ΠΑΡΑΝΟΙΑ ΚΑΙ ΟΝΕΙΡΑ ΣΤΗΝ ΑΡΙΖΟΝΑ
Το 1993, έχοντας ήδη γυρίσει το "Μπαμπά που λείπει σε ταξίδι για δουλειές" και τον "Καιρό των Τσιγγάνων", ο Emir Kusturica κάνει την μοναδική μέχρι σήμερα αμερικάνικη ταινία του. Και μάλιστα με λαμπρό καστ: Τζόνι Ντεπ, Φέι Ντάναγουέι, Τζέρι Λιούις, Λίλι Τόμλιν... Τι άλλο να ζητήσει κανείς; Κι όμως, κατά τη γνώμη μου, αποτυγχάνει.
Στο "Arizona Dream" νομίζω ότι βλέπουμε για πρώτη φορά το παρανοϊκό στιλ του Κουστουρίτσα να γίνεται μανιέρα. Πρέπει, δηλαδή, ντε και καλά, να βγάλει όλη αυτή την τρέλα που υπάρχει στο έργο του και στην Αμερική. Η Αμερική όμως δεν είναι Βαλκάνια, το περιβάλλον δεν ταιριάζει γι' αυτό το είδος τρέλας και μαγείας που κουβαλά. Δεν είναι τυχαίο ότι και ο λεγόμενος "μαγικός ρεαλισμός" ανθεί κυρίως σε χώρες με έντονο χρώμα και με το ένα πόδι στον Τρίτο Κόσμο, όπως αυτές της Λατινικής Αμερικής. Ο βαλκάνικός μαγικός ρεαλισμός λοιπόν του Κουστουρίτσα μου φαίνεται κάπως στημένος και δήθεν όταν μεταφέρεται στην Αριζόνα, με τις ερήμους των γουέστερν και τους κιτς πωλητές αυτοκινήτων. Αυτό που μένει είναι ήρωες που συμπεριφέρονται παρανοϊκά ή/και εκκεντρικά - πολλές φορές άνευ λόγου - δίχως αυτό να αποτελεί τη "φυσική" τους κατάσταση όπως οι γιουγκοσλάβοι "συνάδελφοί" τους. Έτσι, για μένα τουλάχιστον, όλη αυτή την ιστορία "ερωτικής ενηλικίωσης" ή, για να ακριβολογήσουμε, του έρωτα ενός νεαρού για μια πολύ μεγαλύτερή του μητέρα, αλλά και την κόρη της (κάπως "πειραγμένες" αμφότερες), διανθισμένη από επαναλαμβανόμενα όνειρα με Εσκιμώους και ψάρια που πετάνε, ήταν κάπως άνευ ουσίας. Και το αναπάντεχα δραματικό φινάλε μου φάνηκε στημένο, για να δημιουργηθεί σώνει και καλά ένα δράμα.
Ξέρω, ακούγομαι πολύ αρνητικός, αλλά απλώς προσπαθώ να στηρίξω τις απόψεις μου για μια ταινία που ξέρω ότι πολλοί αγαπούν. Παρ' όλα αυτά σαφώς δεν στερείται αρετών: Διαθέτει αρκετές διασκεδαστικές ή συγκινητικές στιγμές, θαυμάσια, ονειρική φωτογραφία και την γνωστή φοβερή μουσική του Bregovic (και το τραγούδι με τον Iggy Pop). Ειδικά η εικόνα της είναι, νομίζω, και το μεγαλύτερο ατού της. Δυστυχώς όλη αυτή η ομορφιά και η ποίηση των εικόνων δεν θεωρώ ότι κατάφεραν να την στηρίξουν.
Μετά την αποτυχία του στις ΗΠΑ (εμπορικά εννοώ, διότι τα περί άλλης αποτυχίας είναι υποκειμενικά), ο Κ. θα έκανε το περίφημο Underground (που μ΄αρέσει) και μετά θα βούλιαζε στη μανιέρα. Δεν είναι τυχαίο ότι οι τελευταίες ταινίες του περνούν μάλλον απαρατήρητες.
Ετικέτες "Arizona Dream" (1993), Kusturica Emir
posted by vandimir @ 1:13 π.μ.
2 Comments:
ΛΑΘΟΣ ΑΥΤΗ Η ΤΑΙΝΙΑ ΕΙΝΑΙ ΤΑΙΝΙΑ ΚΑΡΔΙΑΣ. ΟΛΑ ΕΙΝΑΙ ΟΝΕΙΡΟ ΟΛΑ ΕΙΝΑΙ ΤΡΑΓΙΚΑ. Η ΕΡΗΜΟΣ Η ΠΑΡΑΙΣΘΗΣΕΙΣ , ΤΟ ΤΕΛΟΣ ΤΗΣ ΠΑΙΔΙΚΗΣ ΗΛΙΚΙΑΣ. ΜΕΓΑΛΕΙΩΔΕΙΣ ΕΜΦΑΝΙΣΕΙΣ . ΣΥΜΦΩΝΟ ΟΤΙ ΜΕΤΑ ΤΟ ΑΝΤΕΓΚΡΑΟΥΝΤ ΔΕΝ ΞΑΝΑΚΑΝΕ ΜΕΓΑΛΕΣ ΤΑΙΝΙΕΣ
Εγώ, πιστεύω, πως ο Kusturica προσάρμοσε τέλεια το παρανοϊκό στιλ και το διονυσιασμό του στα αμερικάνικα πρότυπα. Δε θα το έλεγα μανιέρα, αλλά το χαρακτηριστικό στιλ ενός ιδιαίτερου δημιουργού. Η τρέλα είναι περισσότερο υποβόσκουσα. Στο κάδρο του Kusturica πιστεύω πως επικρατεί η αφέλεια και οι ψυχώσεις τον ανθρώπων, καθημερινότητα της αμερικάνικης επαρχίας, η κιτς αισθητική, οι κούφιοι κοινωνικοί ανταγωνισμοί και η απουσία πραγματικών ονείρων και στόχων μια πανδαισία εικόνων και μουσικής. Εδώ δεν έχουμε "μαγικό ρεαλισμό", αλλά καθαρότατο σουρεαλισμό και βαθύ στοχασμό. Στον "Καιρό των Τσιγγάνων" (π.χ.) ακουγόταν έντονη βαλκανική μουσική με τσιγγάνικα τραγούδια (αποκορύφωμα το "Ederlezi") και βιοπαλαιστές που προσπαθούν να επιβιώσουν. Εδώ έχουμε ανθρώπους που τα έχουν όλα και θέλουν περισσότερα. Γι' αυτό και η μουσική δεν είναι δυνατή και βαλκανική, αλλά ροκ-φαίρνει... Ο Kusturica είχε συνηδητοποιήσει σε ποια χώρα βρίσκεται γι' αυτό η τρέλα του ήταν χαμηλόφωνη - αυτό φαίνεται με την αντικατάσταση της τσιγγάνικης μπάντας από τους Μεξικάνους μαριάκι.
Φοβερές εικόνες, θα μπορούσα να τις αναλύω χωρίς τελειωμό - όπως και τους χαρακτήρες.
Προσωπική αξιολόγηση: 4/5
Ας πάμε τώρα γενικά στον Emir. Τον θεωρώ τον σημαντικότερο σύγχρονο σκηνοθέτη! Από τις 9 ταινίες μεγάλου μήκους του έχω παρακολουθήσει τις 7. "Underground", "Καιρός των Τσιγγάνων" και "Μαύρη Γάτα, Άσπρος Γάτος" τα βρήκα μεγαλειώδη αριστουργήματα και στο top 100 των αγαπημένων μου ταινιών όλων των εποχών (5/5). "Ο Μπαμπάς λείπει σε Ταξίδι για Δουλείες" και "Arizona Dream" εκπληκτικές (4.5/5 και 4/5 αντίστοιχα).
Διαφωνώ με την τελευταία σου παράγραφο. Δεν το θεωρώ μανιέρα, αλλά καθαρό προσωπικό στιλ του δημιουργού - όπως είπα και παραπάνω. Δηλαδή όπου βλέπεις ποίηση, σουρεαλισμό, τσιγγάνικες μπάντες και γενικά θορύβους θα ξέρεις πως η ταινία θα είναι του Kusturica! Μετά το αριστούργημα "Underground" γύρισε το "Μαύρη Γάτα, Άσπρος Γάτος" που το λάτρεψα και δεν πέρασε απαρατήρητο (Ασημένιος Λέοντας και βραβείο καλύτερης σκηνοθεσίας στο φεστιβάλ Βενετίας) - μάλιστα στη Σερβία έκοψε περισσότερα εισητήρια από τον Τιτανικό. Η αμέσως επόμενη δουλειά του, το "Zivot je cudo" (3,5/5) μου άρεσε αρκετά: γκροτέσκο στοιχεία, έντονος διονυσιασμός και ρομαντισμός - αλλά, εμφανή σημάδια κούρασης. Ούτε αυτή πέρασε απαρατήρητη, όμως, γιατί πήρε και ένα βραβείο στις Κάννες και έκοψε πολλά εισητήρια, κυρίως στα Βαλκάνια. Μετά γυρίζει ένα συμπαθητικό ντοκιμαντέρ για το Μαραντόνα (3/5) και την όμορφη ταινία "Zavet" (3,5/5). Καταλαβαίνω, πως δεν κάνει ακόμα αριστουργήματα, αλλά είναι τουλάχιστον αξιόλογος.
Υ.Γ.: Χίλια συγγνώμη για τη φλυαρία, απλά ο Kusturica είναι μεγάλη αδυνβαμία και θα ήθελα να τον συζητήσουμε.
Δημοσίευση σχολίου
<< Home