ΤΑ ΗΛΙΟΤΡΟΠΙΑ ΚΑΙ Η ΜΙΖΕΡΙΑ ΤΗΣ ΕΠΑΡΧΙΑΣ

Τελικά πιστεύω όλο και πιο πολύ ότι ο ισπανικός κινηματογράφος είναι ένας από τους σημαντικότερους σήμερα διεθνώς. Και δεν είναι μόνο ο Almodovar, o Amenabar και μερικοί ακόμα, που απλώς αποτελούν την κορυφή του παγόβουνου. Κάθε λίγο αποδεικνύεται ότι το όλο πράγμα έχει βάθος, ρίζες και πλήθος άγνωστων "εφεδρειών". Θυμηθείτε, ας πούμε, τα πρόσφατα Toremolinos και Ορφανοτροφείο, για να αναφέρω δύο στην τύχη.
Ο Jorge Sánchez-Cabezudo είναι πρωτοεμφανιζόμενος. "Η Νύχτα των Ηλιοτροπίων" του όμως (2006) φανερώνει μεγάλη ωριμότητα και δεξιοτεχνία. Όλα ξεκινούν με το πτώμα μιας κοπέλας που ανακαλύπτεται σε ένα λιβάδι με ηλιοτρόπια και οδηγούνται σε ένα δυνατό δράμα (με την εμπλοκή μιας παρέας "πρωτευουσιάνων" σπηλαιολόγων), που συμβαίνει στην ασφυκτικά κλειστή κοινωνία ενός μικρού, ξεχασμένου χωριού. Το όλο κλίμα θυμίζει αυτό του ελληνικού "Γιού του Φύλακα", που επίσης μου άρεσε, βρίσκω όμως την ισπανική ταινία καλύτερη.
Αυτό που πρώτα θαύμασα είναι το πολύ σφιχτό σενάριο. Η ιστορία δεν με άφησε καθόλου να χαλαρώσω με το κλιμακούμενο σασπένς της, καθώς λέει όσα θέλει να πει μέσα από μια δομή θρίλερ, ενώ οι χαρακτήρες είναι όλοι εξαιρετικοί (και εξαιρετικά πιστευτοί και αληθινοί). Ολόκληρη η κοινωνία του μικρού χωριού δίνεται ανάγλυφα, με τα βρώμικα και καλά κρυμμένα μυστικά της, τα πάθη που σιγοβράζουν, το κρυφό ή φανερό όνειρο των περισσότερων να ξεκολλήσουν από εκεί ή, έστω, να ζωντανέψουν λίγο την πληκτική τους καθημερινότητα.
Η ταινία κινείται σε πολλά επίπεδα και θίγει αρκετά θέματα. Η ερήμωση της επαρχίας, με τη συνεχή φυγή των κατοίκων στις μεγάλες πόλεις είναι ένα απ' αυτά. Η πνιγηρή και μίζερη καθημερινότητα όσων απομένουν (που είναι άραγε προϊόν της εγκατάλειψής της ή προϋπάρχει και αναγκάζει τους κατοίκους να την εγκαταλείψουν;) είναι το κυρίαρχο μοτίβο. Το θέμα της "τιμής" με την οποία μπορεί οποιοσδήποτε να εξαγοραστεί και των ορίων της τιμιότητας των ανθρώπων είναι ένα άλλο. Η διαφθορά της εξουσίας προλαβαίνει κι αυτή να θιγεί, καθώς και ο ρόλος των συμπτώσεων ή η αδυναμία μπροστά στο κακό που κυκλοφορεί ανεξέλεγκτο. Κι όλα αυτά χωρίς ούτε μια στιγμή να γίνεται "κήρυγμα" οποιουδήποτε είδους. Εγώ απλώς παρακολουθούσα ένα καλοστημένο θρίλερ.
Αν σκεφτείτε ότι πρόκειται για πολύ φτηνή παραγωγή, η ταινία αποτελεί εκκωφαντικό παράδειγμα για τους έλληνες σκηνοθέτες (καθώς το όλο πράγμα θα μπορούσε κάλλιστα να διαδραματίζεται σε ελληνικό χωριό - Ελλάδα και Ισπανία μοιάζουν, βλέπετε, σε πολλά πράγματα) και το τι μπορούν να κάνουν αν έχουν ταλέντο και έμπνευση. Που, φοβάμαι, ότι σε γενικές γραμμές, και με ορισμένες φυσικά εξαιρέσεις, μάλλον λείπει.