ΨΥΧΟΛΟΓΙΚΟ ΞΕΓΥΜΝΩΜΑ ΚΑΤΑ ΤΗΝ "ΧΕΙΜΕΡΙΑ ΝΑΡΚΗ"

Ο Nuri Bilge Ceylan είναι για πολλούς ο σημαντικότερος σύγχρονος τούρκος σκηνοθέτης. Η "Χειμέρια Νάρκη" του 2014 είναι ένα σπάνιας εικαστικής ομορφιάς ψυχολογικό δράμα, το οποίο, προειδοποιώ, βασίζεται σε μακροσκελείς διαλόγους και σε ελάχιστη δράση.
Ο ήρωας είναι ένας ευκατάσταστος διανοούμενος, συγγραφέας και πρώην ηθοποιός του θεάτρου, ο οποίος έχει αποσυρθεί στην απομονωμένη περιοχή της Καππαδοκίας απ' όπου κατάγεται και όπου διατηρεί ένα πανέμορφο ξενοδοχείο και άλλα ακίνητα της πατρικής περιουσίας. Μαζί του η πολύ νεότερη γυναίκα του και η πρόσφατα χωρισμένη αδελφή του. Οι σχέσεις με τους κάτοικους όμως είναι μάλλον δύσκολες και όταν ο βαρύς χειμώνας ενσκήπτει οι ψυχολογικές εντάσεις και ο αληθινός χαρακτήρας του "καλοπροαίρετου" Αϊντάν αποκαλύπτεται.
Φυσικά, το είπαμε, πρόκειται πάνω απ' όλα για μια βαθιά ψυχολογική μελέτη. Οι διαλογικές σκηνές είναι μακρές, καταλαμβάνουν το μεγαλύτερο μέρος του φιλμ (το οποίο, σημειωτέον, έχει τρίωρη διάρκεια) και κατά το οποίο συμβαίνουν σχετικά λίγα εξωτερικά γεγονότα. Ωστόσο - παραδόξως - δεν κουράστηκα. Με κράτησε η βαθιά ανάλυση των καταστάσεων, οι εξαιρετικά αληθινές ηθοποιίες, τα συγκλονιστικά εξωτερικά τοπία (πρόκειται για μια σχεδόν "εξωγήινη" περιοχή, που αποτελεί και τουριστικό πόλο έλξης - όχι κατά τον χειμώνα βεβαίως), η πανέμορφη φωτογραφία, η απίστευτη αίσθηση θαλπωρής στα εσωτερικά, η θαυμάσια σκηνοθεσία. Γενικά ένα από τα μεγάλα ατού αυτής της "Νάρκης" είναι η εξαιρετική εικαστικότητά της.
Ταυτόχρονα έχουμε να κάνουμε με την διεισδυτική μελέτη ενός διανοούμενου, προοδευτικού ανθρώπου, ο οποίος όμως, χαμένος στον εσωτερικό του κόσμο και απορροφημένος από τις μελέτες του, έχει παντελώς αποκοπεί από την αληθινή ζωή και έχει ουσιαστικά κόψει τους δεσμούς και την ανθρώπινη επαφή με τους γύρω του. Προθέσεις και αποτελέσματα, αισθητική και καθημερινότητα, θεωρία και πράξη, να μερικά μόνο από τα θέματα που θίγονται. Ο Ceylan ωστόσο θέτει έμμεσα και ταξικά ζητήματα - όλη αυτή η "αφ' υψηλού" στάση βασίζεται βεβαίως στην οικονομική άνεση, ενώ ο πάμφτωχος κοινωνικός περίγυρος, χαμένος στα προβλήματά του, δεν διαθέτει την πολυτέλεια για κάτι τέτοιο. Όπως πολύ εύστοχα επισημαίνεται στο "Αθηνόραμα", πρόκειται για ένα είδος πνευματικής φεουδαρχίας. Ωστόσο αυτό δεν αρκεί: Η ανθρώπινη επαφή αποδεικνύεται πάντοτε απαραίτητη...
Φυσικά πρόκειται για πολυεπίπεδο φιλμ. Επισήμανα μόνο μερικές από τις πτυχές του. Είμαι σίγουρος ότι θα ανακαλύψετε πολλές ακόμα - στους χαρακτήρες της συζύγου ή της αδελφής, στην οικογένεια των φτωχών ντόπιων κλπ. κλπ. Ο Τσέχοφ και το θέατρο εν γένει είναι πανταχού παρόντα, η σκέψη έχει τον πρώτο λόγο. Το συνιστώ ανεπιφύλακτα, παρά τους αργούς ρυθμούς, αλλά μόνο σε θεατές έτοιμους να σκεφτούν...