Ο ΠΟΛΥΕΠΙΠΕΔΟΣ "ΟΜΑΡ" ΚΑΙ ΤΟ ΠΑΛΑΙΣΤΙΝΙΑΚΟ ΔΡΑΜΑ

Παλαιστινιακή ταινία; Ναι, και μάλιστα εξαιρετική. Μιλάμε για το «Omar» (2013) του Hany Abu-Assad, του οποίου είχαμε δει και το «Παράδεισος Τώρα» το 2005. Ο σκηνοθέτης αυτός δεν είναι καθόλου τυχαίος.

Η ταινία μας μεταφέρει στην καθημερινή βία της κατεχόμενης από τους ισραηλινούς Παλαιστίνης. Ο νεαρός Ομάρ με δύο φίλους του σκοτώνουν έναν ισραηλινό στρατιώτη. Ο Ομάρ θα συλληφθεί, αλλά στόχος των αρχών δεν είναι να τον τιμωρήσουν, αλλά να τον χρησιμοποιήσουν για να φτάσουν στον αρχηγό της οργάνωσης. Από εκεί και πέρα τα πράγματα μπερδεύονται, οι ρόλοι των πάντων θα πάψουν να είναι ξεκάθαροι και ο ήρωας θα βρεθεί μπροστά σε διαρκή αδιέξοδα, τα οποία μάλιστα αφορούν και τη σχέση του με την Νάντια, με την οποία είναι ερωτευμένος.

Το σίγουρο είναι ότι ο σκηνοθέτης δεν δίνει έτοιμες λύσεις. Οι χαρακτήρες και οι καταστάσεις είναι πολύπλοκες, τα όρια του καλού και του κακού (ή των «καλών» και των «κακών») συγκεχυμένα. Η αξία του φιλμ, κατά τη γνώμη μου, έγκειται σ’ αυτό ακριβώς το πολυεπίπεδο που διαθέτει (ακόμα και ο ισραηλινός αστυνομικός έχει τις ανθρώπινες πλευρές του). Το μόνο σίγουρο είναι ότι ο κύκλος του αίματος συνεχίζεται αέναα και ότι η διαρκής βία αλλοιώνει, παραμορφώνει κάθε προσπάθεια για «κανονική» ζωή (ό, τι κι αν σημαίνει αυτό για τον καθένα). Είναι συγκλονιστικό να βλέπεις πόσο οι νεαροί, παιδιά σχεδόν, θεωρούν απόλυτα φυσικό να πολεμήσουν βίαια ενάντια σ΄ αυτούς που θεωρούν κατακτητές και να ενταχθούν σε σχετικές οργανώσεις. Ταυτόχρονα η ταινία μιλά για τη φρίκη των διαχωρισμών κάθε είδους. Το πελώριο τσιμεντένιο τοίχος που έχουν χτίσει οι ισραηλινοί για να εμποδίσουν τη διέλευση παλαιστινίων από τα κατεχόμενα προς το Ισραήλ, και στο οποίο σκαρφαλώνει συχνά ο ήρωας, λειτουργεί σαν δυνατό σύμβολο των διαχωρισμών αυτών.

Κινηματογραφικά η ταινία διαθέτει έντονο σασπένς, κάνει νομίζω τον θεατή να βιώσει το καθημερινό αδιέξοδο του Ομάρ, αλλά και όλων των άλλων γύρω του στην πολύπαθη αυτή περιοχή. Το σενάριο είναι στέρεο και δυνατό, οι καταστάσεις αλλάζουν διαρκώς και η τελική σκηνή πραγματικά συγκλονιστική. Δεν είναι καθόλου τυχαίο άλλωστε ότι η ταινία ήταν υποψήφια για Ξενόγλωσσο Όσκαρ (δεν το πήρε βέβαια, γιατί σιγά μη δίνανε Όσκαρ σε φιλμ που μιλά για τον αγώνα για την παλαιστινιακή ανεξαρτησία. Και μόνο που προτάθηκε όμως…)