"ΧΩΡΙΣ ΑΝΤΑΛΛΑΓΜΑ": ΣΥΓΚΙΝΗΤΙΚΟ ΚΑΙ ΑΝΘΡΩΠΙΝΟ Ή ΝΕΡΟΒΡΑΣΤΟ;

Υπάρχουν ταινίες που, παρά τις σχετικά καλές βαθμολογίες που βλέπω, προσωπικά δεν μπορώ να χωνέψω. Μια απ' αυτές είναι το "Χωρίς Αντάλλαγμα" (Pay it Forward) του 2000, που γύρισε η τηλεοπτική κυρίως σκηνοθέτης Mimi Leder. Η οποία υποτίθεται ότι είναι ανθρώπινη, συγκινητική, αλλά προσωπικά μόνο νερόβραστη τη βρήκα.
Το φιλμ ξεκινά κάπως σαν "Κύκλος των Χαμένων Ποιητών" και νομίζουμε ότι θα δούμε κάτι παρόμοιο. Αγοράκι που ζει μόνο με τη μητέρα του μετά την εγκατάλειψή τους από τον πατέρα εμπνέεται από τον νέο του δάσκαλο, ο οποίος μάλιστα έχει παραμορφωμένο από φωτιά πρόσωπο και είναι διαφορετικός από άλλους δασκάλους, και επινοεί (το αγοράκι) έναν τρόπο να κάνει καλύτερο τον κόσμο, προτείνοντας στους ανθρώπους να κάνει ο καθένας τρεις μεγάλες χάρες σε ισάριθμους άλλους με την προϋπόθεση ότι θα κάνουν κι εκείνοι το ίδιο. Κάτι σαν το παλιό "αεροπλανάκι" δηλαδή, μόνο που εκείνο είχε να κάνει αποκλειστικά με λεφτά. Στο μεταξύ ο δάσκαλος τα φτιάχνει (ή προσπαθεί τέλος πάντων διότι υπάρχουν συναισθηματικά μπλοκαρίσματα) με τη μαμά, κάπου εμφανίζεται και ο άσωτος πατέρας και αρκετά άλλα που δεν θα σας αποκαλύψω.
Η ταινία στηρίζεται σε πολύ καλούς πρωταγωνιστές : Κέβιν Σπέισι, Έλεν Χαντ και ο πιτσιρικάς της "6ης Αίσθησης" Χάλεϊ Τζόελ Όσμεντ. Ωστόσο το όλο πράγμα μου φάνηκε σαν ένα είδος overdose συναισθηματικότητας και εκβιαστικής συγκίνησης. Και η προσπάθεια να αλλάξουμε τον κόσμο με την καλοσύνη, και ο "καλός δάσκαλος", ο οποίος βεβαίως κρύβει το προσωπικό του δράμα, και η μόνη μαμά που κάνει δύο δουλειές για να ζήσει, και ο κακός πατέρας, και το καλό και πονόψυχο πιτσιρίκι, και το φαινόμενο του μπούλινγκ στα σχολεία, και η συνάντηση της μητέρας με τη δική της χαμένη, αλκοολική μαμά... τι άλλο δραματικό θα αποκαλυφτεί ακόμα ; Και, κερασάκι σε όλα αυτά, το απρόβλεπτα δακρύβρεκτο και αναπάντεχο τέλος, έτσι, στα καλά καθούμενα, για να ολοκληρωθεί το overdose συναισθηματικότητας που σας έλεγα και πριν. Ή μάλλον να λιγωθούμε από συγκίνηση.
Δεν ξέρω, ίσως πολλοί να συγκινηθούν πραγματικά και να τη θεωρήσουν βαθιά ταινία. Εμένα πάντως με λίγωσε, μου φάνηκε ότι ήθελε να τα πει όλα και ανακάτευε πολλά θέματα και υποπλοκές, και, επί πλέον, δεν την βρήκα και τόσο ρεαλιστική (είναι τόσο εύκολο να τα φτιάξει ένας σχεδόν διανοούμενος δάσκαλος με μια σχεδόν αλκοολική και σχεδόν αγράμματη και ακατέργαστη νοικοκυρά;) Τελικά τη θεωρώ το άκρον άωτον της "αμερικανιάς".