Ο ΑΝΤΙΗΡΩΙΚΟΣ "ΟΥΡΑΝΟΣ"

 Το 1962 μπαίνει για πολλούς το πρώτο λιθαράκι στα θεμέλια αυτού που ονομάζουμε "Νέος Ελληνικός Κινηματογράφος". Πρόκειται για την πρώτη μεγάλου μήκους ταινία του Τάκη Κανελλόπουλου (1933-1990) "Ουρανός", μια ασπρόμαυρη ταινία για τον ελληνοϊταλικό πόλεμο στα αλβανικά βουνά το 1940.

Το φιλμ χωρίζεται σε τρία μέρη: Στο πρώτο δείχνει την καθημερινότητα 5-6 στρατιωτών σε ένα απομονωμένο φυλάκιο μια μέρα πριν την κήρυξη του πολέμου. Στο δεύτερο μέρος οι στρατιώτες που έχουν ζήσει αρκετά μαζί χωρίζουν, καθώς ο καθένας βρίσκεται σε άλλο σημείο του μετώπου, κι εμείς παρακολουθούμε τις ιστορίες τους. Στο τρίτο μέρος ακολουθούμε τους επιζήσαντες στην δύσκολη απ' όλες τις απόψεις (και ταπεινωτική) επιστροφή τους στα χωριά ή τις πόλεις τους μετά την λαίλαπα των ναζιστικών στρατευμάτων που κατέλαβαν τη χώρα σε πολύ λίγο χρόνο.

Το φιλμ έχει αργούς ρυθμούς, όμορφη ασπρόμαυρη φωτογραφία που συχνά εστιάζει στο τοπίο και εν γένει διαπνέεται από βαθιά συγκίνηση. Το σημαντικότερο όμως χαρακτηριστικό του είναι το γεγονός ότι ενώ μιλά για το περίφημο "έπος του 40" και τη νίκη των ελλήνων επί των ιταλών εισβολέων στα βουνά της Αλβανίας, δεν έχει τίποτα το ηρωικό. Ή μάλλον έχει, στις σκηνές των μαχών ή στο φρόνημα κάποιων από τους ήρωες, αλλά σε όλη την υπόλοιπη διάρκεια κυριαρχεί η μελαγχολία, η αφόρητη μερικές φορές αίσθηση της ήττας (μια ήττα που ήρθε από τους γερμανούς, ενώ οι στρατιώτες είχαν νικήσει τους ιταλούς), οι αφάνταστες κακουχίες και ο αγώνας για επιβίωση. Έτσι, αν και αφηγείται πολεμικά γεγονότα, γίνεται η πρώτη καθαρά αντιπολεμική ταινία του ελληνικού σινεμά, αφού επικεντρώνεται στις φριχτές επιπτώσεις του πολέμου (του κάθε πολέμου, ο ελληνοϊταλικός αποτελεί απλά μια αφορμή). Άλλωστε η αντιπαράθεση της ειρηνικής περιόδου με την πολεμική είναι χαρακτηριστική. Και, επιπλέον, το κλίμα της μετέπειτα "ειρήνης", που έρχεται υποχρεωτικά μετά την καταστροφή, σε τίποτα δεν μοιάζει με την "κανονική" πριν από τον πόλεμο ειρήνη, αφού ο θάνατος και η καταστροφή έχουν πλέον διαποτίσει τα πάντα.

Σημαντική ταινία για τη χώρα μας από έναν ιδιαίτερα ευαίσθητο δημιουργό, που πλήρωσε την ευαισθησία του με πολλές απογοητεύσεις.