ΒΑΡΕΙΑ ΚΑΙ ΑΠΟΠΝΙΚΤΙΚΗ "ΧΩΡΑ ΠΡΟΕΛΕΥΣΗΣ"

Το ότι το ελληνικό σινεμά πάει καλά τα τελευταία 2-3 χρόνια το έχουμε καταλάβει - και έχουμε εκπλαγεί ευχάριστα. Η "Χώρα Προέλευσης" του Σύλλα Τζουμέρκα (2010) έρχεται να προσθέσει έναν ακόμα κρίκο στην αλυσίδα.
Το θέμα είναι αυτό που μοιάζει να απασχολεί περισσότερο ίσως το σύγχρονο ελληνικό σινεμά: Η οικογένεια ως κάτι δυσλειτουργικό και καταπιεστικό και η μεταπολιτευτική νεοελληνική πραγματικότητα. Εδώ όμως τα πράγματα αυτά δίνονται με έναν ιδιαίτερα "δύσκολο", βαρύ, αποπνικτικό θα έλεγα τρόπο. Παρακολουθούμε τρεις γενιές από μια πολυμελή οικογένεια, στην οποία τίποτα δεν μοιάζει να λειτουργεί σωστά. Ο Τζουμέρκας επιλέγει να μας δώσει το "άρρωστο" (και πολύ δυνατό ενίοτε) αυτό πορτρέτο με μια πολύ ιδιαίτερη χρήση της αφήγησης, οδηγώντας μας συνεχώς μπρος - πίσω στο χρόνο (με μάλλον τυχαία σειρά), από τα χρόνια της δεκαετίας του 80 μέχρι σήμερα. Ψηφίδα - ψηφίδα, κάθε σκηνή προσθέτει ένα ακόμα στοιχείο σέ ένα παζλ που είναι δύσκολο να συμπληρώσει κανείς με το συνεχές πήγαιν' έλα. Ίσως κάποια πράγματα μένουν σκοτεινά, ίσως κάποιες σχέσεις, συγγένειες, γεγονότα δεν γίνονται κατανοητά. Ίσως όμως, πάλι, αυτό να μην έχει σημασία, αφού το ζοφερό, αποπνικτικό όπως είπα κλίμα εισπράτεται απόλυτα, καθώς και η οργή του σκηνοθέτη για την κάθε άλλο παρά ρόδινη νεοελληνική πραγματικότητα.
Γι' αυτό άλλωστε και ο Τζουμέρκας κάνει έναν διαρκή παραλληλισμό ανάμεσα στην οικογενειακή ιστορία, τις προσωπικές στιγμές των πολλών ηρώων από τη μια και διαφόρων εθνικών μοτίβων και χαρακτηριστικών από την άλλη. Από τον "Ύμνο στην Ελευθερία" του Σολωμού μέχρι την πρωινή προσευχή στο σχολείο, από την τραγωδία μέχρι τις συνεχείς σκηνές από διαδηλώσεις και συγκρούσεις με την αστυνομία (που όπως διάβασα κινηματογραφεί εδώ και χρόνια ο σκηνοθέτης). Ιδιαίτερα αυτές οι τελευταίες σκηνές (των συγκρούσεων) αποτελούν ένα σταθερό μοτίβο, το φόντο θα έλεγα πάνω στο οποίο προβάλλονται οι προσωπικές ιστορίες.
Η νέα γενιά ελλήνων σκηνοθετών μοιάζει - επιτέλους - αγανακτισμένη με τη νεοελληνική πραγματικότητα, που όντως "μπάζει" από όπου κι αν την πιάσεις, είτε σε "μικροσκοπικό" είτε σε "μακροσκοπικό" επίπεδο, καθώς και με τον θεσμό της οικογένειας α λα ελληνικά, το κύταρο από το οποίο ξεκινά η "αρρώστεια" για να απλωθεί. Ο Τζουμέρκας εξ άλλου, είναι πολύ ικανός σκηνοθέτης, το φιλμ, παρά το ότι κάπου με κούρασε, είναι καλογυρισμένο, και γι' αυτό περιμένω κι άλλα απ' αυτόν. Αν έπρεπε όμως να συγκρίνω, θα προτιμούσα τόσο τον "Κυνόδοντα" όσο και τις ταινίες του Οικονομίδη, που μιλάν για παρόμοια (πάντοτε σκοτεινά) θέματα.