαι, δεν μπορούν να σώσουν την ταινία. Ίσως ο Pasolini θέλει να προπαγανδίσει υπέρ της ερωτικής ελευθεριότητα κάθε είδους και καλά κάνει (ιδιαίτερα όταν αναλογιστούμε τη σύγχρονη πουριτανική κοινωνία). Το θέμα όμως δεν μόνο είναι τι θέλει να πει κανείς, αλλά και πώς το λέει. Συγνώμη, αλλά βαρέθηκα.

ΑΚΟΥΡΑΣΤΟΙ "ΑΠΟ ΤΗ ΜΙΑ ΜΑΧΗ ΣΤΗΝ ΑΛΛΗ"

Ας μην επαναλαμβανόμαστε: Ο Paul Thomas Anderson είναι από τους μεγαλύτερους εν ζωή σκηνοθέτες σήμερα. Το φιλμ "Από τη Μία Μάχη στην Άλλη" (2025) το αποδεικνύει. Βασισμένο (για δεύτερη φορά μετά το 'Έμφυτο Ελάττωμα") σε βιβλίο του μεγάλου (και αγαπημένου του) Thomas Pynchon, το "Vineland", και με τους Σον Πεν, Λεονάρντο Ντι Κάπριο και Μπενίτσιο Ντελ Τόρο στους βασικούς ρόλους, προσθέτει έναν ακόμα κρίκο στην αλυσίδα των πολύ καλών - και διαφορετικών μεταξύ τους - ταινιών του.

Μια ομάδα βίαιων επαναστατών, βασικά μέλη της οποίας είναι ένα διαφυλετικό ζευγάρι, έχει πλέον εγκαταλείψει προ πολλού την ένοπλη δράση. Εκείνη, μια μαύρη επαναστάτρια, έχει εξαφανιστεί κι αυτός, μεγαλώνοντας μόνος την έφηβη πλέον κόρη τους, ζει κρυμμένος και χαμένος σε επαναστατικά όνειρα και μπάφους. Και τότε, 15 χρόνια μετά, θα κάνει την επανεμφάνισή του ο ανηλεής διώκτης τους από τα παλιά, ένας στρατόκαυλος, φανατικός και "περίεργος" σεξουαλικά συνταγματάρχης...

Μαύρη κωμωδία, που θυμίζει το κλίμα των αδελφών Koen, ταινία δράσης, πολιτική και συνωμοσιολογία, όλα μπερδεύονται περίτεχνα εδώ. Ο τελικός στόχος είναι η ακτινογραφία μιας Αμερικής μπερδεμένης, εφιαλτικής, διχασμένης και επικίνδυνης, στην οποία τίποτα δεν θυμίζει το κουρελιασμένο πλέον "αμερικάνικο όνειρο". Σαφής είναι και ο αλληγορικός χαρακτήρας του φιλμ : Δημοσιευμένο το 1990 το βιβλίο μιλά για την "δύσκολη" Αμερική του Ρίγκαν. Ο Anderson, διασκευάζοντάς το και μεταφέροντάς μας στο 2025 και στην ουσιαστικά φασιστική και στα όρια του εμφύλιου Αμερική του Τραμπ, μας δείχνει ανηλεείς διώξεις μεταναστών, εμμονικό κυνήγι επαναστατικών ομάδων, αχαλίνωτο ρατσισμό, συνωμοσίες πανίσχυρων ακροδεξιών ομάδων κλπ. κλπ. Οι αναφορές στο σήμερα είναι κάτι παραπάνω από σαφείς...

Παρά τις 3 παρά κάτι ώρες του δεν βαρέθηκα καθόλου. Βρήκα απολαυστικότατο αυτό το μπέρδεμα διαφόρων ειδών, διασκέδασα με την καρικατουρίστικη ερμηνεία του Πεν, γέλασα σε κάποια σημεία και, γενικά, το ευχαριστήθηκα, παρά την εφιαλτική εικόνα των ΗΠΑ που παρουσιάζει. Βλέπετε, μερικές φορές δεν είναι μόνο το τι λες, αλλά και το πώς το λες...

 

"ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΙΚΗ ΑΞΙΑ" : ΖΩΗ, ΤΕΧΝΗ ΚΑΙ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ

Ο Νορβηγός Joachim Trier μας έχει δώσει και στο παρελθόν καλές ταινίες. Το 2025 γυρίζει ίσως την καλύτερή του, την "Συναισθηματική Αξία" (Affeksjonsverdi) με την ανερχόμενη Renate Reinsve, τον Στέλαν Σκάρσγκαρντ και την Ελ Φάνινγκ σε μερικούς από τους βασικούς ρόλους. 

Οι δύο κόρες ενός καταξιωμένου, σημαντικού σκηνοθέτη κινηματογράφου δεν έχουν επαφή με τον πατέρα τους, που έχει εγκαταλείψει την οικογένεια όταν ήταν μικρές. Η μία είναι μια διαρκώς ανερχόμενη ηθοποιός του θεάτρου, ενώ η άλλη ζει μια ήσυχη οικογενειακή ζωή. Η επάνοδος του πατέρα θα ανατρέψει τις καθημερινότητές τους. Πολύ περισσότερο μάλιστα όταν αυτός θα ζητήσει από την ηθοποιό κόρη του να ερμηνεύσει τον βασικό ρόλο σε μια αυτοβιογραφική ταινία που ετοιμάζει.

Πυκνό δράμα που κινείται με άνεση θα έλεγα σε δύο θέματα / άξονες που διαπλέκονται και αλληλεπιδρούν διαρκώς : Αυτό των οικογενειακών δεσμών (ή διάλυσης των δεσμών), με τις ψυχολογικές συγκρούσεις, τα προβλήματα και τις αγωνίες και, ταυτόχρονα, σ' αυτό της σχέσης ζωής και τέχνης. Το κάνει αριστοτεχνικά, καθώς τα θέματα αυτά μπερδεύονται αξεδιάλυτα. Παλιά ψυχολογικά τραύματα, φιλοδοξίες και άγχη, παιχνίδι με την αλήθεια και την φαντασία - ή τη ζωή και την τέχνη αν προτιμάτε, πολύπλοκες σχέσεις και χαρακτήρες, όλα δένουν αρμονικά σε ένα δυνατό αποτέλεσμα και οδηγούν σε μια προσπάθεια "εκδίωξης" των φαντασμάτων του παρελθόντος. Να επισημάνω τέλος τις εξαιρετικές ηθοποιίες - με έκπληξη της αμερικανίδα Ελ Φάνινγκ. 

Σίγουρα μέσα στις καλύτερες ταινίες της χρονιάς.  

ΧΙΟΥΜΟΡ, ΒΙΑ ΚΑΙ ΓΡΑΦΙΚΟΙ ΔΟΛΟΦΟΝΟΙ ΣΤΟ "ΚΛΕΦΤΗΣ ΑΠΟ ΣΠΟΝΤΑ"

Έχω ξαναγράψει ότι δεν είμαι και πολύ φανατικός θαυμαστής του Darren Aronofsky. Μερικές ταινίες του μάλιστα τις βρίσκω ακόμα και απωθητικές (με πρώτη και "καλύτερη" τον ανεκδιήγητο "Νώε", για να μην ξεχνιόμαστε). Ωστόσο το 2025 κάνει μια απροσδόκητη στροφή (γενικά είναι απρόβλεπτος ως σκηνοθέτης) και γυρίζει το διασκεδαστικότατο κατά τη γνώμη μου "Κλέφτης από Σπόντα" (Caught Stealing) με τους Ώστιν Μπάτλερ και Ζόε Κράβιτς σε μερικούς από τους βασικούς ρόλους.

Ένας "βαρεμένος" από παλιότερες ατυχίες πρώην παίκτης του μπέιζμπολ μπλέκεται δίχως καθόλου να το επιδιώξει σε μια άκρως επικίνδυνη ιστορία με αδίστακτους εγκληματίες, ναρκωτικά, ξεκαθαρίσματα συμμοριών και τα λοιπά. Έτσι κάνει μια ακούσια βουτιά στα βαθιά του υπόκοσμου και βρίσκεται στα καλά καθούμενα στο επίκεντρο μιας ιστορίας ζωής ή θανάτου.

Κάνοντας μια απότομη στροφή στη φιλμογραφία του ο Aronowsky κάνει μια ταινία ανάμεσα σε Tarantino και Guy Ritchie με γρήγορους ρυθμούς, μπόλικη βία και - πάνω απ' όλα - δολοφονικό χιούμορ. Όπως καταλάβατε πρόκειται για μια μαύρη κωμωδία ή ένα θρίλερ με πολύ σασπένς, που κρατά από την αρχή ως το τέλος τον θεατή. Όπως ξανακαταλάβατε το διασκέδασα ιδιαιτέρως. Και ίσως, ίσως λέω, οι ευσεβείς ορθόδοξοι εβραίοι - δολοφόνοι είναι μια αναφορά στα όσα εφιαλτικά συμβαίνουν το σωτήριον έτος 2025...