"SHADOW DANCER" Ή ΤΑ ΑΔΙΕΞΟΔΑ ΤΗς ΤΡΟΜΟΚΡΑΤΙΑΣ

To "Shadow Dancer" (Ο Χορός των Κατασκόπων" στα ελληνικά) είναι μια αγγλο-ιρλανδική ταινία που γύρισε ο James Marsh το 2012 και καταπιάνεται με το ευαίσθητο και αμφιλεγόμενο θέμα της τρομοκρατίας. Αυτής του IRA στη Βόρεια Ιρλανδία συγκεκριμένα. Μην περιμένετε όμως δράση, κυνηγητά, ανατροπές (αν και υπάρχουν κάποιες τέτοιες) και ντιζαϊνάτους υπερπράκτορες. Καμία σχέση. Πρόκειται για ένα χαμηλότονο φιλμ, έντονα ρεαλιστικό, που ενδιαφέρεται για τις επιπτώσεις της τρομοκρατίας στις καθημερινές ζωές των τρομοκρατών και των διωκτών τους. Αλλά είπαμε, πάνω απ' όλα κυριαρχεί ο τόσο χαρακτηριστικός βρετανικός ρεαλισμός.
 Μια νεαρή ανύπαντρη μητέρα μέλος του ΙΡΑ - και ολόκληρη η οικογένειά της είναι μέλη του - αναλαμβάνει να κουβαλήσει μια βόμβα στο μετρό. Όταν συλλαμβάνεται αναγκάζεται να κάνει μια μυστική συμφωνία (εκβιάζεται ουσιαστικά), ώστε να γίνει το καρφί της οργάνωσης στην αντιτρομοκρατική. Από εκεί και πέρα η καθημερινή της ζωή θα αλλάξει και η ίδια θα βυθιστεί σε ένα όλο και πιο αγχωτικό αδιέξοδο.
Βρήκα την ταινία πολύ ενδιαφέρουσα (δεν με ενοχλούν οι σχετικά αργοί ρυθμοί). Νομίζω ότι με το "low profile" ύφος της καταφέρνει να αγγίξει τον θεατή και να τον παρασύρει στην ψυχολογική καταβύθιση της ηρωίδας, αλλά και των δικών της και του κοινωνικού και φιλικού περίγυρού της γενικότερα. Επίσης η ταινία δείχνει με σαφή και ανάγλυφο τρόπο τη κυρίαρχη θέση του ΙΡΑ στην βοεριοϊρλανδική (τουλάχιστον) κοινωνία, πόσο καθημερινότητα αποτελεί για του ανθρώπους εκεί, πόσο οι απλοί άνθρωποι, οικογένειες ολόκληρες, εντάσσονται σ' αυτόν. Καμιά σχέση με οργανώσες σαν τη 17Ν ας πούμε, η οποία αποτελείτο από μια συγκεκριμένη, κλειστή ομάδα. Εδώ έχουμε μια πλήρη διάχυση στην κοινωνία. Οποιοσδήποτε απλός άνθρωπος μπορεί να είναι μέλος. Κάτι σαν τη σχέση της Μαφίας με το λαό στη Νότια Ιταλία, αν και προφανώς μιλάμε για παντελώς διαφορετικά πράγματα, με παντελώς διαφορετικούς σκοπούς και ιδεολογία. Ταυτόχρονα το φιλμ αποτυπώνει την χαρακτηριστική ιρλανδική καθημερινότητα των κατώτερων τάξεων με τρόπο που θυμίζει τα αντίστοιχα φιλμ του Λόουτς. Η ταινία δεν παίρνει θέση υπέρ των ιρλανδών επαναστατών ή των εγγλέζων διωκτών τους. Αυτό που την ενδιαφερει νομίζω είναι η κατάδειξη του αδιεξόδου στο οποίο οδηγεί η βία, και μάλιστα και στις δύο πλευρές. Η προσωπική ζωή των ηρώων (τρομοκρατών και διωκτών) είναι ουσιαστικά εξαφανισμένη. Το μεταξύ τους κυνήγι αποτελεί τρόπο ζωής. Οι ίντριγγες γίνονται όλο και πιο πολύπλοκες, κανείς πια δεν ξέρει ποιος είναι ποιος και για ποιον πραγματικά δουλεύει. Το ίδιο βαρύ κλίμα, οι ίδιες εσωτερικές διαμάχες (που φτάνουν μέχρι την εκτέλεση) και ίδια τα κρυμένα μυστικά μοιάζουν να βαρύνουν εξ ίσου τα εσωτερικά μέτωπα των δύο αντιπάλων, που τελικά φαίνεται στο βάθος (σαν γενικότερη κατάσταση και "στράτευση" εννοώ) να μοιάζουν όλο και περισσότερο. Από την άλλη, η ανάμειξη συγγενών, φίλων και της ίδιας της οικογένειας κάνει ίσως την κατάσταση περισσότερο αφόρητη για τους οπαδούς της βορειοϊρλανδικής ανεξαρτησίας.
Τελειώνοντας θα προειδοποιήσω και πάλι: Είναι σχετικά αργή, με χαρακτηριστικά μουντή και απρόσωπη ατμόσφαιρα. Οπότε αν είστε έτοιμος για κατασκοπικές περιπέτειες, ξεχάστε το. Εδώ τα πράγματα λειτουργούν πολύ βαθύτερα και υποχθόνια.
ΥΓ: Μου άρεσε το ότι μια ερωτική ιστορία που πάει να δημιουργηθεί ανάμεσα στον μπάτσο και την κοπέλα, μένει κυριολεκτικά στα σπάργανα. Η ταινία, με τον προαναφερθέντα ρεαλισμό που τη διακρίνει, μοιάζει να ξέρει πολύ καλά πόσο αδύνατο είναι κάτι τέτοιο στην πραγματικότητα.