"UNDERWORLD U.S.A".: Η ΜΟΝΟΜΑΝΙΑ ΤΗΣ ΕΚΔΙΚΗΣΗΣ

Ο σημαντικότερος ίσως b-μουβάς (συγχωρείστε την άκομψη έκφραση) του κινηματογράφου, ο Samuel Fuller (1912-1997), γυρίζει το "Underworld U.S.A." το 1961 και κάνει έτσι μια από τις πιο ενδιαφέρουσες ταινίες του.
Ο 14χρονος ήρωας σημαδεύεται για πάντα όταν βλέπει τον πατέρα του να χτυπιέται μέχρι θανάτου από 4 άντρες. Τυχαίνει να γνωρίζει τον έναν. Είκοσι χρόνια αργότερα ο μόνος στόχος της ζωής του (μετά από αναμορφωτήριο και φυλακή) είναι να εκδικηθεί. Στη φυλακή λοιπόν εντοπίζει τον έναν από τους δολοφόνους, αλλά αυτός είναι ετοιμοθάνατος. Για να εξιλεωθεί του αποκαλύπτει τα ονόματα των τριών άλλων, οι οποίοι τώρα βρίσκονται στην κορυφή του εγκλήματος στην πόλη (ο καθένας έχει αναλάβει από έναν τομέα: πορνεία, ναρκωτικά, τζόγος). Η ψυχρή, μεθοδική εκδίκηση του Tolly δεν σταματά μπροστά σε τίποτα. Είναι έτοιμος να θυσιάσει τα πάντα (έρωτα ή ό,τι άλλο) προκειμένου να ικανοποιήσει το πάθος του.
Ο Fuller φτιάχνει μια ακόμα ταινία με "πειραγμένους" ήρωες. Ο πρωταγωνιστής είναι, πολύ απλά, μονομανής και η σκληρότητά του δεν διαφέρει καθόλου από αυτήν των καθαρμάτων που εκδικείται (η σκηνή με τον ετοιμοθάνατο άντρα είναι χαρακτηριστική). Όχι μόνο λόγω της συμπεριφοράς του απέναντι στους δολοφόνους, αλλά επειδή δεν διστάζει να εμπλέξει και να χρησιμοποιήσει τους γύρω του, που είναι αθώοι (όπως την κοπέλα που τον ερωτεύεται) προκειμένου να πετύχει τον σκοπό του. Τα συναισθήματά του έχουν παγώσει και η ζωή του παύει να έχει κάποιο (άλλο) νόημα. Η κριτική του δημιουργού πάνω στο θέμα της εκδίκησης είναι σαφής. Όσο για τους τρόπους, είναι κι αυτοί πρωτότυποι: Καταφέρνει να στρέψει τον έναν ενάντια στον άλλον. Σημαντική φιγούρα - και τραγική βεβαίως - η πρώην πόρνη Σαντι, κάτι σαν μητέρα γι' αυτόν, που ζει σε ένα δωμάτιο γεμάτο κούκλες επειδή δεν μπόρεσε ποτέ να κάνει παιδιά η ίδια, δίνει και έναν παράξενο, ανατριχιαστικό σχεδόν τόνο στην ατμόσφαιρα. Τέλος ο Κλιφ Ρόμπερτσον είναι εξαιρετικός στον βασικό ρόλο.
Ένα άλλο ενδιαφέρον στοιχείο, το οποίο έμαθα επειδή το διάβασα κάπου για να πω την αλήθεια, είναι ότι το συγκεκριμένο φιλμ είναι ένα από τα πρώτα που δείχνει το έγκλημα να λειτουργεί σαν κανονική επιχείρηση, οργανωμένη και χωρισμένη σε διακριτούς τομείς. Νομίζω ότι και πάλι ο σκηνοθέτης αυτός (ο οποίος, υπενθυμίζω, έγραφε τα σενάρια μόνος του) βρίσκεται μπροστά από την εποχή του.
Δυνατό και κυνικό νουάρ, σασπένς, παράξενη, όπως πάντα στον Fuller, ιστορία (πέρα από το κλασικό στοιχείο της εκδίκησης, το θέμα είναι το πώς), κριτική σε έναν "κακό" και διεφθαρμένο κόσμο, το φιλμ συστήνεται στους φίλους του παλιού σινεμά - και ιδιαίτερα των γκαγκστερικών - νουάρ ταινιών.