"A.I.": ΤΑ ΒΑΣΑΝΑ ΤΗΣ ΟΡΦΑΝΙΑΣ ΣΕ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ ΦΑΝΤΑΣΙΑ

Το 2001 ο Steven Spielberg είχε πλέον αρχίσει να χάνει, νομίζω, αυτή τη  μαγική χροιά που διέθετε στα 70ς και 80ς, ενώ την ευτυχισμένη και ανερυθρίαστη παιδικότητα διαδέχτηκε μάλλον ένα είδος "γλυκερότητας". Το "Α.Ι." (αρχικά του Artificial Intelligence, "Τεχνητή Νοημοσύνη" στην Ελλάδα) μάλλον επιβεβαιώνει αυτή μου την παρατήρηση. Βασισμένο σε διήγημα του σημαντικού συγγρταφέα ΕΦ Brian Aldiss φοβάμαι ότι τείνει μάλλον προς το μελό.
Στο μέλλον τα νερά έχουν ανέβει, οι παραθαλάσσιες πόλεις έχουν βυθιστεί και οι άνθρωποι έχουν αποσυρθεί στο εσωτερικό των ηπείρων. Κατασκευάζουν όλο και πιο προηγμένα ρομπότ για να τους υπηρετούν, ώσπου η τεχνολογία φτάνει στην κορυφή με την παραγωγή ενός παιδιού ρομπότ, του Ντέιβιντ, που διαθέτει συναισθήματα, και πρώτιστα την αγάπη για τη μητέρα του, την γυναίκα δηλαδή της οικογένειας που το έχει υιοθετήσει. Όταν όμως ο αληθινός γιος της αναρώσει απροσδόκητα από μια θεωρούμενη ανίατη ασθένεια και θα επιστρέψει σπίτι, όλα θα αλλάξουν. Ο Ντέιβιντ θα πάει στα "αζήτητα", θα τον παρατήσουν σε ένα μακρινό δάσος και, από εκεί και πέρα, οι επόμενοι αιώνες (τα ρομπότ αυτά πρακτικά είναι αθάνατα, εκτός αν καταστραφούν) θα κυλήσουν μέσα σε διαρκή και απεγνωσμένη αναζήτηση της "μητέρας".
Το φιλμ χωρίζεται σε τρία μέρη: Η συμβίωση με την οικογένεια, η περιπλάνηση στον άγριο "έξω κόσμο" και ο "ύπνος" αιώνων στο βυθό. Η ιστορία του Πινόκιο, του "ψεύτικου" παιδιού που πασχίζει να γίνει αληθινό, αποτελεί μόνιμη αναφορά. Από αυτήν επηρεάζεται ο αιωνίως μικρός Ντέιβιντ και την μοίρα του Πινόκιο προσπαθεί ακούραστα και σε εμμονικό βαθμό να έχει κι ίδιος (η οποία εμμονή εξηγείται βεβαίως σεναριακά, αφού ακριβώς αυτό το συναίσθημα του έχουν "εμφυτεύσει" οι κατασκευαστές του). Και δίνει φυσικά την αφορμή στο σκηνοθέτη για όλο και περισσότερο μελό.
Πάρα πολλοί θα βρουν το φιλμ βαθιά συγκινητικό. Στο τέλος μάλιστα κάποιοι θα δακρύσουν. Τα έχει αυτά ο Σπίλμπεργκ... Προσωπικά, όπως είπα, μάλλον μελό το βρήκα, καθώς ο (αναμφισβήτητα) μεγάλος δημιουργός παθαίνει και εδώ αυτό που σχεδόν πάντα παθαίνει στις δραματικές "σοβαρές" του ταινίες: Να διαχέει στην (κινηματογραφική) ατμόσφαιρα ένα αληθινό overdose συναισθηματικότητας και δακρύβρεκτων καταστάσεων (οι οποίες, το είπα άλλωστε, πολλούς τους αγγίζουν). Εγώ πάντως το βρίσκω μάλλον υπερβολικό και κουραστικό. Νομίζω ότι σ' αυτό παίζει ρόλο και η μεγάλη διάρκεια της ταινίας (146 λεπτά). Και, μεταξύ μας, πάντοτε πίστευα ότι ολόκληρο το 3ο μέρος, αυτό στο βυθό (για να μην κάνω spoiler) θα μπορούσε να λείπει εντελώς. Εντάξει με το θέμα της οικογενειακής αγάπης ή της ανάγκης κάπου να ανήκουμε, συγκινητικές στιγμές υπάρχουν, αλλά κάπου νομίζω όλο αυτό παραγίνεται. Υπάρχει βεβαίως και το αρκετά συνηθισμένο στην ΕΦ θέμα του τι γίνεται με τεχνητά όντα που σκέπτονται και έχουν συναισθήματα (ρομπότ, κλώνοι κλπ.). Πώς πρέπει δηλαδή να αντιμετωπίζονται; Είναι ανθρώπινα όντα και έχουν δικαιώματα ή τα μεταχειριζόμαστε ως απλές μηχανές; (θυμηθείτε τον πολύ πιο σύνθετο προβληματισμό στο θέμα αυτό στο αξεπέραστο "Blade Runner").
ΟΚ, είπαμε, σε πολλούς αρέσει. Δείτε το λοιπόν. Άλλωστε ο μικρός Haley Joe Osment (το παιδάκι της "6ης Αίσθησης) είναι πολύ καλός στον βασικό ρόλο.