ΑΚΡΟΒΑΤΙΣΕΣ ΚΑΙ ΚΛΟΟΥΝ ΣΤΑ ΟΡΙΑ ΤΗΣ ΥΠΕΡΒΟΛΗΣ

Το έργο του ισπανού Álex de la Iglesia χαρακτηρίζεται από την πληθωρικότητα και την υπερβολή. Άγριος, αγγίζει συχνά τα όρια του κιτς, αλλά και του σπλάτερ. Η εντυπωσιακή (αν μη τι άλλο) "Τελευταία Ακροβάτις της Μαδρίτης" (Balada Triste de Trompeta) του 2010 δεν αποτελεί εξαίρεση. Υπερφιλόδοξη και αλληγορική ταινία, κινείται ανάμεσα στο ιστορικό φιλμ και το σπλάτερ, το δράμα, το γκροτέσκο και την κωμωδία, το ρεαλιστικό και το σουρεαλιστικό στοιχείο.
Ξεκινώντας από τον ισπανικό εμφύλιο και φτάνοντας ως τις τελευταίες μέρες του δικτάτορα Φράνκο (μέσα δεκαετίας 70), παρακολουθεί δύο κλόουν, τον "θλιμένο" και τον "κωμικό" να συγκρούονται άγρια για την καρδιά μιας όμορφης ακροβάτισας. Μαζί τους δείχνονται και στοιχεία της ιστορίας της χώρας. Όσο όμως το φιλμ προχωρά, ξεφεύγει όλο και περισσότερο από κάθε αληθοφανές στοιχείο, γίνεται όλο και πιο σουρεαλιστικό και παράλογο, βυθίζεται στην τρέλα - ηθελημένα βέβαια. Στο τέλος φτάνουμε και σε μια μεγάλη σκηνή - αναφορά στον Χίτσκοκ και τη "Σκιά των Τεσσάρων Γιγάντων" για να μπει και το σινεφίλ στοιχείο και να ολοκληρωθεί το χάος.
Φυσικά η αλληγορία είναι ξεκάθαρη: Οι δύο μέχρι θανάτου αντίζηλοι που διεκδικούν την Ισπανία είναι οι αντίπαλοι του εμφύλιου: Οι δημοκρατικοί και οι φασίστες. Από την άλλη θα μπορούσαν να είναι και η σωματική, άμεση, βίαιη και η πνευματική, σκεπτόμενη και συνάμα δειλή πλευρά - η σάρκα και το πνεύμα με λίγα λόγια - που διεκδικούν τον άνθρωπο. Τα αποτελέσματα της βίας, της μη συνεργασίας, της αέναα ανακυκλούμενης εκδικητικότητας και από τις δύο πλευρές, είναι βέβαια η αυτοκαταστροφή αμφοτέρων, αλλά και του αντικείμενου του πόθου. Η βία, βλέπετε, γεννά βία.
Σας είπα από την αρχή ότι πρόκειται για εντυπωσιακό, φαντασμαγορικό φιλμ και ο de la Iglesia σίγουρα διαθέτει σκηνοθετικές ικανότητες. Δεν διστάζει να είναι ωμός, ακόμα και κιτς, αφού έχει κάτι (την τρέλα ίσως) από μεγάλους συμπατριώτες του όπως ο Μπουνουέλ ή ο Αλμοδοβάρ. Απλώς, όλη αυτή η ορμή, η παράνοια, που πριν απ' όλα κυριαρχεί στους χαρακτήρες των ηρώων του, κάνει το όλο πράγμα κάπως "χύμα" και προσωπικά με κούρασε (ίσως και να με ενόχλησε) σε κάποια σημεία. Νομίζω ότι όλος αυτός ο πληθωρισμός ιδεών κάπου χάνει, γίνεται too much, οδηγεί στο χάσιμο του ελέγχου.
Ξέρω ότι πολλοί θα βρουν την ταινία δυνατή και - τρίτη φορά το λέω - εντυπωσιακή. Το καταλαβαίνω και είναι σεβαστό μπροστά σ' όλον αυτόν τον πλούτο εικόνων και συμφωνώ εν μέρει. Απλώς προσωπικά θεωρώ ότι ενώ έχει εξαιρετικές ιδέες, ο σκηνοθέτης αυτός, βουτηγμένος πάντα στην υπερβολή, κάπου "το χάνει".