AVATAR: ΟΠΤΙΚΗ ΜΑΓΕΙΑ, ΣΕΝΑΡΙΑΚΑ ΚΛΙΣΕ

Να λοιπόν που, επιτέλους, είδαμε την ταινία που έφτιαχνε τόσα χρόνια ο James Cameron, την πρώτη του μετά τον "Τιτανικό" των 90ς. Το πολυδιαφημισμένο και πολυαναμενόμενο Avatar δεν με απογοήτευσε καθόλου, αλλά έχω και τις αντιρρήσεις μου.
Κατ' αρχάς δεν έχω ιδέα αν θα αλλάξει την ιστορία του σινεμά (σε τεχνολογικό επίπεδο φυσικά, όχι σε κάποιο άλλο). Θα το δείξει ο χρόνος. Αυτό που έχω να πω όμως είναι ότι, βλέποντάς το σε 3D, στα πρώτα δύο τρίτα πραγματικά μαγεύτηκα. Εξ αιτίας της εικόνας, να εξηγούμαι. Το σενάριο... θα τα πούμε παρακάτω γι' αυτό. Σε οπτικό επίπεδο λοιπόν, ένοιωσα σα να βρισκόμουν σε κάποιο απίστευτο τριπ, σα να είχα φύγει όντως από αυτόν τον κόσμο. Η περιγραφή του εξωγήινου κόσμου - παράδεισου κόβει πραγματικά την ανάσα. Νομίζω ότι πρόκειται για πραγματικό μεγαλείο. Τα κολοσιαία δέντρα, τα αιωρούμενα βουνά, οι καταρράχτες, τα απίστευτα λουλούδια και φυτά, οι πανταχού παρόντες νυχτερινοί φωσφορισμοί, οι πτήσεις των δράκων, αποτελούν μια οπτική πανδαισία που πιστεύω ότι θα ικανοποιήσει κάθε φίλο της επιστημονικής φαντασίας και όχι μόνο. Σε 3D μάλιστα ακόμα περισσότερο.
Στο τελευταίο τρίτο του φιλμ έχασα το ενδιαφέρον μου όταν τα πάντα - μοιραία - μετατράπηκαν σε ένα απέραντο πεδίο μάχης, με τους αναμενόμενους ηρωισμούς, τις αναμενόμενες ταρζανιές, την αναμενόμενη τελική σύγκρουση, τα α λα Terminator ρομπότ (για Κάμερον μιλάμε, αλλοίμονο τώρα) και πολλά άλλα τέτοια χιλιοφορεμένα. Γενικά δεν ήταν παρά μια (έξαιρετικά καλογυρισμένη φυσικά) τεράστια σκηνή μάχης, απ' αυτές που έχω μπουχτίσει στις σχετικές ταινίες. Αλλά όλο το υπόλοιπο φιλμ οπτικά, όπως είπα, με είχε ήδη αποζημιώσει.
Κι ας έρθουμε στο σενάριο. Όσο εντυπωσιακό βρήκα το οπτικό μέρος, άλλο τόσο κλισέ, προβλέψιμο, αφελές, τετριμένο βρήκα το σενάριο. Έχει βεβαίως ευπρόσδεκτο και εμφανέστατο οικολογικό μήνυμα και εξ ίσου οφθαλμοφανείς αναφορές στη μεταχείρηση που επιφύλαξαν οι "πολιτισμένοι" λευκοί στους κάθε λογής ιθαγενείς που κατακτούσαν και συχνά εξολόθρευαν, αλλά... όλα, μα όλα, τα επιμέρους στοιχεία τα έχουμε ξαναδεί. Από τον πεζοναύτη που γίνεται καλός, από την ως μεσία έλευσή του στον ξένο πλανήτη, από τον κακό, στρατόκαυλο αξιωματικό και τους στυγνούς επιχειρηματίες, από την "καλή" αλλά απότομη επιστήμονα, από το ότι ο ήρωας σώζεται από μια κοπέλα που τυχαίνει να είναι η κόρη του αρχηγού, από... από... από. Με αποκορύφωμα, το ξαναείπα, την τελική μάχη, όπου όλα συμβαίνουν όπως ακριβώς ξέραμε ότι θα συμβούν κι όπως έχουν συμβεί μερικές χιλιάδες φορές στο παρελθόν. Και βέβαια όλες οι ιδέες είναι παρμένες από τη λογοτεχνία επιστημονικής φαντασίας και φάνταζι, από την Ούρσουλα Λε Γκεν μέχρι την Αν ΜακΚάφρεϊ και πάμπολλους άλλους.
Σημειωτέον ότι και οι μαγευτικές εικόνες είναι παρμένες, αν τις προσέξει κανείς, από έργα γνωστών εικονογράφων του είδους. Ο Ρότζερ Ντιν με τα ιπτάμενα βουνά (θυμηθείτε τα εξώφυλλα των Yes) είναι ένας μόνο απ' αυτούς, αλλά εντόπισα και πολλούς άλλους. Ο Κάμερον έκανε ένα ιδιοφυές συνοθύλευμα απ' όλα αυτά και, τελικά, ζωντάνεψε νομίζω όλες τις φαντασιώσεις των φίλων της επιστημονικής φαντασίας. Ενώ στο σενάριο έκανε απλώς ένα συνοθύλευμα (δίχως το "ιδιοφυές") για να το κάνει όσο πιο κλισέ και σίγουρο για τα ταμεία γίνεται. Αν πρόσεχε και σ' αυτό το επίπεδο, σίγουρα θα μιλούσαμε για αριστούργημα. Και τώρα πάντως, είναι τόση η δύναμη των εικόνων, που συνιστώ το φιλμ ανεπιφύλακτα. Αν τουλάχιστον μπορείτε να αφήνεστε στη μαγεία.