Ο ΔΕΥΤΕΡΟΣ "JOKER" ΣΤΟΝ ΑΝΤΙΠΟΔΑ ΤΟΥ ΠΡΩΤΟΥ

Ο "Joker: Τρέλα για Δύο" του 2024 είναι και πάλι γυρισμένος από τον Todd Phillips, είναι σίκουελ του πρώτου σούπερ επιτυχημένου φιλμ και, εκτός του κλασικού Χοακίν Φίνιξ, διαθέτει και τη Lady Gaga, η οποία έχει αποδειχτεί καλή ηθοποιός.

Ο Joker βρίσκεται σε ψυχιατρικό ίδρυμα με άλλους διαφόρων ειδών παρανοϊκούς και σκληρούς φύλακες και περιμένει τη δεύτερη δίκη του. Αν αποδειχτεί ότι είναι ψυχοπαθής, με διπλή προσωπικότητα, άρα δεν ευθύνεται για τις πράξεις του, θα τη γλυτώσει. Αν όμως δεν υπάρχει δεύτερος εαυτός και έχει κάνει τα εγκλήματα ως Άρθουρ Φλεκ, όπως ισχυρίζονται οι κατήγοροι, θα εκτελεστεί. Κάπου εκεί εμφανίζεται και μια επίσης έγκλειστη κοπέλα, η οποία είναι τρελά ερωτευμένη με τον Joker (και όχι με τον Άρθουρ)...

Ψυχολογικά μπερδέματα, εμβόλιμες σκηνές μιούζικαλ (οι ήρωες τραγουδούν γνωστά τραγούδια και όχι πρωτότυπα, που γράφτηκαν δηλαδή για το φιλμ), δικαστικό δράμα - μεγάλο μέρος της ταινίας, ταινία φυλακής και πολύ λίγη δράση συνυπάρχουν εδώ. Ίσως όλο αυτό το ψυχολογικό μυστήριο να είναι ενδιαφέρον, ίσως πάλι να γίνεται αναφορά στη σύγχρονη κοινωνία, όπου όλοι σχεδόν διαθέτουμε δύο προσωπικότητες, μια μιντιακή και μια πραγματική (και η μιντιακή συνήθως είναι πιο ενδιαφέρουσα από την αυθεντική), ίσως... πολλά ακόμα. Ωστόσο, ακόμα και με ενδιαφέροντα προβληματισμό, η ταινία με κούρασε πολύ και επιθυμούσα να τελειώσει γρήγορα. Μεγάλη διάρκεια (γνωστή μάστιγα της εποχής), ατελείωτες περί προσωπικότητας αναλύσεις, σχετική έλλειψη νεύρου, με έκαναν πριν από οτιδήποτε άλλο να βαρεθώ.

Η ταινία απέτυχε διεθνώς οικονομικά. Δεν με ξαφνιάζει καθόλου το γεγονός αυτό...

"IT HAPPENED HERE": Η ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΒΡΕΤΑΝΙΑΣ

Το βρετανικό ασπρόμαυρο φιλμ "It Happened Here" ολοκληρώθηκε το 1964 και διαθέτει πολλά αξιοπερίεργα: Γυρίστηκε από δύο πιτσιρικάδες, τους Kevin Brownlow και Andrew Mollo. Όταν ολοκληρώθηκε ήταν 26 και 24 ετών αντίστοιχα και δεν έκαναν άλλη ταινία στη ζωή τους. Ωστόσο τα γυρίσματα είχαν ξεκινήσει χρόνια πριν, όταν ακόμα ήταν μαθητές! Πολλοί από τους κομπάρσους είναι μέλη βρετανικών λεσχών επιστημονικής φαντασίας. Μερικοί από τους βρετανούς φασίστες ήταν όντως μέλη βρετανικής φασιστικής οργάνωσης. Χρησιμοποιεί αρκετές σκηνές ντοκιμαντέρ από αληθινές ναζιστικές εκδηλώσεις, υπάρχει η φήμη ότι οι δημιουργοί ζήτησαν βοήθεια από τον Κιούμπρικ και διάφορα άλλα.

 Η ιστορία είναι τυπική του είδους της εναλλακτικής ιστορίας. Η απόβαση στη Νορμανδία έχει αποτύχει και οι ναζί έχουν καταλάβει την Βρετανία. Οι κάτοικοι ζουν δύσκολα και η αγγλική αντίσταση ενδυναμώνεται συνεχώς και πετυχαίνει αρκετές νίκες. Ανάμεσα σε όλα αυτά μια απολίτικη νοσοκόμα προσπαθεί να βρει τη θέση της ή μάλλον να βολευτεί στη ζωή της.

 Δεν μπορώ να πω ότι ενθουσιάστηκα. Τη βρήκα αρκετά κουραστική, ιδιαίτερα σε κάποια σημεία όπου οι ναζί ομιλητές εξηγούν την πολιτική και το όραμά τους και νομίζω ότι γενικότερα το φιλμ στερείται ρυθμού. Κατά τα άλλα το ντοκιμαντερίστικο στοιχείο που διαθέτει το κάνει πειστικό και γι' αυτό ανατριχιαστικό - ναι, θα μπορούσαν άνετα να συμβούν όλα αυτά! Ένα από τα ιδιαίτερα στοιχεία της είναι ότι παρουσιάζει την αντίσταση το ίδιο βάρβαρη και αδίστακτη με τους ναζί (οι πρώτοι βέβαια είναι απόλυτα δικαιολογημένοι για τον αγώνα τους, αλλά και πάλι...) Ίσως καθοριστικό για την άποψη αυτή είναι το σημείο όπου κάποιος διανοούμενος αντιστασιακός λέει: "Το εφιαλτικό με τον φασισμό είναι ότι για να απαλλαγείς απ' αυτόν πρέπει να χρησιμοποιήσεις φασιστικές μεθόδους". Μεγάλη ρήση και πιθανότατα απόλυτα αληθινή δυστυχώς...

Αν τη δει κανείς νομίζω ότι πρέπει να την αντιμετωπίσει ως ένα είδος κινηματογραφικού αξιοπερίεργου.

"THE APPRENTICE" : ΤΟ "ΚΤΗΝΟΣ" ΠΡΙΝ ΓΙΝΕΙ "ΓΝΩΣΤΟ ΚΤΗΝΟΣ"

Ο Ali Abbasi δεν είναι τυχαίος σκηνοθέτης. Ιρανός που σπούδασε και ζει στη Σουηδία, έχει στο ενεργητικό του πολύ δυνατές ταινίες, όπως τα αναπάντεχα και "ενοχλητικά" "Σύνορα" και η "Ιερή Αράχνη". Και ξαφνικά αλλάζει εντελώς θεματολογία και από τα θρίλερ περνά σε εντελώς άλλο είδος. Το "Apprentice" του 2024 είναι μια βιογραφία του νεαρού Τραμπ πριν ακόμα ασχοληθεί με την πολιτική - μεγάλο κάθαρμα όμως ήταν από πάντα. 

Νεαρός και απόλυτα φιλόδοξος επιχειρηματίας (νοίκιαζε ετοιμόρροπο ξενοδοχείο σε "τελειωμένους" με διάφορους τρόπους τύπους), προσπαθεί να πείσει τον πλούσιο, αυταρχικό πατέρα του να τον βάλει με ίσους όρους στις μπίζνες του. Εκείνος όμως αρνείται. Τότε συναντά ένα άλλο διαβόητο κάθαρμα : τον δικηγόρο Ρόι Κον - δεξί χέρι του Μακάρθι και βασικό πρόσωπο στο να οδηγηθούν στην εκτέλεση οι Ρόζενμπεργκ - μπροστά στον οποίο οι δικοί μας Κούγιες μοιάζουν παιδάκια του κατηχητικού. Αυτός θα τον διδάξει κάθε δυνατή βρωμιά στις μπίζνες, θα του μάθει τρόπους να εγκληματεί και να τη γλυτώνει, θα του ανοίξει χρήσιμες πόρτες και θα τον κάνει ουσιαστικά εκατομμυριούχο. Το μόνο που μένει είναι η πολιτική...

Καλή ταινία και καθόλου κουραστική - και το λέει αυτό κάποιος που δεν τρελαίνεται ιδιαίτερα για κινηματογραφικές βιογραφίες. Περιγράφει με μελανά χρώματα όχι μόνο το πόσο κάθαρμα είναι ο πλανητάρχης, αλλά και μια ολόκληρη νοοτροπία, ένα ολόκληρο κοινωνικό περιβάλλον που γεννά παρόμοιους τύπους. Και, σε πολιτικό επίπεδο, δείχνει τις βαθιές ρίζες της αμερικάνικης ακροδεξιάς. Με λίγα λόγια αποδεικνύει ότι ακραίες περιπτώσεις σαν τον Τραμπ δεν είναι μεμονωμένες, δεν είναι ένας σίριαλ κίλερ ας πούμε, που αποτελεί μία περίπτωση στο εκατομμύριο. Αντίθετα είναι ριζωμένη σε συγκεκριμένες συμπεριφορές, ιδέες και πρακτικές που ζουν και βασιλεύουν από πολύ παλιά στη "βαθιά" Αμερική της οπλοκατοχής, της Κου-Κλουξ-Κλαν και των γκάνγκστερ.

Το βρήκα ενδιαφέρον και με πολύ καλές ηθοποιίες. Και, να σας πω και κάτι; Τα μισά μόνο απ' όσα δείχνει το φιλμ να έχει κάνει αυτός ο άνθρωπος, θα έπρεπε να είναι για χρόνια στη φυλακή. Αντ' αυτού είναι πλανητάρχης (και όπως προαναφέραμε δεν είναι καθόλου μοναδική περίπτωση). Αν αυτό δεν είναι πλήρης χρεοκοπία της ανθρωπότητας, τότε τι είναι;

ΣΤΗΝ ΛΑΣΠΗ ΤΗΣ "ΓΕΙΤΟΝΙΑΣ ΤΩΝ ΚΑΤΑΦΡΟΝΕΜΕΝΩΝ"

 Το 1970 ο μεγάλος Akira Kurosawa (1910-1998) γυρίζει την πρώτη έγχρωμη ταινία του, την "Γειτονιά των Καταφρονεμένων" (Dodesukaden). 

Δεν μπορεί κανείς να περιγράψει ακριβώς την ιστορία, γιατί δεν υπάρχει μία ιστορία, αλλά πολλές που διαπλέκονται. Οι πρωταγωνιστές είναι πολλοί, όσοι οι κάτοικοι. Σε μια πραγματικά εξαθλιωμένη γειτονιά γεμάτη σκουπίδια, χαλάσματα, μπάζα, δίχως ούτε ένα δέντρο, ζουν σε παράγκες, παρατημένα αυτοκίνητα, σκουριασμένα τολ κλπ. οι πάμπτωχοι κάτοικοι. Μερικοί εργαζόμενοι, άλλοι όχι, αλκοολικοί, τρελοί, άρρωστοι... Οι ιστορίες τους είναι σχεδόν πάντα τραγικές. Ίσως λίγες να είναι κάπως αστείες, αλλά λίγες. Μειοψηφία... 

Ως μέγας ουμανιστής που ήταν ο Κουροσάβα, σκύβει εδώ σε ό,τι πιο εξαθλιωμένο κρύβει η κοινωνία και το αντιμετωπίζει με αγάπη, κατανόηση, συμπάθεια... Οι ιστορίες μπορεί να είναι τραγικές, αλλά η αγάπη του δημιουργού είναι δεδομένη. Από τα χαρακτηριστικά πάντως του φιλμ είναι ότι όλοι αυτοί οι "καταφρονεμένοι" αντιμετωπίζουν με διάθεση ζεν τη ζωή τους. Δεν προσπαθούν να την αλλάξουν. Είναι αυτή που είναι, είναι δεδομένη. Ξέρουν ότι θα ζήσουν έτσι και θα πεθάνουν εκεί.

Αξιοπρόσεχτα είναι το χρώμα και το ντεκόρ του φιλμ. Τόσο το ένα όσο και το άλλο δεν είναι ρεαλιστικά, είναι κατασκευασμένα. Σαν να βρίσκεσαι σε θέατρο. Ο Κουροσάβα δεν προσπαθεί να το κρύψει, ίσα - ίσα, πρόκειται για εικαστική άποψη. Ίσως τα έντονα χρώματα να είναι κάτι σαν αντίποδας στη γκρίζα ατμόσφαιρα του φιλμ. Όσο για το ντεκόρ... περισσότερο από οτιδήποτε άλλο θυμίζει μετακαταστροφικές ταινίες.

Όπως και να το κάνουμε πάντως, πρόκειται για μία από τις πιο βαριές ταινίες του σκηνοθέτη. Τόση μιζέρια, τόσες καταθλιπτικές καταστάσεις σπάνια έχουν μαζευτεί σε μια ταινία, και μάλιστα διάρκειας 2.20'. Οπότε, παρά την συμπάθεια του και τη συγκίνηση που αποπνέουν πολλές ιστορίες, σας προειδοποιώ ότι βλέπεται δύσκολα.

"ACROSS THE UNIVERSE" Ή ΤΑ 60ς ΠΟΥ ΜΑΣ ΚΑΘΟΡΙΣΑΝ

Αγνοούσα την ύπαρξη του φιλμ του 2007 "Across the Universe" (Μέχρι την Άκρη του Κόσμου) της Julie Taymor, ένα πολύ ιδιαίτερο μιούζικαλ και μια από τις καλύτερες ταινίες για τα 60ς που έχω δει ποτέ.

Η ταινία απλώς περιγράφει την ερωτική σχέση μιας πλούσιας νεαρής αμερικάνας και ενός νέου, αλλά  ταλαντούχου, εγγλέζου της εργατικής τάξης - τα σκαμπανεβάσματά της, τις ευτυχισμένες και δύσκολες καταστάσεις και λοιπά και λοιπά.

Μα καλά, θα μου πείτε. Αυτό ακούγεται σαν μια κοινότοπη αισθηματική ταινία, από τις χιλιάδες τέτοιες που υπάρχουν. Ναι, έτσι φαίνεται. Καμία σχέση όμως. Κατ' αρχήν το φιλμ διαδραματίζεται στα μέσα των μυθικών 60ς, κυρίως στις ΗΠΑ, αλλά και στο σκοτεινό και βρώμικο Λίβερπουλ της εποχής. Μέσα από τη σχέση αυτή λοιπόν, μέσα από τα πήγαινε- έλα ανάμεσα στην επαναστατημένη Καλιφόρνια και το εργατικό Λίβερπουλ, περνά με εξαιρετικό κατά τη γνώμη μου τρόπο όλο το πνεύμα των 60ς και τις πολλαπλές του πτυχές : Τον χιπισμό, την ανεμελιά και την κατανάλωση ουσιών, την κυρίαρχη θέση της μουσικής στην όλη κουλτούρα της εποχής, την ψυχεδέλεια, αλλά και τον "άλλο πόλο" (ή μήπως επρόκειτο για ειρηνική συνύπαρξη;), την έντονη πολιτικοποίηση, τις εξεγέρσεις ενάντια στον πόλεμο του Βιετνάμ, τη γιγάντωση του αντιπολεμικού κινήματος, το όνειρο της μεγάλης επανάστασης κλπ. κλπ. Και το κερασάκι στην τούρτα; Όλα τα τραγούδια που τραγουδούν οι ήρωες του φιλμ με τις δικές τους φωνές, αλλά και οι πέριξ αυτών, είναι αποκλειστικά τραγούδια των Beatles! Και δεν τραγουδιούνται ως ιδιαίτερα σόου, αλλά προκύπτουν αβίαστα εκεί που μιλάνε με ιδιαίτερα έξυπνο τρόπο. Έτσι έχουμε μια εκπληκτική παρέλαση από πολλά, παρά πολλά και γνωστά αριστουργήματα του "μεγαλύτερου συγκροτήματος" σύμφωνα με τη γνώμη πολλών. Θα μπορούσε να είναι μια εξαιρετική ανθολογία των Beatles και της μουσικής πορείας τους. 

Σε όλα αυτά προσθέστε και την εμφάνιση σε μικρούς ρόλους - και σε τραγούδια φυσικά - των Joe Cocker και Bono και θα έχετε μια μικρή εικόνα ενός φιλμ που μου άρεσε πολύ. Άλλωστε η Taymor δεν είναι τυχαία. Πριν από χρόνια μας είχε δώσει την γνωστή "Frida".

ΒΡΕΤΑΝΟΙ ΓΚΑΝΓΚΣΤΕΡΣ ΣΕ ΕΝΑ "ΒΡΩΜΙΚΟ ΣΑΒΒΑΤΟΚΥΡΙΑΚΟ"

 Όσοι δεν γνωρίζετε ή δεν έχετε δει το "Βρώμικο Σαββατοκύριακο" (The Long Good Friday), που γύρισε το 1980 ο John McKenzie (1928-2011), να το δείτε οπωσδήποτε. Είναι ένα από τα καλύτερα γκανγκστερικά φιλμ και μια από τις πλέον αξιόλογες και παραγνωρισμένες βρετανικές ταινίες των 80ς (και όχι μόνο). Με εξαιρετικό Μπομπ Χόσκινς, που παίρνει την ταινία πάνω του, και την Έλεν Μίρεν στα νιάτα της. Αλλά, αν προσέξετε, σε δύο σύντομες εμφανίσεις στην αρχή και στο τέλος, θα αναγνωρίσετε και τον νέο και άγνωστο τότε Πιρς Μπρόσναν.

Το φιλμ περιστρέφεται γύρω από έναν γκάνγκστερ που προσπαθεί να περάσει στη νομιμότητα συνεργαζόμενος με αμερικάνο μεγαλομαφιόζο, που έχει καταφτάσει στο Λονδίνο για σύναψη συμφωνιών. Υπάρχουν όμως τα προσωπικά του προβλήματα, αλλά κυρίως η εμπλοκή με τον πολύ δραστήριο τότε ΙΡΑ, που θα περιπλέξουν τα πράγματα.

Καθαρόαιμο γκανγκστερικό φιλμ, με αστυνομικής φύσης μυστήριο (ποιος δολοφονεί κάποιους;), πορτρέτο - απολαυστικό ενίοτε - ενός ιδιαίτερου χαρακτήρα, αλλά και σχόλιο στην παρακμή της κραταιάς κάποτε βρετανικής αυτοκρατορίας, που ψάχνει απεγνωσμένα για δεκανίκια στην απέναντι πλευρά του Ατλαντικού μήπως ανακτήσει κάτι από την χαμένη της αίγλη. Ενδιαφέροντες χαρακτήρες, καλός ρυθμός, καταγραφή της εποχής, που ήταν από τις πλέον ταραγμένες στην ιστορία της Βρετανίας λόγω ΙΡΑ, Θάτσερ και άλλων, και, πάνω απ' όλα, μια μεστή ταινία. Κακώς παραμένει σχετικά άγνωστη. Όπως έμαθα μάλιστα, το BFI (British Film Institute), την έχει βάλει στις 30 καλύτερες αγγλικές ταινίες όλων των εποχών.

ΑΣΤΕΙΑ ΚΑΙ ΓΛΥΚΟΠΙΚΡΗ "ANORA"

Για μένα η "Anora" του 2024 είναι η τρίτη καλή ταινία του ανεξάρτητου αμερικανού Sean Baker που βλέπω. Είχαν προηγηθεί τα "Tangerine" και "Florida Project". Και οι τρεις έχουν περιθωριακούς ήρωες, που είναι αδύνατο να ταιριάσουν με το αμερικάνικο όνειρο. Και οι τρεις συνδυάζουν το δράμα με την κωμωδία και, παρά το "δύσκολο" περιβάλλον στο οποίο εκτυλίσσονται, είναι τελικά διασκεδαστικές.

Η Anora είναι μια συμπαθητική στριπτιζέζ και πόρνη. Όταν γνωρίζει έναν πιτσιρικά γόνο ζάπλουτου ρώσου ολιγάρχη, αρχικά δέχεται να περάσει μαζί του μια εβδομάδα με μεγάλη αμοιβή, αλλά τα πράγματα γίνονται σοβαρά - πέραν του αχαλίνωτου σεξ - και φτάνουν λίγες μέρες μετά να παντρευτούν στο Λας Βέγκας εν μέσω άφθονου αλκοόλ και ουσιών. Όταν όμως το μαθαίνουν οι γονείς, στέλνουν έξαλλοι τους μπράβους τους... και αντί για εξ ίσου αχαλίνωτη βία που θα περιμέναμε, το πράγμα γίνεται όλο και πιο αστείο...

Πλήρης ανατροπή μύθων όπως η Σταχτοπούτα ή η "Pretty Woman". Στο φιλμ συνυπάρχουν απόλυτος ρεαλισμός, κυνισμός και... γλυκά συναισθήματα. Ακόμα και σασπένς διαθέτει! Πώς γίνεται να "παντρεύονται" όλα αυτά, δεν έχετε παρά να το δείτε στην οθόνη. Είπαμε: Βρισκόμαστε πολύ μακριά από τις γλυκανάλατες συμβάσεις του (σύγχρονου κυρίως) Χόλιγουντ και πολύ μακριά από έναν κόσμο "ηθικό, αγγελικά πλασμένο". Μόνη μου μικρή αντίρρηση η μεγάλη διάρκεια, που τελευταία έχει γίνει μάστιγα στο σινεμά. Είπαμε όμως: Μικρό το κακό. Το σύνολο είναι πολύ καλό και το φινάλε συγκινητικό.

"ΤΟ ΘΗΡΙΟ" 'Η Ο ΑΙΩΝΙΟΣ ΕΡΩΤΑΣ

 

Το 2023 ο Bertrand Bonello, ιδιόρρυθμος Γάλλος σκηνοθέτης, γυρίζει "Το Θηρίο" (La Bete), με την Λέα Σεϊντού να κυριαρχεί σχεδόν σε κάθε πλάνο.

Ένας άντρας και μια γυναίκα συναντιούνται σε τρεις διαφορετικές εποχές : Στις αρχές του 20ού αιώνα, στη σύγχρονη εποχή και στο μέλλον. Πάντα νοιώθουν άμεση έλξη ο ένας για τον άλλο, αλλά πάντα κάτι εμποδίζει  την ολοκλήρωση του έρωτά τους...

Επιστημονική φαντασία, ταινία εποχής και θρίλερ διασταυρώνονται σε μια παράξενη ταινία, που, δίχως να το δηλώνει ρητά, μάλλον προϋποθέτει την μετεμψύχωση, τις πολλές και διαφορετικές ζωές κάθε ανθρώπου. Το περιβάλλον είναι εντελώς διαφορετικό κάθε φορά, αλλά τα συναισθήματα των δύο ηρώων παρόμοια, κάποιες ατάκες επαναλαμβάνονται υπό διαφορετικές συνθήκες, ενώ σε κάθε εποχή η γυναίκα "πάσχει" από μόνιμη φοβία για μια απροσδιόριστη καταστροφή που θα επέλθει στη ζωή της. 

Μίξη κινηματογραφικών ειδών, φιλοσοφικός προβληματισμός για τη φύση και την αναγκαιότητα (ή μη) του συναισθήματος, μεταφυσικές ανησυχίες, ανησυχητική προφητεία για το σκοτεινό μέλλον που έρχεται, μνήμες από το "Πέρσι στο Μαρίενμπαντ", η ταινία έχει αναμφισβήτητο ενδιαφέρον, δεν μπορώ να πω όμως ότι με ενθουσίασε κιόλας...  

ΥΓ: Το φιλμ βασίζεται χαλαρά, πολύ χαλαρά (εμπνέεται απλώς α μπορούσαμε να πούμε) σε μια νουβέλα του Χένρι Τζέιμς.