Ο ΧΑΜΗΛΟΤΟΝΟΣ ΚΑΙ ΣΥΜΠΑΘΗΣ κ. ΛΑΖΑΡ

Το Κεμπέκ, το γαλόφωνο και σχεδόν αυτόνομο κομάτι του Καναδά, μας δίνει συχνά καλές ταινίες. Κάτι καλό συμβαίνει εκεί κινηματογραφικά! Έτσι και "Ο Εξαιρετικός κύριος Λαζάρ" του Philippe Falardeau, που γυρίστηκε το 2011 και απέσπασε πολλά βραβεία εσωτερικά, αλλά και σε διεθνή φεστιβάλ, είναι ένα χαμηλότονο, καλό κατά τη γνώμη μου φιλμ.
Το θέμα το έχουμε ξαναδεί: Η σχέση δάσκαλου - μαθητών. Μια δασκάλα δημοτικού αυτοκτονεί - κρεμαζεται για την ακρίβεια - μέσα στην τάξη λίγο πριν αρχίσει το μάθημα. Ο Μπασίρ Λαζάρ είναι ένας αλγερινός που ζει στον Καναδά περιμένοντας να του χορηγηθεί πολιτικό άσυλο. Προσλαμβάνεται λοιπόν στη θέση της, αφού κανείς δεν θέλει τη "βεβαρυμένη" αυτή τάξη. Ο κ. Λαζάρ, λιγομίλητος και εσωστρεφής, έχει να διαχειριστεί το βαθύτατο ψυχολογικό τράυμα των μικρών μαθητών του, αλλά και τα δικά του προβλήματα και τραύματα, καθώς οι συνθήκες με τις οποίες εγκατέλειψε τη χώρα του και την οικογένειά του, όπως θα μάθουμε κάποια στιγμή, είναι επιεικώς τραγικές (ας μη ξεχνάμε ότι η Αλγερία πέρασε έναν άγριο σχεδόν εμφύλιο πόλεμο, και μέχρι σήμερα δεν είναι και πολύ ήσυχη). Προς το παρόν πάντως ο κ. Λαζάρ είναι μάλλον ανίκανος να φτιάξει την προσωπική του ζωή.
Ακούγονται πολύ βαριά όλα αυτά; Η ταινία διαθέτει βέβαια μια μελαγχολία και ένα χαμηλότονο, όπως είπαμε, ύφος, δεν πρόκειται όμως να σας κάνει να "κόψετε φλέβες". Αντίθετα μπορεί να προκαλέσει αληθινή συγκίνηση, δίχως ποτέ να γίνεται μελό, το τονίζω αυτό, και σε αρκετά σημεία σπάει τη μελαγχολία καθώς ο Φαλαρντό προσθέτει μικρές, χαμηλότονες και πάλι, ενέσεις χιούμορ. Αυτό που κυριαρχεί είναι η ανθρωπιά, Πρόκειται για βαθιά ουμανιστικό φιλμ. Ο Λαζάρ δεν είναι ο χαρισματικός δάσκαλος, κάνει όμως ό,τι μπορεί για να βελτιώσει την δύσκολη κατάσταση την οποία κληρονόμησε. Ακόμα κι όταν χρειαστεί να συγκρουστεί με κάποιους. Δεν είναι σε καμιά περίπτωση σούπερμαν, ίσα - ίσα είναι ένας απόλυτα ρεαλιστικός, πληγωμένος και ο ίδιος χαρακτήρας. Τον διακρίνει η ανθρωπιά, όπως είπαμε, η καλοσύνη, όλα όμως σε μετρημένο βαθμό.
Επίσης η ταινία δεν γίνεται ποτέ διδακτική. Απλώς καταγράφει την δύσκολη κατάσταση, συμπάσχει, είναι συμπαθητική και δεν επιχειρεί να απαντήσει σε βαρύγδουπα θέματα. Μέσα σε όλα διέκρινα και μια κριτική απέναντι στις υπερβολές της σύγχρονης παιδείας και κάποιες κυριολεκτικά "μη μου άπτου" απόψεις που τη διαπερνούν. Ο παλιομοδίτης και, ας μην το ξεχνάμε, τριτοκοσμικός Λαζάρ, εφαρμόζει δικές του, κάπως παρωχημένες εκ πρώτης όψεως διδακτικές μεθόδους και κάποιες φορές η άμεση και κατά πρόσωπο αντιμετώπιση των τραυματικών καταστάσεων μοιάζει να φέρνει πιο άμεσα αποτελέσματα από τις αργές, φοβισμένες να δουν κατάματα την αλήθεια, σύγχρονες μεθόδους ψυχολογικής βοήθειας.
Γενικά είδα την ταινία ευχάριστα και μου άφησε καλή γεύση. Αν προσθέσετε και τις εξαιρετικές ηθοποίες, τόσο του Λαζάρ όσο και της μικρής μαθήτριας, νομίζω ότι έχουμε να κάνουμε με ένα καλό φιλμ, που βάζει πολλά θέματα (εκπαιδευτικές μέθοδοι, μετανάστες, ήπιος και καλυμένος ρατσισμός κλπ.), προβληματίζει, αλλά δεν μιλά ποτέ αφ' υψηλού σα να έχει λύσεις για όλα.

Ο ΤΕΝ ΤΕΝ ΩΣ ΙΝΤΙΑΝΑ ΤΖΟΟΥΝΣ

Ομολογώ ότι όταν είδα το τρέιλερ του κατά Steven Spielberg Τεν Τεν δεν ενθουσιάστηκα. Όταν όμως είδα το φιλμ "Οι Περιπέτειες του Τεν Τεν" (2011), άλλαξα γνώμη. Επιγραμματικά θα πω ότι σπάνια έχω διασκεδάσει τόσο πολύ σε σινεμά τα κάμποσα τελευταία χρόνια. Φυσικά, για να προλάβω αντιρρήσεις που σίγουρα θα υπάρχουν από κάποιους, ούτε βαθιά νοήματα ή "μηνύματα" εισπράτει κανείς από μια τέτοια ταινία ούτε μπορεί να θαυμάσει το πολυδιάστατο των χαρακτήρων, οι οποίοι είναι όντως "χάρτινοι", κοινώς μονοδιάστατοι. Ο Τεν Τεν στοχεύει στην καθαρή διασκέδαση, στην απόλαυση της περιπέτειας, στο διαρκές κράτημα του θεατή "στην άκρη του καθίσματος". Και σ' αυτά, κατά την προσωπική μου γνώμη τουλάχιστον, παίρνει άριστα. Ο αιώνια έφηβος δημοσιογράφος είναι βέβαια το διάσημο κόμικς δημιούργημα του Herge, η πρώτη περιπέτεια του οποίου κυκλοφόρησε στο χαρτί το 1929 δημιουργώντας έτσι τη περίφημη γαλλοβελγική σχολή της "καθαρής γραμμής" στα κόμικς, που εξακολουθεί να παράγει εξαίρετες δουλειές μέχρι σήμερα (ο ίδιος ο Herge φαίνεται στην πρώτη σκηνή να σχεδιάζει το διάσημο δημιούργημά του σε ένα έξυπνο "κλείσιμο ματιού" στους θεατές) . Ο ήρωάς μας αγοράζει εδώ μια ρέπλικα ενός παλιού ιστιοφόρου, την οποία επιθυμούν με οποιοδήποτε τίμημα και κάμποσοι άλλοι, μπλέκοντας έτσι σε μια πολύπλοκη ιστορία με θησαυρούς, πειρατές και παλιές οικογενειακές βεντέτες. Με αυτή την αφορμή λοιπόν ο Spielberg θυμάται (μετά από αρκετά χρόνια πρέπει να πω) τον παλιό, καλό του εαυτό, αυτόν του "μεγαλύτερου διασκεδαστή του κόσμου", και επιστρέφει θριαμβευτικά στις μέρες των πρώτων Ιντιάνα Τζόουνς. Δεν είναι τυχαίος ο παραλληλισμός. Ο Τεν Τεν είναι διαπραγματευμένος όπως ο περίφημος αρχαιολόγος-που -τα-κάνει-όλα, ο εξωτισμός και οι παλιές δεκαετίες (30-40) είναι ίδιες, η αναζήτηση κάποιου πολύτιμου αντικειμένου μοιάζει επίσης, απλώς εδώ έχουμε να κάνουμε με την ιδιότυπη αυτή τεχνική animation που θέλει κανονικούς ηθοποιόύς να "μεταμφιέζονται" μέσω πολύπλοκων ψηφιακών τεχνικών σε κινούμενα σχέδια. Οι σύγχρονες τεχνολογίες λοιπόν κάνουν αληθινά θαύματα, καθώς οι λεπτομέρειες είναι απίστευτες (διακρίνεται κυριολεκτικά η κάθε τρίχα, η κάθε πτυχή υφάσματος). Αλλά αυτά είναι τεχνικά. Είναι βέβαια η ασταμάτητη δράση, σε συνδυασμό με το μυστήριο, τις αποκαλύψεις, το πανταχού παρόν χιούμορ, το άψογο σασπένς, τις εντυπωσιακές εικόνες (υπερθέαμα θα λέγαμε καλύτερα), που κάνουν το φιλμ τον ορισμό αυτό που εγώ θα αποκαλούσα "χορταστικό". Και νομίζω ότι οι μεγάλοι θα διασκεδάσουν το ίδιο (αν όχι περισσότερο, αφού πιθανόν να υπάρχει και το καρύκευμα της νοσταλγίας από νεανικά αναγνώσματα) με τα παιδιά τους. Να που χρειάστηκε λοιπόν ένα animation και ένας έτοιμος (και διάσημος ήδη στην Ευρώπη τουλάχιστον) χαρακτήρας για να κάνει ο Spielberg την κατ΄εμέ καλύτερη ταινία του των αρκετών τελευταίων χρόνων.

ΥΓ: Όλα τα λεφτά ο αλκοολικός καπετάνιος Χάντοκ, που συχνά κλέβει την παράσταση, αλλά και οι ηλίθιοι ντετέκτιβ Ντιπόν και Ντιπόν.