ΚΑΤΑΒΑΣΗ ΣΤΗΝ ΚΟΛΑΣΗ ΣΤΗ "ΔΥΣΗ ΗΛΙΟΥ"

Προσθήκη λεζάντας

Νομίζω ότι το ουγγρικό "Δύση Ηλίου" (2018) του δημιουργού του "Γιου του Σαούλ" Laszlo Nemes μάλλον δεν θα αρέσει σε πολλούς. Θα τους ξενίσει ή θα τους κουράσει (είναι και η μεγάλη διάρκεια). Ωστόσο προσωπικά με γοήτευσε όσο λίγα άλλα πρόσφατα φιλμ.
Το 1913, επί αυστροουγγρικής αυτοκρατορίας, μια κοπέλα φτάνει στη Βουδαπέστη και ζητά δουλειά στο καλύτερο καπελάδικο της πόλης, το οποίο κάποτε ανήκε στους γονείς της. Αυτοί όμως και η επιχείρηση καταστράφηκαν από πυρκαγιά όταν εκείνη ήταν 2 χρονών, ανατράφηκε μακρυά από άλλη οικογένεια και τώρα επιστρέφει για να ερευνήσει το παρελθόν της. Αρχικά θα μάθει έκπληκτη ότι έχει αδελφό, ο οποίος όμως έχει σκοτεινό παρελθόν και παρόν. Όσο πιο πεισματικά θα ψάχνει, τόσο βαθύτερα θα βυθίζεται σε ένα δαίδαλο μυστηρίων, αβεβαιότητας και σκότους.
Ο Νέμες κολλά κυριολεκτικά την κάμερα στο πρόσωπο ή το σβέρκο της ηρωίδας, θαμπώνει τον περίγυρο και την ακολουθεί διαρκώς στις συχνά εφιαλτικές περιπλανήσεις της. Διάβασα και αλλού το σχόλιο, ωστόσο το είχα σκεφτεί κι εγώ βλέποντας το φιλμ: Όσο οι έρευνές της προχωρούν, τόσο νοιώθουμε ότι πρόκειται για μια κατάβαση στην κόλαση, έναν ζωντανό εφιάλτη από κρυμμένα μυστικά, ένα πλησίασμα προς την "καρδιά του σκότους". Αυτό μου θύμισε κυρίως: την πορεία του ήρωα στην "Αποκάλυψη Τώρα" (ή στο μυθιστόρημα του Κόνραντ) προς την καρδιά του σκότους.
Στο μεταξύ η κοινωνική και πολιτική κατασταση γύρω σκιαγραφείται αδρά: Μια "ξένοιαστη", συχνά πολυτελής επιφάνεια κι από κάτω πολιτικά πάθη, βία, επαναστάσεις που σιγοβράζουν, φρίκη, καταπίεση (σε εργάτες και γυναίκες, όπως έμμεσα δείχνει η ταινία), διεφθαρμένοι πλούσιοι ή κυβερνώντες... όλα οδηγούν στον πρώτο Μεγάλο Πόλεμο, που θα ξεσπάσει ένα χρόνο μετά και θα αιματοκυλήσει με πρωτόγνωρο τρόπο την ανθρωπότητα. Η αλληγορική, αινιγματική σκηνή του τέλους τα δηλώνει όλα αυτά.
Μην περιμένετε ότι όλα τα σεναριακά ερωτηματα που τίθενται θα απαντηθούν ξεκάθαρα. Πολλά θα μείνουν καλυμμένα από πέπλο αμφιβολίας. Κάποια μυστήρια θα παραμείνουν μυστήρια. Θα παραμείνει όμως και η αίσθηση του εφιάλτη. Η αίσθηση μιας κοινωνίας που παραπαίει (και πολύ φοβάμαι ότι κάπου θυμίζει τη δική μας). Και μια ξεκάθαρα πολιτική ματιά για όσα κρύβει μια απαστράπτουσα επιφάνεια. Όπως λέει κάποιος σε μια επιγραμματική φράση δείχνοντας τα υπέροχα καπέλα: "Η φρίκη του κόσμου κρύβεται κάτω απ' αυτά τα πανέμορφα αντικείμενα". Όντως.
Η παράξενη αυτή ταινία, με στοιχεία θρίλερ, για μένα θα είναι μια από τις καλύτερες φετινές. Προειδοπόιησα όμως ήδη: Η ιδιόρυθμη κινηματογραφική γραφή του σκηνοθέτη θα  κουρασει πολλούς.