¨ΟΤΑΝ ΕΡΘΕΙ ΤΟ ΦΘΙΝΟΠΩΡΟ"... ΤΑ ΜΥΣΤΗΡΙΑ ΠΛΗΘΑΙΝΟΥΝ

Ο Francois Ozon είναι ένας σκηνοθέτης που συνήθως μου δημιουργεί ανάμεικτα συναισθήματα. Για να είμαστε ακριβείς καμιά ταινία του από όσες έχω δει δεν μου αρέσει πραγματικά. Οι περισσότερες είναι του στιλ "εντάξει ήταν, αλλά..." Το 2024 όμως γυρίζει το "Όταν έρθει το Φθινόπωρο" (Quand vient d'automne) και τα πράγματα αλλάζουν, καθώς το φιλμ μου άρεσε και με συγκίνησε με έναν απρόσμενο τρόπο. 

Μια συμπαθής ηλικιωμένη ζει μόνη στην επαρχία, με μοναδική φίλη τη συνομίληκή της Μαρί Κλοντ. Περιμένει με ανυπομονησία να έρθει η κόρη της από το Παρίσι και να της αφήσει για διακοπές τον εγγονό της. Από την αρχή βλέπουμε την επιθετική συμπεριφορά της κόρης προς τη μητέρα. Ένα ατύχημα θα ανατρέψει τα σχέδια, ενώ στο πλάνο θα μπει ο 35άρης γιος της Μαρί Κλοντ που μόλις αποφυλακίστηκε...

Σε ένα φιλμ με διαρκείς ανατροπές, τα πάντα αλλάζουν. Καινούρια πρόσωπα εμφανίζονται στην ιστορία, οι σχέσεις είναι όλο και πιο παράξενες, ακόμα και ο γενικός προσανατολισμός της αλλάζει 2-3 φορές. Αυτό που ξεκινά ως ήσυχο κοινωνικό δράμα θα μετατραπεί σε αστυνομικό και μετά σε ένα είδος ψυχολογικού θρίλερ. Μυστικά του παρελθόντος αποκαλύπτονται, τραγικά (και απρόσμενα) γεγονότα συμβαίνουν και τίποτα δεν γίνεται όπως το περιμένουμε. Όλα αυτά σε μια "ήσυχη" ταινία, που όμως τα πάντα είναι υπόκωφα, σιγοβράζουν...

Παράλληλα με την πρωτότυπη ιστορία, η ταινία μιλά για τη (γλυκιά εδώ) μοναξιά της τρίτης ηλικίας, για τα γεγονότα που μπορούν να αλλάξουν την τροπή της ζωής μας, για τη ζωή στην επαρχία, τον κλειστό κόσμο και τον συντηρητισμό της... Και πάνω απ' όλα αναρωτιέται : Μήπως ένα τραγικό ατύχημα ή έγκλημα (το αστυνομικό στοιχείο που λέγαμε), και μάλιστα αγαπητού προσώπου, μπορεί να επιφέρει γαλήνη και, τελικά, ευτυχία;

Μου άρεσε πολύ. Αλλά, προειδοποιώ, μην περιμένετε δράση, κυνηγητά ή ό,τι άλλο τέτοιο. Θα επαναλάβω ότι πρόκειται για μια ήσυχη ταινία, που όλα συμβαίνουν κάτω από την επιφάνεια.

"ΤΟ 47" Ή ΠΩΣ ΝΑ ΠΑΡΕΤΕ ΤΗ ΜΟΙΡΑ ΣΤΑ ΧΕΡΙΑ ΣΑΣ

Το 2024 ο Ισπανός Marcel Barrena γυρίζει την ταινία "Το 47", βασισμένη σε αληθινά γεγονότα. Να επισημάνω πριν από οτιδήποτε άλλο ότι ο πρωταγωνιστής Eduard Fernandez είναι εξαιρετικός.

Στα χρόνια του ισπανικού εμφύλιου κάποιοι εσωτερικοί μετανάστες, καταφεύγουν - άλλοτε από φτώχια και άλλοτε από διωγμούς από τους φασίστες - σε ένα προάστιο της Βαρκελώνης και χτίζουν όπως - όπως μια παραγκούπολη στη απόκρημνη κορυφή ενός λόφου (ανεβαίνεις στη γειτονιά μόνο με πολλά - πολλά σκαλοπάτια ή από έναν ανηφορικό χωματόδρομο). Στα 70ς η πόλη έχει πλέον εξαπλωθεί και έχει φτάσει ως τους πρόποδες του λόφου. Ωστόσο η συγκεκριμένη γειτονιά παραμένει πάμπτωχη και δυσπρόσιτη, αφού καμιά συγκοινωνία δεν φτάνει εκεί και οι κάτοικοι είναι υποχρεωμένοι να ανεβοκατεβαίνουν επώδυνα για την παραμικρή ανάγκη τους. Ένας οδηγός λεωφορείου, από τους ιδρυτές της γειτονιάς στα 30ς, κάνει σκοπό της ζωής του να φέρει γραμμή λεωφορείου ως εκεί και ξεκινά μια δύσκολη εκστρατεία με διαρκείς απογοητεύσεις είτε από την αδιαφορία των αρχών είτε από την αφόρητη γραφειοκρατία.

Πολύ καλό ρεαλιστικό φιλμ, συγκινητικό σε κάποια σημεία και με θαυμάσιες ηθοποιίες, όπως προανέφερα. Δεν έχει κάτι πρωτότυπο ως σινεμά, σκηνοθετικά ή σεναριακά, ωστόσο είναι ένα στέρεο φιλμ με στρωτή ιστορία. Καταφέρνει να καταγράψει απόλυτα τις δύσκολες συνθήκες ζωής των κατοίκων, αλλά και τις μεταξύ τους διαμάχες, τον αγώνα τους - και τον προσωπικό αγώνα του ήρωα, τα πολλαπλά προβλήματα και την όλη ατμόσφαιρα της ξεχασμένης γειτονιάς. Πάνω απ' όλα όμως περιέχει ένα μήνυμα που πραγματικά χρειαζόμαστε στην παρατημένη και ολοένα οδεύουσα προς την απόλυτη δυστοπία εποχή μας: Αν δεν πάρουμε τη μοίρα στα χέρια μας τα πράγματα θα χειροτερέψουν πολύ περισσότερο. 

Δείτε το, διότι, εκτός των άλλων, με κράτησε και ως ιστορία. Και όποιος μιλήσει για λαϊκισμό ή κάτι τέτοιο, δηλώνω ότι τον βρίζω από τώρα.

"ASSHOLES" (ΚΑΙ ΟΜΩΣ!)

Για πολύ, πάρα πολύ λίγους: Ο Peter Vack είναι ένας από τους λίγους πραγματικά ανεξάρτητους και πιο-underground-πεθαίνεις αμερικανούς σκηνοθέτες. Συνήθως συνεργάζεται με την αδελφή του ηθοποιό Betsy Brown. Κάνει περιθωριακές, ανατρεπτικές, προκλητικές ταινίες που απευθύνονται σε ελάχιστους. Η ταινία "Assholes" (όπως το βλέπετε και το ακούτε) του 2017, είναι ένα φιλμ απίστευτα κακού γούστου (επίτηδες βεβαίως). Με τον ίδιο και την αδελφή του να παίζουν (εκείνη μάλιστα πρωταγωνιστεί).

Αν σας πω δύο λόγια για την ιστορία θα καταλάβετε : Η Άντα και ο Άαρον είναι χρήστες ναρκωτικών. Συναντιούνται στη ψυχαναλύτριά τους και ερωτεύονται παθιασμένα όταν ανακαλύπτουν ότι αμφότεροι έχουν φετίχ με τις... κωλοτρυπίδες και με κάθε άλλο που σχετίζεται με το γνωστό αυτό μέρος του σώματος. Από εκεί και πέρα γίνεται χαμός - ή μάλλον αχταρμάς : Συνδυάζουν το φετίχ τους με διαρκή μαστούρα, καλούν ένα ... θηλυκό πνεύμα που μπαίνει για τα καλά στη ζωή τους, σνιφάρουν, πηδιούνται, μεταμορφώνονται οι ίδιοι σε... κώλους και άλλα πολλά και ιδιαιτέρως αηδή.

Η ταινία είναι η πιο κοντινή των πολλών τελευταίων δεκαετιών στην επίτηδες κιτς και αηδιαστική αισθητική των πρώτων ταινιών του John Waters (Pink Flamingos κλπ.). Κάνει πραγματικά ό,τι μπορεί για να ενοχλήσει όσο το δυνατόν περισσότερο τον θεατή. Αυτός άλλωστε είναι και ο βασικός στόχος ανάλογων φιλμ. Το πετυχαίνει απόλυτα. Είπα ήδη ότι απευθύνεται σε πολύ λίγους. Στα παραπάνω προσθέστε και το προσχηματικό και ο,τι νά΄ναι σενάριο και η εικόνα θα ολοκληρωθεί. 

Εκτιμώ την τόλμη του Vack να κάνει ό,τι περνά από το χέρι του για να ενοχλήσει και να αηδιάσει, αλλά βαρέθηκα λίγο αυτό το ύφος ενόχλησης για την ενόχληση. Πάντως αν ενθουσιαστήκατε με το Pink Flamingos, ψάχτε το για να ανακαλύψετε έναν σύγχρονο δημιουργό που μιμείται την αισθητική του. Οι μη εθισμένοι θεατές ωστόσο να θυμούνται πάντα : Ό,τι εφιαλτικό βλέπουν στην οθόνη γίνεται εντελώς συνειδητά. Στοιχηματίζω πάντως ότι οι "ανύποπτοι" θα το παρατήσουν στη μέση.

"ΧΤΥΠΗΜΕΝΟΣ ΑΠΟ ΕΡΩΤΑ"... ΑΛΛΑ ΜΕ ΤΟΝ ΔΙΚΟ ΤΟΥ ΑΜΙΜΗΤΟ ΤΡΟΠΟ

Η ταινία "Χτυπημένος από Έρωτα" (Punch-Drunk Love) του 2002 ήταν μάλλον η μόνη ταινία του Paul Thomas Anderson που δεν είχα δει. Κακώς. Είναι μια αισθηματική κωμωδία με τον Άνταμ Σάντλερ πολύ καλό στον εκκεντρικό χαρακτήρα του, συνοδευόμενο από την Έμιλι Γουάτσον και τον Φίλιπ Σέιμουρ Χόφμαν σε μικρότερο ρόλο. 

Ο ιδιόρρυθμος, δειλός ήρωας περιστοιχίζεται από 7 αδελφές που τον πιέζουν με διαφορετικό τρόπο η κάθε μία. Ζει αποτραβηγμένος και μόνος, σιχαίνεται τον εαυτό του και δεν περνά και πολύ καλά στην επιχείρησή του. Ένα μοναχικό βράδυ αποφασίζει να πάρει ένα ροζ τηλέφωνο... και βρίσκεται μπλεγμένος με εκβιαστές. Ταυτόχρονα ερωτεύεται την μυστηριώδη Λίνα.

Όλα τα λεφτά είναι ο βασικός χαρακτήρας, αυτός του μοναχικού, κοινωνικά αδέξιου και ατσούμπαλου ήρωα, που όπως είπαμε μισεί το εαυτό του και τη ζωή του εν γένει, είναι άγαρμπος με τις γυναίκες, για τις οποίες νοιώθει μάλλον φόβο, και όσο πιο αγχωμένος νοιώθει, τόσο συμπεριφέρεται όλο και πιο αλλοπρόσαλλα. Οι ιδέες του, οι πράξεις του, ο τρόπος που συμπεριφέρεται, ακόμα και ο τρόπος που ντύνεται, έχουν κάτι σουρεαλιστικό. Εξαιρετικός!

Επειδή ο Anderson είναι σημαντικός δημιουργός, δεν θα ήταν ευχαριστημένος με μια απλή αισθηματική κομεντί - γιατί το φιλμ θα μπορούσε άνετα να είναι κάτι τέτοιο. Υπάρχει η τρυφερότητα και η συμπάθεια για τον αλλού- γι'- αλλού ήρωα, αλλά υπάρχει και το έντονα παράλογο στοιχείο που προαναφέραμε. Και ταυτόχρονα κάνει και ένα σχόλιο για τη σύγχρονη μοναξιά των πόλεων ή για τα εκατομμύρια ανθρώπων που ζουν γκρίζα, δίχως ιδιαίτερα ενδιαφέροντα και απλώς πλήττουν. 

Το διασκέδασα πραγματικά και γέλασα σε αρκετά σημεία. Δεν το δείχνει αρχικά, αλλά έχει ενδιαφέρον. 

ΑΣΦΑΛΩΣ ΚΑΙ "ΣΚΟΤΩΝΟΥΝ Τ' ΑΛΟΓΑ" ΚΑΙ ΠΡΙΝ ΓΕΡΑΣΟΥΝ...

Το 1969 ο νέος τότε Sydney Pollack (1934-2008) γυρίζει το "Σκοτώνουν τ' Άλογα όταν Γεράσουν" (They Shoot Horses, Don't They?) με ένα καστ ηθοποιών που τότε βρίσκονταν στην κορυφή : Τζέιν Φόντα, Σουζάνα Γιορκ, Μπρους Ντερν, Ρεντ Μπάτονς κ.ά.

Στα 30ς, ενώ η οικονομική κρίση τσακίζει τους πάντες, διοργανώνονται απάνθρωποι "μαραθώνιοι χορού" που διαρκούν πολλές μέρες. Φτωχά, απελπισμένα ζευγάρια μαζεύονται και χορεύουν διαρκώς επί πολλές μέρες - υπάρχουν βεβαίως διαλείμματα για ύπνο και φαγητό και κάποιοι κανόνες - κυριολεκτικά μέχρι τελικής πτώσης, ενώ οι θεατές βάζουν στοιχήματα. Όποιο ζευγάρι επιβιώσει (μερικές φορές κυριολεκτικά) θα κερδίσει το πολυπόθητο χρηματικό έπαθλο. 

Η ταινία παρακολουθεί  έναν τέτοιο μαραθώνιο με κεντρικό πρόσωπο μια κυνική, αποφασισμένη κοπέλα (Τζέιν Φόντα), που είναι πρόθυμη για όλα προκειμένου να κερδίσει. Καθώς οι μέρες κυλούν αργά και βασανιστικά, θα παρακολουθήσουμε διαφορετικούς χαρακτήρες να σκιαγραφούνται, να εξελίσσονται, να εξοντώνονται ψυχικά και, μερικές φορές, και σωματικά. Σύντομα θα αντιληφθούμε ότι όλο αυτό το ζοφερό δράμα που βλέπουμε δεν είναι παρά μια ξεκάθαρη αλληγορία - και καταγγελία - του απάνθρωπου, αδίστακτου, εκμεταλλευτικού καπιταλισμού στη χειρότερη εκδοχή του. Αναμενόμενο βεβαίως, αφού τα 60ς ήταν η κατ' εξοχήν εποχή της αμερικάνικης "επανάστασης" της νεολαίας και ακόμα και το Χόλιγουντ ήταν τότε έντονα πολιτικοποιημένο. Γι' αυτό και η πλήρης αντιστροφή και αποδόμηση του απατηλού "αμερικάνικου ονείρου".

Η ταινία γίνεται σε ορισμένα σημεία ακόμα και συγκλονιστική. Ωστόσο λόγω του "κλειστού" ύφους (είναι ολόκληρη σχεδόν γυρισμένη στην αυτοσχέδια αίθουσα χορού - κάτι σαν τέντα τσίρκου - και στα παρασκήνιά της), της "στατικής" εικόνας και της σχετικά μεγάλης διάρκειας (129 λεπτά), με κούρασε αρκετά. Και, σημειώστε το, θα βγείτε εντελώς κατηφείς και με βαριά καρδιά. Πάντως, επί της ουσίας, μπράβο στο αμερικάνικο σινεμά που κάποτε τολμούσε να τα βάλει ανοιχτά με το σύστημα.