Ο ΚΩΜΙΚΟΣ ΑΛΛΑ ΚΑΙ ΜΕΛΑΓΧΟΛΙΚΟΣ ΓΙΟ-ΓΙΟ

Ήξερα σαν όνομα τον γάλλο Pierre Etaix, αλλά δεν είχα δει ποτέ ταινία του. Αν και γεννημένος το 1928 έχει κάνει 5 μόλις μεγάλου μήκους, δύο - τρία ντοκιμαντέρ και μερικές μικρές, ενώ οι λίγες δημιουργίες του δεν έβγαιναν σχεδόν ποτέ στα σινεμά λόγω προβλημάτων με τα δικαιώματα. Οι κωμωδίες του Ετέξ γυρίστηκαν σχεδόν όλες στη δεκαετία του 60 και μετά, εκτός από ελάχιστες εξαιρέσεις, ο ιδιόρυθμος αυτός δημιουργός αποσύρθηκε. Κάπου διάβασα για να ασχοληθεί με τη μεγάλη αγάπη του, το τσίρκο. Αγάπη η οποία φαίνεται καθαρά στο "Γιο-γιο", την ταινία του που είδα πρόσφατα.
Ασπρόμαυρη, γυρισμένη το 1965, θεωρείται μια από τις καλύτερές του και, όντως, μας βάζει αμέσως στο προσωπικό σύμπαν ενός, αν μη τι άλλο, πολύ ιδιαίτερου δημιουργού. Ο Ετέξ πρωτοξεκίνησε στο σινεμά σαν βοηθός του Τατί και η επιροή του τελευταίου είναι εμφανής. Ο νους μας είναι φυσικό να πάει κατ' ευθείαν σ' αυτόν, αφού βλέπουμε μια κωμωδία σχεδόν βουβή, με ελάχιστες, μάλλον απλές ατάκες, μια κωμωδία δηλαδή που στηρίζεται στα γκαγκς και στο οπτικό μέρος γενικότερα. Αν προσθέσετε και μια αρκετή δόση μελαγχολίας, αλλά και τη λεπτή διακωμώδηση και διεισδυτική παρατήρηση και σάτιρα της ζωής γύρω μας (των πλούσιων κυρίως), έχετε μια πληρέστερη εικόνα - και μια ακόμα πιο κοντινή ματιά σ' αυτήν του Τατί. Η άλλη επιροή βέβαια είναι ο Τσάπλιν, από τον οποίο έχει πάρει το συγκινητικό στοιχείο, αυτό το πάντρεμα δράματος - κωμωδίας που τόσο τέλεια πετύχαινε ο μεγάλος αυτός δημιουργός.
Η ιστορίας της ταινίας κάνει ένα μεγάλο κύκλο. Μοναχικός εκατομμυριούχος ζει μια βαρετή ζωή στο μυθικό του αρχοντικό, γεμάτο υπηρέτες, ωραίες γυναίκες και κάθε λογής πολυτέλεια. Αυτός όμως πλήττει αφόρητα. Ώσπου, με αφορμή το κραχ του 1929, τα παρατά όλα για να ζήσει τη ζωή που πάντα ποθούσε: Αυτή του πλανόδιου καλλιτέχνη του τσίρκου. Ο γιος του, που τον παρακολουθούμε από παιδί, κάνει ακριβώς την αντίστροφη διαδρομή: Μεγαλωμένος σε τσίρκο, δίχως ποτέ του μόνιμο σπίτι, ονειρεύεται να ανακαινίσει την εγκατελειμένη έπαυλη του πατέρα του, πράγμα που καταφέρνει όταν, μεγάλος πια, γίνεται διάσημος. Αλλά... Βλέπετε, ο κύκλος πρέπει να κλείσει απόλυτα.
Ευρηματικά γκαγκς (εκπληκτικό, μεταξύ άλλων, αυτό του πλούσιου που βγάζει βόλτα το σκυλάκι του δίχως ο ίδιος να βγει από τη λιμουζίνα του), διάχυτη μελαγχολία που τονίζεται από το στοιχείο της μοναξιάς που υπάρχει ακόμα και στις στιγμές της μεγάλης επιτυχίας, αγάπη για το τσίρκο και τη ζωή των πλανόδιων (εδώ συναντάμε φελινικές πινελιές), αγάπη για την περιπέτεια και απέχθεια για το βόλεμα και την ομοιόμορφη ζωή και μια ευπρόσδεκτα απλή αντιμετώπιση της ζωής των πλούσιων, που παρουσιάζεται ως κενή, κούφια, δίχως το παραμικρό συναίσθημα και ανθρωπιά και κάποιος σουρεαλισμός, συνθέτουν αυτή την ιδιόρυθμη ταινία που, αν μη τι άλλο, θα σας διασκεδάσει και θα σας κάνει να ανακαλύψετε (όπως κι εγώ άλλωστε) έναν ξεχασμένο δημιουργό. Ιδιαίτερα αν σας αρέσουν ο Τατί και ο Τσάπλιν, θα βρείτε στο πρόσωπο του κοντούλη και αδύνατου Ετέξ τον σημαντικότερο ίσως επίγονό τους.