ΕΝΑ "ΗΦΑΙΣΤΕΙΟ" ΑΠΟ ΤΗ ΓΟΥΑΤΕΜΑΛΑ

"Το Ηφαίστειο" (Ixcanul) γυρίστηκε το 2015 από τον Jayro Bustamante (είναι η πρώτη μεγάλου μήκους ταινία του) και είναι η μοναδική από τη Γουατεμάλα που έχω δει. Το ενδιαφέρον της έγκειται, κυρίως στην κατάδειξη της στερημένης ζωής των σύγχρονων ινδιάνων εκεί.
Η ηρωίδα είναι μια 17χρονη ιθαγενής που ζει σε χωριό στους πρόποδες ενεργού ηφαιστείου. Η οικογένειά της έχει κανονίσει να την παντρέψει με τον εύπορο για τα δεδομένα της περιοχής επιστάτη μιας μεγάλης φυτείας καφέ, εκείνη όμως ερωτεύεται έναν νομάδα εργάτη της φυτείας, μένει έγκυος απ' αυτόν και, όταν εκείνος την εγκαταλείπει, αρχίζουν τα προβλήματά της. Ωστόσο, ούτως ή άλλως, η μοίρα της είναι προδιαγεγραμμένη.
Η ταινία ρίχνει φως σε έναν κόσμο και μια κουλτούρα που αγνοούμε. Αυτόν των ινδιάνων της Κεντρικής Αμερικής, απογόνων των Μάγιας (η ομοιότητα της πρωταγωνίστριας με τις υπάρχουσες εικόνες των Μάγιας είναι χαρακτηριστική). Οι άνθρωποι αυτοί, αγρότες οι περισσότεροι, ζουν σε απόλυτη φτώχεια δουλεύοντας σε φυτείες καφέ. Ελάχιστα υπάρχοντα, ελάχιστοι τρόποι για να ξεφύγεις - αν και οι νέοι ονειρεύονται να πάνε στις ΗΠΑ, όπου "όλοι έχουν αυτοκίνητα και κήπους". Όσο για τις ΗΠΑ, βρίσκονται "πίσω από το βουνό με το ηφαίστειο, μόνο που... μεσολαβεί το Μεξικό". Πολύ ενδιαφέρον παρουσιάζουν και όσα σχετίζονται με τη θρησκεία και τις πρακτικές της, που αποτελούν κράμα χριστιανισμού και παγανιστικών κατάλοιπων.
Το φιλμ είναι ταυτόχρονα ποιητικό και ντοκιμαντερίστικο. Όσα συμβαίνουν γίνονται χαρακτηριστικά χαμηλότονα, δεν υπάρχουν εντάσεις και ακραίες καταστάσεις. Όλοι δείχνουν υποταγμένοι στη μοίρα τους ή - αν προτιμάτε άλλη έκφραση - δέχονται στωικά τη ζωή όπως είναι. Ακόμα και η "παράνομη"εγκυμοσύνη αντιμετωπίζεται δίχως υστερία και σκηνές από γονείς και μέλλοντα σύζυγο. Τελικά ίσως πρόκειται για τη ζωή στην ουσία της, με πολύ λίγα λόγια και δίχως τίποτα περιττό. Ίσως, σκέφτομαι, να έχουμε να κάνουμε με ένα είδος σοφίας. Ίσως όμως, απλώς, όλη αυτή η στωική αντιμετώπιση των πραγμάτων να οφείλεται στις τόσο φτωχικές συνθήκες διαβίωσης. Απλώς να μην υπάρχει τίποτε άλλο να γίνει ή να ειπωθεί...
Δεν τη θεωρώ μεγάλη ταινία, αν και διαθέτει σκηνοθετικές αρετές. Φωτίζει όμως μια κοινωνία και έναν κόσμο που οι περισσότεροι αγνοούμε. Εκεί κυρίως βρίσκεται η αξία της. Και, φυσικά απευθύνεται σε θεατές με ειδικά κινηματογραφικά ενδιαφέροντα.