METROPOLITAN: ΕΞΥΠΝΟ ΚΑΙ ΚΟΥΡΑΣΤΙΚΟ ΣΥΓΧΡΟΝΩΣ

Είναι δυνατόν μια ταινία να σε κάνει να βαρεθείς καθώς τη βλέπεις, κι όμως να σου αρέσει; Αυτό το παράδοξο μου συνέβει με το "Metropolitan" του 1990 του Whit Stillman. Ο οποίος θεωρείται ότι επηρέασε τον Wes Anderson και γενικά τα φιλμ του διακατέχονται μερικές φορές από έναν υπόγειο σουρεαλισμό.
Ο Stillman, στις λίγες ταινίες του, αρέσκεται, νομίζω, να καταπιάνεται με έναν συγκεκριμένο κάθε φορά μικρόκοσμο και να τον αναλύει. Πολλοί διάλογοι, πάντοτε όμως έξυπνοι έως (όπως προείπαμε) σουρεαλιστικοί, που σου κινούν συχνά το ενδιαφέρον.
Στο "Metropolitan" ασχολείται με μια μικροομάδα που ούτε καν γνωρίζουμε (την υποπτευόμαστε βέβαια) την ύπαρξη και, κυρίως, την καθημερινότητά τους: Με τους νεαρούς γόνους των πολύ - πολύ πλούσιων και αριστοκρατικών οικογενειών της Νέας Υόρκης. Η συγκεκριμένη παρέα (αγόρια και κορίτσια γύρω στα 25) αναλώνουν τη ζωή τους ανάμεσα σε σαλόνια (πολυτελή βεβαίως) και επίσημους χορούς στους οποίους πηγαίνουν ανελλιπώς. Πάνε βέβαια και σε κυριλέ μπαρ και εστιατόρια, οι πρώτες όμως είναι οι βασικές ασχολίες τους. Σπουδάζουν σε ακριβά πανεπιστήμια, είναι καλλιεργημένοι με τον μάλλον σπαστικό τρόπο τους... και κουτσομπολεύουν ασύστολα.
Το φιλμ κινείται ως επί το πλείστον σε σαλόνια και ακριβές εξόδους και δείχνει την παρέα να μιλά ακατάπαυστα (εξ ου και το κουραστικό του πράγματος που δήλωσα στην αρχή). Ως νέοι Βιτελόνι, στην πραγματικότητα δεν κάνουν απολύτως τίποτα και απλώς περιφέρουν την κενή ύπαρξή τους προσπαθώντας να περάσουν την ώρα τους. Ερωτεύονται βέβαια, μετανοιώνουν, χωρίζουν, πηδιούνται πού και πού, και όλα αυτά μοιάζουν να είναι επίσης βασικό θέμα των συζητήσεών τους, όπως και κάθε λογής μάλλον "κουφές" αμπελοφιλοσοφίες.
Πιστεύω ότι στόχος του Stillman είναι ακριβώς η κατάδειξη της απόλυτης κενότητας της παρασιτικής και καθόλου δημιουργικής ουσιαστικά ομάδας. Προσοχή όμως: Ενώ συνολικά είναι αντιπαθείς και συντηρητικοί ως εκεί που δεν παίρνει, μερικοί απ' αυτούς σε ατομικό επίπεδο έχουν τις ευαισθησίες, το ρομαντισμό, τις ανησυχίες τους ή μπορεί να είναι καλόψυχοι (μερικοί λέω), οπότε ο θεατής ίσως συμπαθήσει κάποιους, ακόμα και συμπάσχει μαζί τους. Ωστοσο η τεράστια κενότητα και βαρεμάρα της συνολικής τους ύπαρξης παραμένει στο ακέραιο.
Η κριτική στρέφεται και προς τον μοναδικό προλεταριακής καταγωγής τύπο που καταφέρνει να εισχωρήσει στην παρέα, έχοντας μάλιστα και ουτοπικά σοσιαλιστικά οράματα (που φυσικά οι υπόλοιποι πρώτη φορά ακούνε)! Από τη μία κατακρίνει ανοιχτά τον τρόπο ζωής τους, από την άλλη έλκεται απ' αυτόν και προσπαθεί να γίνει όσο περισσότερο μπορεί αναπόσπαστο μέρος της παρέας (και της τάξης τους).
Η ταινία κυλά αργά, σχεδόν δίχως πλοκή, με κάποια φλερτ και έρωτες, και κινείται κάπως μόνο προς το τέλος. Εκεί όμως ο Στίλμαν βρίσκει την ευκαιρία να "αδειάσει" εντελώς όλους αυτούς του κηφήνες, δείχνοντας ότι ακόμα και αυτή η τόσο κολλητή παρέα, δεν είναι παρά μια λυση ανάγκης και δεν έχει καθόλου βαθιές ρίζες φιλίας. Στο μεταξύ είναι απίστευτο να βλέπεις τόσο συντηρητισμό, τέτοια ντυσίματα (φράκα, κοστούμια, φορέματα σαν νυφικά) στη δεκαετία του 80, τόση άγνοια της πολιτικοκοινωνικής πραγματικότητας που τους περιβάλλει. Είναι σα να μην πήραν ποτέ χαμπάρι τη δεκαετία του 60 και όσες αλλαγές επέφερε αυτή στην καθημερινότητα των δυτικών ανθρώπων. Και είναι απίστετυτο επίσης να μαθαίνεις για το τυπικό των χορών που πρέπει να παρευρεθούν, με συγκεκριμένους συνοδούς και τρόπους εμφάνισης, λες και βρισκόμαστε στις Βερσαλίες. Μα, διάβολε, υπήρχαν όλα αυτά στα 80ς σ' αυτούς τους τόσο γελοίους υψηλούς κύκλους;
Γι' αυτό σας είπα: Ενώ βαριόμουν κατά τη διάρκεια της προβολής, τελικά μου άρεσε. Ίσως μάλιστα να θέλει ο σκηνοθέτης να κάνει τον θεατή να βαρεθεί ακριβώς για να δείξει την αχρηστία και γελοιότητα της ύπαρξης όλων αυτών, ακόμα κι αν κάποιες στιγμές γίνονται αξιαγάπητοι. Όλη αυτη η καταγραφή της κενότητας (διανθισμένη με στοιχεία κομεντί) και οι συχνά έξυπνοι διάλογοι που περιέχει με έκαναν τελικά να εκτιμήσω την ταινία. Και κατανοώ γιατί αυτή αποτελεί ένα είδος καλτ για κάποιους σινεφίλ.