ΕΝΑ "ΤΡΕΝΟ ΓΙΑ ΤΗ ΛΙΣΑΒΩΝΑ" ΠΟΥ ΑΛΛΑΖΕΙ ΖΩΕΣ

Ο σουηδός Bille August γυρίζει το "Night Train to Lisbon" το 2013 με ένα εξαιρετικό all star καστ: Τζέρεμι Άιρονς, Σαρλότ Ράμπλινγκ, Λένα Όλιν, Τομ Κόρτνεϊ, Μπρούνο Γκανς... Πρόκειται για τη ιστορία ενός μοναχικού ελβετού καθηγητή, που μια μέρα σώζει μια κοπέλα από αυτοκτονία... και η ζωή του αλλάζει ριζικά. Ψάχνοντας να τη βρει (όχι για ερωτικούς λόγους) θα πάρει ένα τρένο για τη Λισαβώνα, αφήνοντας τα πάντα πίσω του. Εκεί η ιστορία θα γίνει πολυπλοκότερη, καθώς τα χνάρια και ένα βιβλίο ενός άγνωστού του, νεκρού πλέον, συγγραφέα, τον οδηγούν όλο και πιο βαθιά σε παλιές ιστορίες που σχετίζονται με τα σκοτεινά χρόνια του φασισμού και της στυγνής δικτατορίας του Σαλαζάρ στη χώρα.
Βρήκα την ιστορία πολύ ενδαφέρουσα, καθώς παίζει σε δύο επίπεδα: Το ένα είναι το προσωπικό, του μεσήλικα καθηγητή, και είναι περισσότερο υπαρξιακό. Ο ήρωας θα αντιληφτεί ξαφνικά πόσο έχει βαλτώσει η ζωή του και, όταν του συμβαίνει κάτι αναπάντεχο, είναι έτοιμος να τα παρατήσει όλα και να ριχτεί σε μια άγνωστη περιπέτεια. Είναι αυτό που συμβαίνει όταν συνειδητοποιείς ξαφνικά πόσο άδεια είναι η ζωή σου και θέλεις να τα αλλάξεις όλα, έστω και με τίμημα την βολή και την ασφάλειά σου (το θέμα θυμίζει αυτό στις "Άγριες Φράουλες" του Μπέργκμαν). Ασφυκτιούμε και νοιώθουμε την αμνάγκη αλλαγής, έστω και αν δεν το συνειδητοποιούμε. Σε πόσους θα δοθεί η ευκαιρία για μαι τέτοια ριζική αλλαγη; Το δεύτερο επίπεδο είναι το πολιτικό: Έχει να κάνει με ιστορίες ξεχασμένες από πολλούς, που όμως πονάνε ακόμα. Και με μια απόλυτη καταδίκη του φασισμού, καθώς βλέπουμε πόσο ανοιχτές παραμένουν οι πληγές 40 χρόνια μετά... Βλέπετε. αν τα γουρούνια καταλάβουν την εξουσία, η βρωμιά τους θα μολύνει μια κοινωνία όχι μόνο κατά τη διάρκεια της εξουσίας τους, αλλά και για πάρα πολύ καιρό μετά, αφού θα έχουν προ πολλού ψοφήσει!
Βρήκα όλα αυτά σημαντικά και σε μερικά σημεία και συγκινητικά. Η ταινία αφηγείται την ιστορία και ξετυλίγει τα νήματα με συνεχή μπρος πίσω στο χρόνο, που λειτουργούν μια χαρά. Το θέμα είναι ότι η σκηνοθεσία του August, όπως συνήθως, είναι πολύ ακαδημαϊκή θα έλεγα, δίχως εκπλήξεις και κορυφώσεις. Είναι ακριβώς αυτό που θα περίμενε κανείς να δει και τίποτα παραπάνω. Αν όμως η ακαδημαϊκή, κλασική σκηνοθεσία δεν σας ενοχλεί, νομίζω ότι θα απολαύσετε το φιλμ.
Άφησα τελευταία μια σύμβαση, που απαντάται μεν συχνά στο σινεμά, εδώ όμως, λόγω πολυεθνικότητας της ίδιας της ιστορίας της ταινίας, "παραγίνεται" σε βαθμό που με ενόχλησε: Πρόκειται για έναν ελβετό καθηγητή λυκείου (οι ελβετοί μιλάν γαλλικά ή/και γερμανικά ή/και ιταλικά), ο οποίος πάει εντελώς ξαφνικά και απρογραμμάτιστα σε μια χώρα όπου μιλάν πορτογαλικά και συννενοείται άψογα με όλους σε άπταιστα... αγγλικά. Με όλους: Από διαβάτες στο δρόμο ή υπαλλήλους ενός νεκροταφείου μέχρι πιο μορφωμένα άτομα, δίχως ποτέ να έχει κάποιο εμπόδιο στη συννενόηση, έστω κι αν τα θέματα είναι πολύπλοκα. Και το βιβλίο που παίζει βασικό ρόλο στην ιστορία είναι γραμμένο προφανώς στα πορτογαλικά, αλλά ο ήρωας το μελετά άνετα και επηρεάζεται απ' αυτό. Μερικές φορές η (οικονομικής φύσης) "αναγκαιότητα" να είναι αγγλόφωνο κάποιο φιλμ δημιουργεί σεναριακές αναληθοφάνειες...