ΟΤΑΝ ΤΟ ΤΑΛΙΝ ΣΚΟΤΕΙΝΙΑΖΕΙ

Το Ταλίν είναι η πρωτεύουσα της Εσθονίας. Προσωπικά έχω δει μία μόνο εσθονική ταινία, πολύ καλή μάλιστα. Πρόκειται για το «Σκοταδι. στο Ταλίν» του 1993, που γύρισε o Ilkka Jarvi-Laturi, ο οποίος στη συνέχεια μάλλον χάθηκε, αφού γύρισε μόλις δύο άλλα φιλμ μέχρι το 2011 (τα οποία δεν έχω δει).

Το «Σκοτάδι..." ωστόσο υπήρξε μια πολύ ενδιαφέρουσα ταινία. Με την πτώση του Τείχους και την άμεση σχεδόν ανεξαρτοποίηση της χώρας από τη Σοβιετική Ένωση, ο χρυσός της Εσθονίας, τεράστιας αξίας, που μέχρι τότε φυλασσόταν στη Γερμανία (νομίζω), επιστρέφει θριαμβευτικά στην κεντρική τράπεζα του Ταλίν. Είναι μέρα γιορτής για όλους τους εσθονούς, αφού η επιστροφή αυτή τονίζει (και με συμβολικό τρόπο) την επιστροφή της χώρας στην ελευθερία. Ωστόσο μια ομάδα αδίστακτων κακοποιών δεν ενδιαφέρονται καθόλου για θριάμβους και πανηγυρισμούς και καταστρώνει ένα μεγαλεπήβολο σχέδιο για να κλέψει το χρυσάφι, τουτέστιν όλη ουσιαστικά την «περιουσία» μιας ολόκληρης χώρας. Γι' αυτό τα μεσάνυχτα, την ώρα ακριβώς της τελετής της παράδοσης του χρυσού, το ρεύμα πρέπει να κοπεί, το Ταλίν πρέπει να σκοτεινιάσει και οι ληστές να σκοτώσουν με την ησυχία τους τους φρουρούς. Ένας εργαζόμενος στην αντίστοιχη ΔΕΗ του Ταλίν εκβιάζεται για να ρίξει το ρεύμα, δίχως να γνωρίζει για ποιον λόγο, ενώ η γυναίκα του περιμένει από στιγμή σε στιφμή να γεννήσει.

Ξεχάστε τα δεκάδες φιλμ με ληστείες που έχετε δει, όπου οι ληστές είναι συνήθως συμπαθείς και το κοινό ταυτίζεται μαζί τους. Εδώ οι ληστές είναι αληθινά καθάρματα που δεν διστάζουν μπροστά σε τίποτα. Άλλωστε το αρχικό τους σχέδιο, όπως είπαμε, είναι να δολοφονήσουν καμιά δεκαπενταριά φρουρούς - κι αν με τον πανικό αιματοκυλιστεί όλη η πόλη, σκασίλα τους. Συγχρόνως όμως - κι αυτό βρίσκω πολύ ενδιαφέρον στοιχείο - καθάρματα ή μη, δεν παύουν να έχουν ανθρώπινες σχέσεις, δεν παύουν να νοιάζονται και να πονάν για τα παιδιά τους. Σ' αυτές τις τόσο ανθρώπινες συναισθημετικές εκρήξεις άλλωστε βασίζεται και όλη η πλοκή. Βλέπετε, τα εκατοντάδες απρόσωπα θύματα που περνούν αστραπιαία από τις αμερικάνικες (κυρίως) οθόνες, δεν παύουν να είναι "γιοι κάποιων, πατεράδες κάποιων", όπως χαρακτηριστικά αναφέρεται στο φιλμ. Και υπάρχει και έντονος προβληματισμός για το βάρος και κυρίως το τίμημα της τόσο ποθητής για πολλούς εξουσίας. Ας πρόσεχαν...

Βρίσκω την ταινία πραγματικό υπόδειγμα σασπένς από το πρώτο μέχρι το τελευταίο λεπτό. Και μάλιστα σε δύο επίπεδα, αφού από τη μία έχουμε τη ληστεία και, σε παράλληλη δράση, την γέννα της κοπέλας, που, πιστέψτε με, δεν υστερεί καθόλου σε αγωνία. Η φωτογραφία είναι ασπρόμαυρη (με μια έκπληξη προς το τέλος, όπου όλα κορυφώνονται). Γενικά απο την πρώτη στιγμή θα καταλάβετε ότι δεν βρίσκεστε μπροστά σε μια ακόμα χολιγουντιανή παραγωγή με ληστεία, αλλά σε κάτι απόλυτα διαφορετικό. Και γι' αυτό, για μένα τουλάχιστον, απόλυτα καλοδεχούμενο. Είναι κι αυτή η ανάλυση των ανθρώπινων σχέσεων που προανέφερα - δίχως το σασπένς να μειώνεται καθόλου - οπότε μπορώ να μιλήσω για ένα φιλμ που μου αρέσει πολύ.