ΠΡΩΤΟΠΟΡΙΑ ΚΑΙ ΦΑΝΤΑΣΤΙΚΟ ΣΤΟ "ΠΡΟΣΩΠΟ ΕΝΟΣ ΑΛΛΟΥ"

Το πρόσωπο ενός άντρα παραμορφώνεται φριχτά από ατύχημα. Ένας ψυχίατρος του προτείνει να δοκιμάσει μια μάσκα με τα χαρακτηριστικά ενός αγνώστου, που εφαρμόζει τέλεια στο πρόσωπο και ουδείς μπορεί να αντιληφτεί ότι πρόκειται για μάσκα. Έτσι, ουσιαστικά, όταν την φορά ο ήρωας γίνεται ένας άλλος άνθρωπος, δίχως παρελθόν, δεσμούς και ταυτότητα, άγνωστος και, κατά συνέπεια, ελεύθερος. Το θέμα - το πείραμα του γιατρού στην ουσία - είναι αν, όντας άγνωστος και μη ανιχνεύσιμος, μπορεί κανείς να διατηρήσει την ηθική του. Ή, αν θέλετε αλλιώς, αν η ηθική είναι τελικά μέρος της φύσης μας ή ένας κοινωνικός καταναγκασμός. Ή, πάλι, αν η απόλυτη ελευθερία και ατιμωρησία βγάζει το "καλό" ή το αρνητικό στοιχείο μέσα μας. Κι αν απελευθερώνει ανομολόγητες επιθυμίες...
Τα παραπάνω είναι μερικά μόνο από τα ερωτήματα που ανακύπτουν από το εκπληκτικό "Πρόσωπο ενός άλλου" (1966) του κορυφαίου, τελικά, ιάπωνα Hiroshi Teshigahara (1927-2001). Θέλω να πω από την αρχή ότι η ταινία χαρακτηρίζεται από απόλυτη πρωτοπορία, τόσο, που σε κάποιες στιγμές της μπορεί να θεωρηθεί πειραματική. Άρα προορίζεται κυρίως για σινεφίλ (αν και νομίζω ότι όλοι μπορούν να εντυπωσιαστούν από το στιλ και τις εικόνες της). Αυτό που είναι κοινό με τις άλλες ταινίες του δημιουργού της είναι το κλιμα του αλλόκοτου και το φανταστικό στοιχείο που υπάρχει κι εδώ - και μάλιστα ακόμη εντονότερα. Μόνο που εδώ οι πειραματισμοί, οι συμβολισμοί, ο σουρεαλισμός είναι περισσότεροι από τις άλλες δύο ταινίες του που έχω δει. Εικόνες που σου κόβουν την ανάσα εμφανίζονται απροειδοποίητα - και συχνά δίχως άμεση συνάφεια με το στόρι -, ενώ τα σκηνικά, οι σκηνοθέτικοί ακροβατισμοί, ο τρόπος κινηματογράφησης, παραπέμπουν σε ένα αλλόκοτο σύμπαν, που θυμίζει πολύ επιστημονική φαντασία. Μέρος των πειραματισμών και μια δεύτερη, άσχετη ιστορία, που προχωρά παράλληλα μ' αυτή που ήδη αναφέραμε στην αρχή. Το κοινό τους είναι τα παραμορφωμένα πρόσωπα. Μια όμορφη κοπέλα, με το μισό πρόσωπο κατεστραμένο από την πυρηνική έκρηξη του Ναγκασάκι, πασχίζει να ενταχτεί στον κοινωνικό της περίγυρο και φτάνει σε μια παράδοξη, αιμομικτική σχέση. Οι δύο ιστορίες δεν συναντιούνται πουθενά.
Ίσως στο θεατή να μείνουν ορισμένα ερωτηματικά για έντονα φορτισμένες, πανέμορφες εικαστικά, αλλά και αινιγματικές εικόνες που παρεμβάλλονται. Ωστόσο, και παρά τις όποιες απορίες, δύσκολα μπορεί κανείς να ξεφύγει από τη σκοτεινή σαγήνη μιας από τις πιο παράξενες ταινίες που έγιναν ποτέ. Σινεφίλ ή μη, θα σας τη συνιστούσα ανεπιφύλακτα.