ΤΑ ΜΑΤΙΑ ΤΗΣ ΤΖΟΥΛΙΑ ΚΑΙ Ο ΤΡΟΜΟΣ ΤΗΣ ΤΥΦΛΩΣΗΣ

Για την άνοδο του ισπανικού σινεμά στις τελευταίες δεκαετίες έχω βαρεθεί να μιλάω (κατά την προσωπική μου γνώμη είναι ο πιο ενδιαφέρων σήμερα στην Ευρώπη). Σημαντικό μέρος της ακμής αυτής οφείλεται στην πολύ καλή φάση που περνά το φανταστικό και ο τρόμος ιδιαίτερα. Αντίθετα με την παρακμή του είδους στην Αμερική, όπου προσπαθούν όλο και περισσότερο να μας τρομάξουν με άψογα σχεδιασμένα ψηφιακά τέρατα που πετιούνται ξαφνικά και κάνουν "μπου", οι ισπανοί έπιμένουν σε έναν "παλιομοδίτικο" (ο χαρακτηρισμός εδώ έχει απόλυτα θετικό πρόσημο) τρόμο, που βασίζεται στο μεθοδικό χτίσιμο ανησυχητικής ατμόσφαιρας, στο σενάριο και άλλα πολύ πιο ουσιαστικά κινηματογραφικά στοιχεία από τα εντυπωσιακά εφέ.
"Τα Μάτια της Τζούλια" (Les Ojos de Julia, 2010) του νέου Guillem Morales ακολουθούν την παράδοση αυτή, αλλά, ενώ πετυχαίνουν σε πολλά σημεία, κατά τη γνώμη μου δεν είναι από τα καλύτερα δείγματα του είδους. Μια γυναίκα που κινδυνεύει με τύφλωση υποψιάζεται ότι η αυτοκτονία της επίσης τυφλής αδελφής της (πάσχουν από κληρονομική ασθένεια των ματιών) δεν είναι ακριβώς αυτοκτονία. Εμείς το ξέρουμε από την πρώτη σκηνή, αφού βλέπουμε ότι η κοπέλα δολοφονείται, από εκεί και πέρα όμως οι ανατροπές είναι πάμπολλες.
Το θετικό για μένα, το είπαμε, είναι η δημιουργία μιας αγχωτικής και αρκετά τρομακτικής ατμόσφαιρας, που μοιάζει μ' αυτή του "Ορφανοτροφείου" (υπάρχουν άλλωστε στις δύο ταινίες και αρκετοί κοινοί συντελεστές, με γνωστότερο το παραγωγό εδώ Guillermo Del Torro). Επίσης, πέραν του τρόμου που εξ ορισμού σκορπά ένας κατά συρροήν δολοφόνος, ο Morales παίζει διαρκώς με έναν βαθύτερο και ουσιαστικότερο ανθρώπινο τρόμο: Τον τρόμο της τύφλωσης. Ποιος δεν έχει σκεφτεί κάποτε αυτό το εφιαλτικό ενδεχόμενο, που εδώ αποτελεί το φόντο πάνω στο οποίο χτίζεται η όλη ιστορία; Και βέβαια η εκδοχή αυτή είναι πολύ χειρότερη από την εκ γενετής τύφλωση. Ο τελευταίος δεν γνωρίζει, δεν κατανοεί ουσιαστικά τι είναι αυτό που το λείπει, αφού ποτέ του δεν το έχει βιώσει. Κάποιος όμως που τυφλώνεται, ας πούμε, στα 40 του... καταλαβαίνετε... Αυτό και μόνο το μοτίβο αρκεί να κάνει την ταινία τρομακτική, ακόμα και ενοχλητική κάποιες στιγμές (αυτοί οι όροι, λόγω μιας αρκετά διαδεδομένης κινηματογραφικής διαστροφής, από την οποία βεβαίως πάσχω κι εγώ, θεωρούνται θετικοί για το συγκεκριμένο είδος). Ο ρυθμός επίσης είναι καλός, το σασπένς συνεχές.
Αυτό που με ενόχλησε στο φιλμ είναι μια γενική αίσθηση "too much" που κυριαρχεί. Πολλές ανατροπές, αρκετές δίχως ουσιαστική σημασία, πολλοί τυφλοί μαζεμένοι, αρκετές απιθανότητες και κάποια κενά τόσο σεναριακά όσο και στους χαρακτήρες, με έκαναν να εκτιμήσω την ταινία λιγότερο από το εξ ίσου ατμοσφαιρικό, πιο χαμηλότονο, αλλά και πιο (ίσως και γι' αυτό ακριβώς τον λόγο) πετυχημένο "Ορφανοτροφείο" που προανέφερα. Γενικά... πώς ακριβώς να το περιγράψω... βγήκα με μια γενική αίσθηση ότι κάπου ο Morales το παράκανε, κάπου του ξέφυγε.
Αυτά πάντως δεν μειώνουν την αξία της σχολής του ισπανικού "χειροποίητου" φανταστικού (διότι περί σχολής πρόκειται, με κοινό στιλ και γνωρίσματα). Ίσως να μη θεωρώ αυτά εδώ τα "Μάτια" ένα από τα καλύτερα δείγματά της, όμως, διάβολε, δεν παύουν να αποτελούν μια ακόμα απόδειξη ότι, επιτέλους, δεν χρειάζονται αστρονομικά ποσά για να κάνεις μια αποτελεσματική ταινία φανταστικού.