ΣΤΑ ΟΡΙΑ ΤΟΥ ΕΛΕΓΧΟΥ ΚΑΙ ΤΗΣ ΠΛΗΞΗΣ

Να λοιπόν που έφτασε η στιγμή να με απογοητεύσει μια ταινία του Jim Jarmusch. Το λέω αυτό επειδή ο Jarmusch είναι από τους αγαπημένους μου σκηνοθέτες και μου αρέσουν σχεδόν όλα τα φιλμ του. Τα "Όρια του ελέγχου" (The Limits of Control) όμως του 2009, αν μη τι άλλο, με κούρασαν αφάνταστα.
Σίγουρα πρόκειται για πολύ παράξενη και ιδιαίτερη ταινία. Ένας εκτελεστής με πολύ αυστηρή ζεν φιλοσοφία ακολουθεί ένα παράδοξο οδοιπορικό στην Ισπανία έως ότου, αργά και μεθοδικά, να φτάσει στον στόχο του. Τα τοπία της χώρας, τα ανεξήγητα αλλά σταθερά τελετουργικά, οι συναντήσεις με παράξενους χαρακτήρες, που ο καθένας διηγείται μια ιστορία, οι ανταλλαγές κωδικοποιημένων μηνυμάτων σε σπιρτόκουτα, οι συναντήσεις με μια μυστηριώδη (και πάντοτε διαθέσιμη) γυναίκα, επαναλαμβάνονται από την αρχή ως το τέλος με εξοντωτική (κατά τη γνώμη μου) επιμονή. Τίποτα δεν εξηγείται. Κανείς δεν ξέρει γιατί συμβαίνουν όλα αυτά και τι ακριβώς σημαίνουν. Δεν είναι το ανεξήγητο των πάντων όμως που με ενόχλησε. Αυτό μπορεί υπό συνθήκες να γίνει ιδιαίτερα ποιητικό και ερεθιστικό. Είναι κυρίως οι αργοί ρυθμοί και οι συνεχείς επαναλήψεις όσων συμβαίνουν μέχρι το επίσης μεταφυσικό και μυστηριώδες τέλος που με κούρασαν.
Ο μινιμαλισμός της ταινίας είναι ακραίος, ούτε αυτό όμως με χάλασε. Το κλίμα του, ζεν πάνω απ' όλα και μεταφυσικό, θυμίζει αυτό του "Νεκρού" ή του "Ghost Dog". Μόνο το κλίμα όμως. Διότι ενώ και οι δύο αυτές είναι από τις αγαπημένες μου ταινίες και έχω βυθιστεί με ηδονή στους ούτως ή άλλως αργούς ρυθμούς τους, εδώ μόνο εκνευρισμό ένοιωσα και έπιασα τον εαυτό μου να κοιτά αρκετές φορές το ρολόι. Δεν μου συνέβει από την αρχή. Το πρώτο μισάωρο ή κάτι τέτοιο οι αργοί ρυθμοί και το μυστήριο κλίμα με έκαναν να "χωθώ" στην ταινία και να την απολαμβάνω. Όσο όμως αυτό το πράγμα συνεχιζόταν ασταμάτητα σχεδόν δίχως εξέλιξη, άρχισα να κουράζομαι. Τελικά νομίζω ότι ο Τζάρμους διατήρησε ανέπαφη την προβληματική του, αυτή των τελευταίων χρόνων τέλος πάντων, και τον μόνιμο μινιμαλισμό του, όπως και τα χαρακτηριστικά της εικόνας του, αλλά κατά τη γνώμη μου αυτή τη φορά δεν του βγήκε ή, αν προτιμάτε, το παράκανε.
Ίσως κάποιοι μπορεί να απολάυσουν μέχρι τέλους τους αργούς ρυθμούς, τις συνεχείς τελετουργικές επαναλήψεις, τη ζεν φιλοσοφία και την ποίηση που κρύβουν όλα αυτά. Φοβάμαι όμως ότι οι περισσότεροι θα βαρεθούν αφόρητα.