ΟΙ ΑΝΑΤΡΙΧΙΑΣΤΙΚΕΣ ΙΣΤΟΡΙΕΣ ΤΟΥ KAIDAN

Αν τυχόν δεν γνωρίζετε τον Masaki Kobayashi (1916–1996) θα σας πρότεινα να το κάνετε. Πρόκειται για έναν από τους σημαντικότερους γιαπωνέζους δημιουργούς, που, ωστόσο, δεν έγινε τόσο γνωστός στη Δύση όσο, ας πούμε, ο Κουρασάβα, ίσως επειδή διέθετε περισσότερη "ιαπωνικότητα" απ' αυτόν. Η λιγότερη φήμη φυσικά δεν μειώνει στο παραμικρό την αξία του.
Το "Kaidan" (ή "Kwaidan" ή "Ιστορίες Φαντασμάτων" στα ελληνικά) γυρίστηκε το 1964. Έχει τρίωρη διάρκεια και είναι σπονδυλωτό φιλμ, αφού μεταφέρει στην οθόνη τέσσερεις ιστορίες φαντασμάτων του ελληνο-ιρλανδο-αμερικανού Λευκάδιου Χερν (1850-1904), που έζησε από το 1890 μέχρι το θάνατό του στην Ιαπωνία, πήρε την υπηκοότητά της και έγραψε βιβλία με παραδοσιακές γιαπωνέζικες ιστορίες, κυρίως με φαντάσματα.
Ο Kobayashi κάνει εξαιρετική δουλειά στις 4 αυτοτελείς και ανεξάρτητες μεταξύ τους ιστορίες, δίχως να χρησιμοποιεί ενιαίο στιλ. Όλες όμως διαθέτουν έντονη "ιαπωνικότητα". Και προκαλούν γνήσια ανατριχίλα. Ο φτωχός σαμουράι που επιστρέφει στο φάντασμα της γυναίκας που εγκατέλειψε, ο ξυλοκόπος που μια παγωμένη νύχτα συναντά στο δάσος μια γυναίκα - πνεύμα, η ιστορία του τυφλού μουσικού "δίχως αυτιά" και ο σαμουράι που στο φλιτζάνι του τσαγιού του αντικρύζει μια μυστηριώδη φιγούρα είναι οι κρίκοι μιας μακάβριας αλυσίδας που σχηματίζει μια ταινία στοιχειωμένη από πνεύματα και φαντάσματα των ιαπωνικών μύθων. Ο σκηνοθέτης χρησιμοποιεί εμφανώς τεχνητά, ζωγραφιστά σκηνικά, συνήθως με έντονα χρώματα, και γυρίζει όλο το φιλμ σε στούντιο. Τα πανέμορφα αυτά σκηνικά - σουρεαλιστικά μερικές φορές, όπως στη δεύτερη ιστορία, όπου ο τεχνητός ουρανός είναι γεμάτος μάτια - και τα υπέροχα καδραρίσματα δημιουργούν μια έντονη εικαστικότητα και δίνουν στο φιλμ την εξαιρετική του ομορφιά.
Αν με ρωτήσετε, θα σας έλεγα ότι η τρίτη είναι η εντυπωσιακότερη ιστορία, όπου η εφιαλτική ιστορία του Hoichi, the Earless δίνεται μέσα από εξαιρετικής ομορφιάς εικόνες και, ταυτόχρονα, μέσα από παραδοσιακά τραγούδια και παλιές ζωγραφιές (που έρχονται σε αντίθεση με τη γεωμετρική λιτότητα και τον μινιμαλισμό στην εικόνα της τέταρτης ιστορίας).
Θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ταινία τρόμου, οι σχετικά αργοί ρυθμοί όμως και η καθόλου δυτική αντιμετώπιση δεν κάνουν τον θεατή να τρομάξει, αλλά περισσότερο να ανατριχιάσει, πράγμα στο οποίο συμβάλλει και η υποβλητική μουσική. Ποιητικός μεταφυσικός τρόμος λοιπόν σε ένα οπτικό αριστούργημα, που ίσως να ξενίσει όσους δεν έχουν καμιά επαφή με μη δυτικό σινεμά, αλλά αναμφισβήτητα θα σας γνωρίσει έναν ακόμα μεγάλο ιάπωνα δημιουργό.