ΚΥΡΙΟΛΕΚΤΙΚΑ "ΧΩΡΙΣ ΑΓΑΠΗ"

Ο ρώσος Andrey Zvyagintsev, με 5 ταινίες στο ενεργητικό του, έχει αναδειχτεί σε σημαντικό σύγχρονο δημιουργό. Φτιάχνει ζοφερά δράματα και σκιαγραφεί έναν εφιαλτικό σύγχρονο κόσμο με τις κάθε είδους αξίες να βρίσκονται στο ναδίρ. Το 2017 γυρίζει το "Χωρίς Αγάπη" και μας κατεβάζει (και πάλι) σε μια επίγεια κόλαση.
Το ζευγάρι των πρωταγωνιστών είναι αποφασισμένο να χωρίσει (στην πραγματικότητα μισεί ο ένας τον άλλον). Έχουν και οι δύο φτιάξει ήδη τις μελλοντικές ζωές τους: Εκείνη έχει σχέση με έναν πλούσιο και καλό άνθρωπο, εκείνος με μια κοπέλα η οποία είναι ήδη έγκυος. Υπάρχει όμως ένα εμπόδιο: Έχουν, βλέπετε, έναν 12χρονο γιο, τον οποίος κανένας τους δεν θέλει και προσπαθούν να τον φορτώσουν ο ένας στον άλλον. Και, σε μια σοκαριστική σχεδόν στιγμή, αντιλαμβανόμαστε ότι το παιδί γνωρίζει ότι κανείς δεν το αγαπά. Και ξαφνικά, μια μέρα, το παιδί θα εξαφανιστεί. Οι άσπονδοι γονείς θα αναγκαστούν να πάρουν μέρος στις προσπάθειες αναζήτησής του, οι οποίες γίνονται όλο και πιο δύσκολες καθώς ο γιος δεν βρίσκεται.
Είπαμε : Ο κόσμος που μας δείχνει ο Zvyagintsev είναι τρομακτικός σε πολλά επίπεδα: Πρώτα - πρώτα σε συναισθηματικό. Ο τίτλος του φιλμ δηλώνει ακριβώς αυτό : Βρισκόμαστε σε έναν κόσμο χωρίς αγάπη. Οι γονείς δεν αγαπούν ο ένας τον άλλον, η μητέρα δεν αγαπά τη γιαγιά (και αντιστρόφως) και, το χειρότερο, κανένας από τους δύο δεν αγαπά το παιδί τους (το οποίο, όπως μαθαίνουμε, έγινε κατά λάθος, επειδή εκείνη έμεινε έγκυος και επιπόλαια αποφάσισε να μην το ρίξει). Βρισκόμαστε σε έναν κόσμο όπου τα πάντα γίνονται για "εμένα", για το άτομο, το οποίο αρνείται να μοιραστεί, να "ξεβολευτεί" για το καλό κάποιου άλλου. Το εγώ, τεράστιο, μπροστά απ' όλα. Καμιά συλλογικότητα πλέον, καμιά αλληλεγγύη. Το παιδί, συμβολικά νομίζω, θα εξαφανιστεί επειδή κανείς δεν μπορεί να ζει "χωρίς αγάπη".
Αυτά με τον εσωτερικό, παγωμένο κόσμο των ηρώων. Ο σκηνοθέτης όμως μας δείχνει και το έξω, την κοινωνική κατάσταση. Κι αυτό παγώνει εξ ίσου τον θεατή. Η Ρωσία είναι ένα κράτος δίχως την παραμικρή βοήθεια προς τον πολίτη. Τα πάντα υπολειτουργούν. Η αστυνομία, στην οποία καταφεύγουν αρχικά οι γονείς για την εξαφάνιση - λογικό - δηλώνει κυνικά (πιο κυνικά δεν γίνεται) ότι δεν μπορεί να κάνει τίποτα. Δεν έχουν κόσμο, χρόνο, υπάρχουν πολλές τέτοιες περιπτώσεις κλπ. Έτσι οι έρευνες διεξάγονται αποκλειστικά από μια δραστήρια και έμπειρη ομάδα εθελοντών! Τα πάντα είναι διαλυμμένα. Τόσο στον μέσα όσο και στον έξω κόσμο. Κανείς δεν μπορεί να ελπίζει για βοήθεια πουθενά. Αν είσαι τυχερός και τα καταφέρεις μόνος εντάξει. Αλλιώς... τίποτα!
Τα εσωτερικά τοπία των ανθρώπων ταιριάζουν απόλυτα με τα εξωτερικά. Μουντή συννεφιά, βροχή και χιόνι κυριαρχούν σε όλη σχεδόν τη διάρκεια του φιλμ. Έκλειψη των πάντων. Παγωνιά μέσα και έξω.
Είπαμε: Πρόκειται για ζοφερό δράμα που θα "ρίξει" πολλούς. Εξαιρετικό όμως. Καλοδουλεμένο μέχρι τελευταίας λεπτομέρειας. Και, πολύ φοβάμαι, αληθινό...