ΤΟ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟ ΔΙΚΤΥΟ ΚΑΙ ΟΙ ΠΡΟΣΩΠΙΚΕΣ ΔΥΣΤΥΧΙΕΣ

Δεν είμαι φαν του Facebook. Δεν είμαι καν μέλος. Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι δεν μ' ενδιαφέρει ως κοινωνικό φαινόμενο. Και μάλιστα όταν σκηνοθέτης της ταινίας που μιλά γι΄αυτό, για τη γέννησή του, είναι ο David Fincher, από τους σημαντικότερους σύγχρονους δημιουργούς κατά τη γνώμη μου.
Στο "The Social Network" (2010) λοιπόν ο Fincher αφηγείται την την αληθινή ιστορία της ιλιγγιώδους ανόδου ενός ιδιοφυούς πρωτοετούς φοιτητή που επινοεί (περίπου) το δίκτυο - φαινόμενο και σε πολύ λίγα χρόνια γίνεται ο νεαρότερος δισεκατομμυριούχος στον πλανήτη. Η ταινία δείχνει με έξυπνο και σαφή τρόπο κάτι πολύ παλιό και λίγο - πολύ γνωστό: Ούτε τα χρήματα ούτε η δόξα φέρνουν από μόνα τους ευτυχία. Βλέπετε, ο νεαρός Ζάκερμπεργκ είναι περίπου κάτι σαν κοινωνικός αυτιστικός, που αρνείται να κατανοήσει τις απόψεις ή τα συναισθήματα των άλλων. Αποτυχημένος στον έρωτα και στη φιλία, κανονικός νερντ, πανέξυπνος (αλλά αυτό δεν φτάνει), είναι τελικά ένας τέλειος μαλάκας, όπως συχνά αποκαλείται άλλωστε από διαφορετικούς χαρακτήρες στην ταινία. Διαθέτοντας ταυτόχρονα θάρρος, αλλά και θράσος και αλαζονεία, καταφέρνει και δις να βγάλει και διάσημος να γίνει, αλλά είναι σαφές ότι και πάλι κάτι λείπει (το βασικότερο μάλιστα).
Ο Fincher καταδεικνύει επίσης την αγριότητα (βαρβαρότητα μάλλον) του σκληρού καπιταλισμού και του κτηνώδους κόσμου των επιχειρήσεων. Λίγο μετά την επιτυχία ο ήρωας και ο μοναδικός του φίλος από το Χάρβαρντ και νυν αντιπρόεδρος της εταιρίας θα βρεθούν στα δικαστήρια. Παέι και το τελευταίο (ίσως και το μοναδικό) "ανθρώπινο" χαρακτηριστικό του, ένας φίλος δηλαδή.
Από την άλλη ίσως ο Ζάκερμπεργκ να μην είναι παρά ένα ακραίο παράδειγμα της φάσης που περνά ολόκληρη η ανθρωπότητα. "Θα ζούμε πια αποκλειστικά στο Internet" (ή κάπως έτσι) λέει κάπου ο ίδιος. Νομίζω ότι πρόκειται για παρατήρηση που αφορά όλους μας, ολόκληρη την ανθρωπότητα, η οποία μοιάζει να αφήνει πλέον τις χειροπιαστές, πραγματικές σχέσεις και να βουτά όλο και περισσότερο σε μια εικονική ζωή. Όχι, μην "κατηγορείτε" τους άλλους. Αυτό δεν κάνουμε κι εμείς αυτή τη στιγμή, εγώ που γράφω κι εσεις που θα διαβάσετε (και αντιστρόφως); Το πράγμα είναι ακόμα στην αρχή. Δεν έχω ιδέα αν είναι "καλό" ή "κακό" (τίποτα ίσως από τα δύο) γιατί βρισκόμαστε ακόμα στην κόψη του κύματος και δεν έχουμε ιδέα πού και πώς θα καταλήξει, σίγουρα όμως θα αλλάξει ριζικά (τον αλλάζει ήδη) τον τρόπο ζωής μας. Ο Φίντσερ μοιάζει να είναι απαισιόδοξος για την κατάληξη, αν θεωρήσουυμε ότι χρησιμοποιεί τον ήρωα σαν αλληγορία μιας αυτιστικής και "μαλακισμένης" ανθρωπότητας. Πιθανόν. Και κάτι άλλο: Για μια ακόμα φορά σιχάθηκα αυτή την φριχτή ελίτ και την στυγνά ταξική δομή των πανεπιστημίων (και δη των κορυφαίων όπως το Χάρβαρντ), τη μανία με τις κλειστές λέσχες, τα ηλίθια καψόνια και τις "μυήσεις" στις πιο χάι απ' αυτές, του "καλούς φοιτητές από ζάπλουτες οικογένειες" που είναι και κάτι σαν εξουσία (σαν μπάτσοι καλύτερα) στο πανεπιστήμιο κι ένα ολόκληρο συνοθύλευμα από τέτοιες αμερικανιές (και στην Αγγλία συμβαίνουν τέτοια) που πραγματικά μου γυρίζουν τα έντερα και που η ταινία δείχνει σε όλη τους την, απόλυτα αποδεκτή εκεί, αθλιότητα.
Όσο για το φιλμ καθεαυτό, χρησιμοποιεί μια γρήγορη, κοφτή γραφή, όσο γρήγορες και κοφτές είναι και οι ατάκες (μερικές φορές δεν προλάβαινα να διαβάσω ή να καταλάβω τι λένε), κι αυτό μου κράτησε το ενδιαφέρον σε υψηλά επίπεδα, ακόμα κι αν δεν είχα ιδέα από τους κομπιουτερίστικους τεχνικούς όρους που συχνά χρησιμοποιούνται. Αυτό όμως δεν έχει καμιά σημασία και δεν επηρεάζει καθόλου την κατανόηση της ταινίας. Γενικά το βρήκα πολύ ενδιαφέρον, κι ας μη διαθέτει αυτό που λέμε "κορυφώσεις". ι' αυτό είναι ακόμα πιο θαυμαστό το ότι μου φάνηκε τόσο ενδιαφέρον.
Μπράβο λοιπόν στον Fincher και πάλι. Μόνο που είμαι πλέον όλο και πιο σίγουρος ότι με την στροφή που έχει πάρει (καθόλου κακή, αλλά...) δεν θα ξαναδούμε πια αυτή την χαρακτηριστική "αρρώστεια" που κυριαρχούσε σε ταινίες όπως το "Seven" ή το "Fight Club".