Η ΓΗ ΠΟΥ ΣΤΑΜΑΤΗΣΕ ΚΑΙ Η ΑΝΘΡΩΠΙΝΗ ΑΥΤΟΚΑΤΑΣΤΡΟΦΙΚΟΤΗΤΑ

Το 1951 ο Robert Wise (1914-2005) γυρίζει ένα από τα ορόσημα του σινεμά επιστημονικής φαντασίας, το The Day the Earth Stood Still (Όταν η γη σταμάτησε). Βασισμένη σ' ένα διήγημα της δεκαετίας του 30 του Harry Bates, το "Αποχαιρετισμός στον Αφέντη", μιλά για ένα εξωγήινο σκάφος που προσγειώνεται στην Αμερική με επιβάτες έναν ανθρωπόμορφο εξωγήινο και ένα πανίσχυρο, γιγάντιο ρομπότ. Ο πρώτος είναι ο βασικός ήρωας του φιλμ, καθώς πασχίζει να πείσει την ανθρωπότητα ότι βαδίζει ολοταχώς προς την καταστροφή.
Μια σύντομη ματιά στην εποχή είναι απαραίτητη. Βρισκόμαστε στην καρδιά του ψυχρού πολέμου, ΗΠΑ και Σοβιετική Ένωση εξοπλίζονται ασύστολα με πυρηνικά και τα πάντα μπορεί να τιναχτούν στον αέρα από μια βλακεία ή ένα λάθος. Αντανάκλαση αυτού του κλίματος (σε συνδυασμό με την υστερική αμερικάνικη κομμουνιστοφοβία) είναι τα περίφημα b-movies επιστημονικής φαντασίας του '50, μέτρια συνήθως (και αστεία, αν και νοσταλγικά, σήμερα). Συνήθως παρουσιάζουν κακούς εξωγήινους που εισβάλλουν με ποικίλους, ύπουλους ή απροκάλυπτους τρόπους στη γη. Η σχέση με την φοβία των αμερικάνων για "κομμουνιστική εισβολή" είναι σαφής και ορισμένα υπονοούμενα σε αρκετές ταινίες του είδους την κάνουν ακόμα σαφέστερη.
Υπήρξαν ωστόσο και εξαιρέσεις σ' αυτό το γενικό κλίμα, η γνωστότερη από τις οποίες είναι το "The Day...". Εδώ, πολύ πριν τον ΕΤ, οι εξωγήινοι είναι "καλοί" και έρχονται να μας προειδοποιήσουν για την αυτοκαταστροφική πορεία του ανθρώπινου πολιτισμού με τους συνεχείς πολέμους και τους πυρηνικούς εξοπλισμούς. Προχωρώντας όμως περισσότερο, καυτηριάζει την ανθρώπινη βλακεία, επιθετικότητα, μισσαλοδοξία, (γιατί όχι και ξενοφοβία;) και μη ανοχή στο διαφορετικό, σκιαγραφόντας μια γενική τάση του στιλ "πρώτα πυροβόλησε και μετά κάνε ερωτήσεις". Όσο για τη ραγδαία εξάπλωση στον πληθυσμό της υστερικής φοβίας για τον "ανεξέλεγκτο" εξωγήινο, ε, εδώ οι αναφορές στο κλίμα που προαναφέραμε είναι ακόμα σαφέστερες. Έτσι, ο άτυχος ξένος που έρχεται με φιλικές διαθέσεις βρίσκεται, πολύ πριν τον "Άνθρωπο που έπεσε στη Γη" του Ρεγκ, κυνηγημένος και αποξενωμένος να πασχίζει να γλιτώσει από αυτούς που ήρθε να προειδοποιήσει.
Πέραν των "μηνυμάτων" όμως, η ταινία είναι καλογυρισμένη και κατάφερε να με κρατήσει μέχρι τέλους, τόσα χρόνια μετά την εμφάνισή της. Είναι βέβαια και αρκετά πάνω από τα συνηθισμένα b-movieς σαν παραγωγή, είναι και σημαντικός ο Wise, οπότε όλα δικαιολογούν το χαρακτηρισμό του κλασικού. Αν δεν το έχετε δει, ψάξτε το!
ΥΓ: Υπάρχει μια εκπληκτική σκηνή που, τόσα χρόνια πριν, μοιάζει τόσο επίκαιρη: Ένας ρεπόρτερ, με το μικρόφωνο προτεταμένο, ρωτά το πλήθος για το πώς νοιώθουν για τον εξωγήινο. Πανικός απ' όλους. "Είμαι έντρομος", "κινδυνεύουμε", "να τον σκοτώσουν γρήγορα", "είναι απειλή" κλπ. κλπ. Κάποιος όμως έχει διαφορετική γνώμη: "Ρε παιδιά, μήπως πρέπει να ψάξουμε περισσότερο για το τι θέλει, ποιοι είναι οι σκοποί του..." Πριν προλάβει να ολοκληρώσει τη φράση του, ο δημοσιογράφος λέει "Ευχαριστώ πολύ", παίρνει το μικρόφωνο και πάει στον επόμενο έντρομο και αγανακτισμένο πολίτη. Σας θυμίζει τίποτα; Ξαναλέω ότι όλα αυτά γίνονται το 1951!