"ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΤΟΥ ΠΑΡΑΔΕΙΣΟΥ" ΩΣ ΤΟΙΧΟΓΡΑΦΙΑ ΜΙΑΣ ΕΠΟΧΗΣ ΚΑΙ ΑΝΘΡΩΠΙΝΩΝ ΤΥΠΩΝ ΚΑΙ ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΩΝ

Εν μέσω γερμανικής κατοχής, στα 1945, ο   Carné (1906–1996) καταφέρνει, παρά τις πολλές αντιξοότητες, να γυρίσει μία από τις 5-6 καλύτερες γαλικές ταινίες όλων των εποχών: "Τα Παιδιά του Παραδείσου", ταινία που βλέπεται - από μένα τουλάχιστον - ανετότατα μέχρι τις μέρες μας και κατορθώνει ακόμα να μας εκπλήσει. Η ιστορία μας μεταφέρει πίσω, στο Παρίσι του 19ου αιώνα, γύρω στα 1830 συγκεκριμένα, και αναπαράγει με εκπληκτικό τρόπο όλη αυτή την εποχή, ιστορικά, κοινωνικά και, βέβαια, οπτικά. Και κυρίως όσα διαδραματίζονται γύρω από την περίφημη "Λεωφόρο του Εγκλήματος", μια πολυσύχνασυη, πολύβουη, πάντα γεμάτη πλήθη λεωφόρο, όπου συνωστίζονται πόρνες και αριστοκράτες, απατεώνες και καλλιτέχνες, έμποροι και καταναλωτές. Και, κυρίως, άνθρωποι του κάθε λογής θεάματος, που τότε βέβαια ήταν οι ποικίλες μορφές ζωντανού θεάματος, από θέατρο μέχρι ακροβατικά στους δρόμους. Ένα Μπρόντγουέι της εποχής ή, καλύτερα, μια αληθινή Αυλή των Θαυμάτων. Πάνω σ' αυτό το εκπληκτικά δοσμένο φόντο διαδραματίζεται και αναπτύσεται σε βάθος αρκετών χρόνων, μια πολύπλοκη ιστορία ερώτων, παθών, συγκρούσεων, μια πινακοθήκη ανθρώπινων τύπων, συναισθημάτων, συμπεριφορών και χαρακτήρων. Οι δύο βασικοί ήρωες, ερωτευμένοι με διαφορετικό τρόπο με την ίδια "μοιραία" γυναίκα, είναι καλλιτέχνες. Και οι δύο άσημοι στα πρώτα τους βήματα, διάσημοι και πετυχημένοι στη συνέχεια. Ο ένας εξωστρεφής, πληθωρικός, γλεντζές, με έκδηλη ιδιοφυία σε ό,τι κάνει, ο άλλος εσωστρεφής, ρομαντικός, χαμηλότονος - αλλά εξ ίσου ιδιοφυής και διάσημος. Ο πρώτος "σοβαρός" ηθοποιός, ένας σούπερ σταρ της εποχής, ο άλλος μίμος, που η έκφρασή του βασίζεται μόνο στο σώμα και καθόλου στο λόγο. Απέναντί τους ένας απατεώνας και εγκληματίας και ένας πλούσιος δανδής. Όλοι τους περιστρέφονται γύρω από την ίδια γυναίκα. Το φιλμ, πέραν της εξαιρετικής του σκηνοθεσίας, πέραν της εντυπωσιακής αναπαράστασης, τοιχογραφίας μάλλον μιας εποχής, πέραν της ποικιλίας ανθρώπινων τύπων που διαθέτει, εκπλήσει με την τόλμη του σε αρκετά σημεία. Σε ερωτικό επίπεδο, η μοιραία γυναίκα, που τόσα πάθη προκαλεί, θα πάει με όλους, άλλοτε από αγνό έρωτα, άλλοτε από απλό σαρκικό πόθο (ναι, λεγόντουσαν αυτά στο σινεμά και στα 1945). Από την άλλη, υπάρχει μια εκπληκτική, μπροστά από την εποχή της, σκηνή, όπου ο "εξωστρεφής" ηθοποιός καταλύει κάθε κανόνα θεάματος, παρωδώντας το ίδιο το "σοβαρό" έργο στο οποίο πρωταγωνιστεί, αναμειγνύεται με τους θεατές και μιλά από την πλατεία, αυτοσχεδιάζει ασύστολα, σπάει κάθε κανόνα αφήγησης, κάθε όριο ανάμεσα στη σκηνή και την πλατεία. Στην αρχή πάλι, ο "κακός" ξετυλίγει μια ολόκληρη μισάνθρωπη φιλοσοφία, σαρκάζοντας μάλιστα κάθε διαδεδομένη αξία ή, αν θέλετε, είναι "κακός" συνειδητά, έχοντας μια ολόκληρη κοσμοθεωρία πίσω του. Κι αυτά είναι μερικά μόνο από τα πολύ ιδιαίτερα σημεία του φιλμ. Θα καταλάβατε ότι πέραν της διερεύνησης διαφόρων μορφών έρωτα, βασικός προβληματισμός του φιλμ είναι και η σχέση της ζωής και της αναπαράστασής της, της αληθινής ζωής και του θεάματος, αλλά και η καταγραφή των όσων συμβαίνουν στο χώρο του τελευταίου, μπροστά και πίσω από την αυλαία (ή από την κάμερα, αν διαδραματιζόταν σε πιο πρόσφατη εποχή). Έχω ξαναπεί ότι οι μεγάλες ταινίες είναι πολυεπίπεδες. Αυτό ισχύει απόλυτα και γι' αυτό εδώ το κλασικό φιλμ. Ο κάθε θεατής μπορεί να βρει και να αναλύσει κι άλλα νοήματα πέραν αυτών που προσπάθησα να επισημάνω, να εμβαθύνει σε άλλα σημεία, να ανακαλύψει άλλες οπτικές. Κι όλα αυτά δίχως η πλοκή να γίνεται ποτέ πλαδαρή, αφού η ταινία διατηρεί αμείωτο το ενδιαφέρον του θεατή στο πρώτο επίπεδο, αυτό της αφήγησης, της ιστορίας, παρά την τρίωρη και βάλε διάρκειά της, προσφέροντάς του μάλιστα χορταστικό θέαμα και γνήσια συγκίνηση - υπάρχει πάντα, βλέπετε, το σπαρακτικό και πολύ ευαίσθητο ερωτικό στοιχείο. Την χαρακτήρισαν ευρωπαϊκό "Όσα Παίρνει ο Άνεμος". Κρίνετε εσείς αν ο χαρακτηρισμός είναι σωστός. Σίγουρα όμως πρόκειται για μεγάλη ταινία.