ΣΟΥΡΕΑΛΙΣΤΙΚΟΣ ΚΑΙ ΠΟΙΗΤΙΚΟΣ GAINSBOURG

Κατ' αρχάς πρέπει να σας συγκινεί ο Serge Gainsbourg. Εγώ τον θεωρώ από τους σημαντικότερους τραγουδοποιούς διεθνώς, οπότε είχα έναν καλό πρώτο λόγο να δω την ταινία Gainsbourg (Vie Heroique, 2010) του Joann Sfar. O Sfar τώρα είναι ένας γνωστός γάλλος δημιουργός κόμικς (κάπως στο στιλ του Sempe) και αυτή είναι η πρώτη του ταινία, που αναφέρεται σε κάποιον που ο ίδιος θαυμάζει. Ο συνδυασμός μου φάνηκε εξαιρετικά ενδιαφέρων και τελικά δεν απογοητεύτηκα.
Το φιλμ απέχει πολύ από μια συνηθισμένη, ακαδημαϊκή κινηματογραφική βιογραφία, είδος που μάλλον βαριέμαι. Ο Sfar του δίνει μια πολύ προσωπική άποψη, με μπόλικες "αυθαιρεσίες", κόμικς διάθεση και ατμόσφαιρα, χιούμορ και πανταχού παρόντα σουρεαλισμό. Τι προβλήματα έχει αυτή η αντιμετώπιση; Ότι αν δεν ξέρεις πολλά για τη ζωή του Gainsbourg, μπορεί να φύγεις με πολλές απορίες. Η αφήγηση περνά σε διαφορές εποχές και χρόνους δίχως προειδοποίηση. Ξαφνικά, ας πούμε, βλέποντας μια σκηνή, συνειδητοποιείς ότι διαδραματίζεται χρόνια μετά το τέλος της προηγούμενης. Η αφήγηση είναι ρευστή και επιλέγει συγκεκριμένες καταστάσεις και φάσεις της αυτοκαταστροφικής και κάθε άλλο παρά συμβατικής ζωής του ήρωα, παραλείποντας αρκετά μεσοδιαστήματα. Και, κυρίως, υπάρχει η σουρεαλιστική αντιμετώπιση. Σε μεγάλο μέρος του φιλμ για παράδειγμα, ο ήρωας συνοδεύεται από ένα alter ego, μια τερατώδη καρικατούρα της ιδιότυπης φάτσας του Gainsbourg, που ίσως είναι κάτι σαν τον "κακό του εαυτό", που τον σπρώχνει σε κυνικές παραδοχές και ακραίες πράξεις, με την οποία άλλοτε συνομιλεί φιλικά, άλλοτε διαφωνεί και άλλοτε διώχνει εντελώς. Αλλά και κάμποσα άλλα σουρεαλιστικά ή κόμικς στοιχεία παρισφρύουν διαρκώς στην αφήγηση κάνοντάς την, κατά τη γνώμη μου, πολύ πιο ενδιαφέρουσα απ' όσο αν ήταν μια ξερή καταγραφή της ταραγμένης ζωής του Gainsbourg.
Φυσικά και μαθαίνουμε πολλά και για την ερωτική του ζωή. Αλλοίμονο τώρα. Ο άσχημος σε εμφάνιση αυτός καλλιτέχνης - και συχνά αφόρητος για τους γύρω του εξ αιτίας της συμπεριφοράς του - είχε σχέση με μερικές από τις γοητευτικότερες γυναίκες της εποχής του: Τη Ζιλιέτ Γκρεκό, τη Μπριζίτ Μπαρντό, τη Τζέιν Μπίρκιν μεταξύ άλλων. Αλλά ο σκηνοθέτης επιμένει και σε άλλες πτυχές, όπως οι σχέσεις του με τους γονείς του, η εβραϊκή του καταγωγή, η ακραία του προσωπικότητα, η ατημέλητη έως και άθλια) εμφάνισή του με το μόνιμο τσιγάρο στο στόμα (πράγμα που πιθανόν τον σκότωσε) κλπ.
Μ' όλα αυτά, με τις όμορφες και απροσδόκητες εικόνες, με την ποιητικότητα και τον σουρεαλισμό που τη διακρίνουν, προσωπικά απόλαυσα την ταινία και γνώρισα έναν διαφορετικό τρόπο να κάνει κανείς βιογραφίες. Όχι τόσο στριφνό και ερμητικό όπως το "I'm not there" του Todd Haynes για τον Ντίλαν, αλλά εξ ίσου ενδιαφέροντα.