ΤΡΑΓΙΚΟ ΚΑΙ ΑΝΤΙΠΟΛΕΜΙΚΟ 'FOXTROT"

Ο ισραηλινός Samuel Maoz είχε γυρίσει το 2009 το αντιπολεμικό και κλειστοφοβικό "Lebanon". Το 2017 επανέρχεται με το εξ ίσου αντιπολεμικό και με άλλο τρόπο κλειστοφοβικό "Foxtrot". Το φιλμ ενόχλησε τον ισραηλινό στρατό (πολύ χαίρομαι γι' αυτό) και τελικά (πιθανόν μετά από ίντριγκες) δεν περιελήφθει στις 5 υποψήφιες για Όσκαρ Ξενογλωσσης Ταινίας.
Μια μέρα στρατιώτες ανακοινώνουν σε μεσήλικο ζεύγος τον θάνατο "στο καθήκον" του γιου τους, που υπηρετεί φαντάρος κάπου στα σύνορα. Η σύζυγος λιποθυμά. Εκείνος αντιμετωπίζει βουβά και οργισμένα το πένθος. Ξαφνικά η κατάσταση ανατρέπεται με τρόπο που δεν θα σας αποκαλύψω. Στη συνέχεια το φιλμ μας μεταφέρει στο απομονωμένο συνοριακό φυλάκιο όπου ο γιος υπηρετούσε με τρεις άλλους στρατιώτες και παρακολουθεί τη μίζερη και μελαγχολική καθημερινότητά τους. Και μετά επιστρέφουμε και πάλι στο ζεύγος και στο τι (του) έχει συμβεί. Κι όλα αυτά με διαρκείς ανατροπές και μικρά μπρος - πίσω στο χρόνο.
Κατ' αρχήν η ταινία είναι απόλυτα αντιπολεμική, δίχως να παίρνει κάποια συγκεκριμένη θέση. Ο πόλεμος είναι αρνητικός από μόνος του και κάνει κακό σε όλους οσους εμπλέκονται, νικητές ή ηττημένους. Σχεδόν όλα τα τραγικά που συμβαίνουν οφείλονται στη μόνιμη ουσιαστικά εμπόλεμη κατάσταση στη χώρα και στη βία που πλέον, έστω και ύπουλα, έστω και έμμεσα, εμφανίζεται σε κάθε πτυχή της καθημερινότητας. Γενικά ο στρατός και οι μηχανισμοί του - καθαρά στρατιωτικοί ή γραφειοκρατικοί - είναι αντιπαθητικοί και "γκρίζοι", στενόχωροι. Όσο για τα εγκλήματα σε βάρος αθώων, έστω και ακούσια, είναι κι αυτά μέρος της ρουτίνας... Πέραν της αντιπολεμικότητας τώρα, υπάρχει ένας διαρκής στοχασμός πάνω στο θέμα της ευθύνης και της μοίρας. Παλιά λάθη μοιάζουν να κυνηγάνε τους ήρωες σ' όλη τους τη ζωή και τραγικές συμπτώσεις υπογραμμίζουν, νομίζω, το ρόλο της μοίρας. Για το τελευταίο προσωπικά διαφωνώ, μοιάζουν ολα σα να είναι "γραμμένα" από πριν και ό,τι γίνει δεν ξεγίνεται, μια άποψη που βρίσκω μοιρολατρική. Αυτό όμως δεν έχει τόση (κινηματογραφική) σημασία. Σημασία έχει η αντιμετώπιση του θέματος, που θυμίζει αρχαία τραγωδία.
Τα πορτρέτα των ηρώων είναι βαθιά, πολυεπίπεδα (όπως πολυεπίπεδο είναι και το φιλμ γενικότερα) και ενίοτε συγκλονιστικά, όπως και τα όσα συμβαινουν. Η σκηνοθεσία είναι υποβλητική, κάπως μυστηριώδης και δημιουργεί παράδοξη και ανησυχητική ατμόσφαιρα με συχνά παράξενες λήψεις. Κάτι διαρκώς "άβολο", ανησηχυτικό πλανιέται παντού. Γενικά πρόκειται για ενδιαφέρουσα κατά τη γνώμη μου ("μουντή" όμως και στενόχωρη, σας προειδοποιώ) ταινία - παρά κάποιες αντιρρήσεις μου σε ιδεολογικό επίπεδο.