Ο "ΒΡΩΜΙΚΟΣ" ΑΝΘΡΩΠΟΣ ΑΠΟ ΤΗ ΓΑΛΛΙΑ

Νομίζω ότι ο William Friedkin είναι ένας μάλλον άνισος σκηνοθέτης. Έχει στο ενεργητικό του μερικές θαυμάσιες ταινίες και άλλες μάλλον αδιάφορες. Το 1971 πάντως γυρίζει μια από τις καλύτερές του, τον περίφημο "Άνθρωπο από τη Γαλλία" (The French Connection είναι ο αυθεντικός τίτλος).
Πρόκειται βέβαια για ένα καθαρόαιμο αστυνομικό φιλμ. Οι ανατροπές όμως που κάνει ο
Friedkin στο είδος είναι πολλές και παραμένουν ανατρεπτικές μέχρι σήμερα. Το κλασικό ζεύγος αστυνομικών (ο εκπληκτικός Τζιν Χάκμαν και ο Ρόι Σάιντερ) κυνηγάνε τον κλασικό κακό, έναν γάλλο παρασκευαστή και διακινητή ηρωίνης, τον Φερνάντο Ρέι. Συνηθισμένο στόρι. Το πολύ ενδιαφέρον στοιχείο όμως είναι ότι ο σκηνοθέτης πιάνει ακριβώς έναν τετριμένο "καμβά", που έχουμε δει δεκάδες φορές, και κυριολεκτικά τον ξεσκίζει.
Από πού να πρωτοαρχίσω; Υπάρχει κατ' αρχήν ένας εντελώς "βρώμικος" ρεαλισμός, τόσο στην εικόνα όσο και στο στόρι και στους χαρακτήρες. Η πόλη δείχνεται βρώμικη, γκρίζα, δίχως τίποτα γοητευτικό, το ίδιο και τα αστυνομικά τμήματα, τα εσωτερικά, όλα. Οι διώκτες συχνά αποτυγχάνουν, την πατάνε κοινώς, παρά τον ζήλο τους ή είναι άνευ λόγου υπερβολικά βίαιοι, όπως όλοι σχεδόν οι μπάτσοι άλλωστε. Αυτό το συνολικό "βρώμικο" πλαίσιο είναι που κάνει το φιλμ τόσο πειστικό. Από την άλλη βρισκόμαστε αντιμέτωποι με μια απόλυτη ανατροπή των χαρακτήρων των "καλών" και των "κακών". Ο έμπορος ναρκωτικών είναι ένας γοητευτικότατος τύπος με απόλυτα αριστοκρατικό στιλ και εκλεπτυσμένο και καλόγουστο τρόπο ζωής, γκουρμέ, εξωτερικά άψογος σε όλα. Ο διώκτης του αντίθετα έχει όλα τα χαρακτηριστικά του "μπλιεχ". Χυδαίος, ατημέλητος, ρατσιστής, βίαιος (εύκολα θα μπορούσαμε να τον χαρακτηρίζαμε δολοφόνο), τρέφεται αποκλειστικά με junk food, κάνει χοντρό καμάκι (και πηδάει ενίοτε) - είναι δηλαδή ο τύπος που αν τον γνώριζες στην πραγματικότητα δεν θα έκανες παρέα μαζί του και μάλλον θα τον αντιπαθούσες βαθύτατα. Ο εμμονή του να πετύχει τον στόχο του (τη σύλληψη του κακού) και η αποφασιστικότητά του μάλλον προς την παράνοια φέρνουν παρά προς τον ηρωισμό. Ακόμα και ο κολλητός φίλος και συνεργάτης του συνεχώς διαμαρτύρεται για τις πρακτικές του και προσπαθεί (χωρίς επιτυχία) να "διαχωρίσει τη θέση του". Και, σαν ένα είδος παιχνιδιού, οι πόλεις είναι απόλυτα ταιριαστές με τους τύπους που περιγράψαμε: Η Μασαλία είναι γοητευτικότατη (όπως και ο εγκληματίας κάτοικός της), ενώ η Νέα Υόρκη βρώμικη, γκρίζα, απαίσια. Και στο τέλος; Εκεί είναι που ο θεατής τρώει την πραγματική "σφαλιάρα" με τον απόλυτο κυνισμό, δίχως ίχνος ωραιοποίησης, που κυριαρχεί. Θα μπορούσα να πω κι άλλα για το τέλος, αλλά προφανώς θα αποτελούσαν spoiler. Δεν συμβαίνει πάντως τίποτα διαφορετικό απ' ό,τι συνήθως συμβαίνει στην πραγματικότητα (και ΔΕΝ συμβαίνει συνήθως στην οθόνη).
Έχουμε δει από τότε κι άλλα αστυνομικά με βίαιους μπάτσους ήρωες, στα όρια της παράνοιας. Σχεδόν πάντα όμως διατηρούν ένα παιχνιδιάρικο ύφος, ο μπάτσος είναι κατά βάθος γοητευτικός και άλλα τέτοια. Εδώ δεν χωράνε ωραιοποιήσεις, το ξαναείπα. Τα πάντα δίνονται ωμά. Ακόμα και η παρακολούθηση των υπόπτων δεν έχει τίποτα ελκυστικό. Είναι κάτι απόλυτα βαρετό και τετριμμένο - εδώ είναι οι σκηνές που σε κάνουν μάλλον να λυπάσαι παρά οτιδήποτε άλλο τους μπάτσους που ξεροσταλιάζουν στον ψόφο, ενώ οι κακοί...
Παράλληλα με όλα αυτά το σασπένς παραμένει σε υψηλά επίπεδα, η ταινία βλέπεται δίχως να κάνει κοιλιές, υπάρχει και η περίφημη σκηνή του ανθρωποκυνηγητού που πραγματικά κόβει την ανάσα (θεωρείται από τις καλύτερες του είδους), οπότε και το ψυχαγωγικό επίπεδο παραμένει απόλυτα εξασφαλισμένο. Νομίζω ότι πολύ δίκαια θεωρείται ένα από τα κορυφαία αστυνομικά της ιστορίας του κινηματογράφου.