ΣΤΟΝ ΕΦΙΑΛΤΙΚΟ ΚΟΣΜΟ ΤΗΣ "ΜΑΥΡΗΣ ΝΥΧΤΑΣ"

Ο Olivier Smolders είναι γαλλόφωνος βέλγος, αλλά γεννήθηκε στο Κονγκό. Γυρίζει ταινίες μικρού μήκους, με μία και μόνη εξαίρεση μέχρι σήμερα: Το "Nuite Noir" (Μαύρη Νύχτα) του 2005. Έχουμε να κάνουμε με μία απόλυτα σουρεαλιστική, αρκετά άρρωστη ταινία, ηθελημένα δίχως σαφή ειρμό και καθαρή αφήγηση.
Σ' έναν κόσμο όπου βασιλεύει το σκοτάδι ("ξημερώνει" για λίγα μόλις δευτερόλεπτα κάθε μέρα), ο μοναχικός ήρωας εργάζεται σε ένα μουσείο φυσικής ιστορίας και έχει εμμονή με τα έντομα. Τα όσα συμβαίνουν είναι ακατανόητα, σαν όνειρο: Γυναίκες τυλίγονται σε κουκούλια και, όπως τα έντομα, βγαίνουν εντελώς διαφορετικές και νέες, το φως καταστρέφει οτιδήποτε βρει στο δρόμο του μετατρέποντας τον μυστηριώδη αυτόν κόσμο σε στάχτη, παράξενοι δίδυμοι γέροι κυκλοφορούν με ποδήλατα, λύκοι κατασπαράζουν κοριτσάκια σ' ένα σαν σε κουκλοθέατρο ντεκόρ, άνθρωποι σκοτώνουν τον εαυτό τους...
Πήρατε μια γεύση; Ο ίδιος ο σκηνοθέτης δήλωσε ότι δεν πρέπει να ψάξουμε για κάποια λογική εξήγηση στα όσα συμβαίνουν: Η ταινία "ακολουθεί τη λογική του ονείρου", και όντως περισσότερο με οτιδήποτε άλλο μοιάζει με ένα δίχως ειρμό (και αρκετά εφιαλτικό) όνειρο. Οι αναφορές είναι πάμπολλες και εντοπίζονται παντού: Στον Ντέιβιντ Λιντς (νομίζω ότι βρισκόμαστε κοντύτερα στο Eraserhead από οπουδήποτε αλλού), στον Κάφκα, στον Γκρίναγουέι (το "Zoo" μου έρχεται αμέσως στο μυαλό), στο αποικιοκρατικό παρελθόν του Βελγίου στην Αφρική (η Αφρική, τα ζώα και οι άνθρωποί της παίζον επίσης καθοριστικό ρόλο), στον Ζενέ, με την έννοια ότι ο σκηνοθέτης δημιουργεί έναν δικό του φανταστικό κόσμο, στον Σβανκμάγιερ ίσως, και σε πολλά άλλα πράγματα που μπορεί να εντοπίσει ο θεατής.
Φυσικά, σαν απόλυτα ονειρική ταινία που είναι, τα σύμβολα κυριαρχούν και τα νοήματα διαφεύγουν (ή υπάρχουν πολλά, τα οποία μπορεί ο κάθε θεατής να ερμηνεύσει όπως θέλει. Υπάρχει όμως ένα διάχυτο πνιγηρό και αρρωστημένο κλίμα και κάμποσες εφιαλτικές (ή μάλλον αηδιαστικές) σκηνές. Και προσοχή: Όσοι απεχθάνεστε / σιχαίνεστε τα έντομα, μείνετε μακριά από το φιλμ αυτό. Αληθινά ή κατασκευασμένα, πάντοτε μεγενθυμένα, κυριαρχούν.
Δεν μπορώ να πω ότι με γοήτευσε ιδιαίτερα η ταινία, και διαρκώς είχα την αίσθηση ότι κάπου τα είχα ξαναδεί όλα αυτά. Θα τονίσω όμως την υψηλή εικαστικότητα (την άρρωστη εικαστικότητα μάλλον) των εικόνων και τα εντυπωσιακά περιβάλλοντα. Αν είστε φίλος απόλυτα σουρεαλιστικών, σχεδόν πειραματικών, φιλμ, δείτε το.