"Η ΦΩΛΙΑ ΤΟΥ ΚΟΥΚΟΥ" ΚΑΙ Ο ΑΙΩΝΙΟΣ ΠΟΘΟΣ ΓΙΑ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ

Το 1975 ο τσέχος Milos Forman, ο οποίος έχει φύγει από την πατρίδα του λίγα χρόνια πριν, γυρίζει στην Αμερική την περίφημη "Φωλιά του Κούκου" (One Flew Over the Cuckoo's Nest), βασισμένη σε βιβλίο του Ken Kesey, με τον Τζακ Νίκολσον, βεβαίως, στον εμβληματικότερο ίσως ρόλο του. Βλέποντας την ταινία χρόνια μετά, διαπίστωσα ότι η δύναμή της παραμένει αναλλοίωτη.
Ο ΜακΜέρφι, άνθρωπος με αποκλίνουσα και εγκληματική συμπεριφορά, καταδικάζεται και κλείνεται - αντί φυλακής -  σε ψυχιατρικό ίδρυμα. Κυρίαρχη εκεί είναι μια καταπιεστική νοσοκόμα - σε πρώτο επίπεδο ευγενής. Ο ΜακΜέρφι, από την αρχή σχεδόν, θα γίνει η ψυχή μιας ιδιότυπης ανταρσίας των ασθενών ενάντια στις "μεθόδους που χρησιμοποιούνται και στην παντελή έλλειψη χαράς και ελευθερίας της "θεραπείας". Δεν πρόκειται για μια βίαιη ανταρσία, πρόκειται μάλλον για μια προσπάθεια να ξαναβρούν οι έγκλειστοι τη χαρά της ζωής, υπονομεύοντας έτσι την πειθαρχία και την αυστηρή ιεραρχία. Το τέλος, βεβαίως, καταφέρνει, με πολύ έξυπνο τρόπο, να είναι τραγικό και αισιόδοξο ταυτόχρονα.
Φυσικά σε πρώτο επίπεδο η ταινία καυτηριάζει την αντιμετώπιση των ψυχικά ασθενών και τις μεθόδους που χρησιμοποιούνται πάνω τους (στο παρελθόν κυρίως), αλλά και ένα ολόκληρο "σωφρονιστικό" - "θεραπευτικό" υποτίθεται σύστημα. Νομίζω όμως ότι προχωρά σε πολύ γενικότερη κριτική των πραγμάτων αν δούμε συμβολικά την ιστορία: Ο ήρωας, που δεν μπαίνει σε καλούπια, γίνεται αυτόματα το σύμβολο του μέχρις εσχάτων αγώνα για ελευθερία και απόλαυση της ζωής, ενάντια σε ένα καταπιεστικό, ιεραρχικά δομημένο σύστημα που απαιτεί μόνο πειθαρχία και υπακοή, ξεχνώντας τον πόθο του ατόμου για ζωή. Και, βέβαια, αυτός που σπέρνει το σπόρο της επανάστασης θα γίνει ο στόχος του συστήματος αυτού και θα συντριβεί, αλλά ο σπόρος θα έχει ήδη πέσει...
Στο μεταξύ η ταινία παρακολουθείται με κομμένη την ανάσα και νομίζω ότι ουδείς θα πλήξει μέχρι το πραγματικά συγκλονιστικό (πολλαπλά συγκλονιστικό θα έλεγα) τέλος. Και βέβαια όλοι οι ηθοποιοί, με επικεφαλής τον Νίκολσον, είναι εξαίρετοι και πειστικότατοι στους ρόλους τους. Ειδικά οι έγκλειστοι αποτελούν μέρη μιας αξέχαστης πινακοθήκης χαρακτήρων. Όπως καταλάβατε το θεωρώ κλασικό φιλμ, ένα από τα δυνατότερα στην ιστορία του κινηματογράφου. Αλλά δεν χρειάζεται να πω πολλά για κάτι τόσο γνωστό...
ΥΓ: Ανακαλύψτε στους θαυμάσιους δεύτερους ρόλους άγνωστους τότε ηθοποιούς όπως τον Ντάνι Ντε Βίτο ή τον Κρίστοφερ Λόιντ.