ΠΑΝΤΑ ΑΦΗΡΗΜΕΝΟΣ, ΑΛΛΑ ΚΑΠΩΣ ΓΕΡΑΣΜΕΝΟΣ

Ο Pierre Richard είναι ένας ξεχασμένος σήμερα στην Ελλάδα κωμικός, ο οποίος όμως είχε κυριαρχήσει στο χώρο της κωμωδίας στη Γαλλία στη δεκαετία του 70 (τότε ήταν πολύ γνωστός και εδώ, αφού προβάλλονταν οι ταινίες του). Είχα δει δυο - τρεις απ' αυτές σαν παιδί και - τότε - είχα ενθουσιαστεί. Η προβολή των μεγαλύτερων επιτυχιών του στο φεστιβάλ Γαλλόφωνου Σινεμά με παρότρυνε να ξαναδώ μία απ' αυτές, λίγο από νοσταλγία, λίγο από περιέργεια για το αν αντέχει σήμερα.
"Ο κύριος αφηρημένος" (Le distrait) του 1970 ήταν η πρώτη του μεγάλη επιτυχία, που μάλιστα έχει σκηνοθετήσει ο ίδιος (καθώς και μερικές από τις μετέπειτα επιτυχίες του). Εδώ για πρώτη φορά λανσάρει τον χαρακτηριστικό τύπο που τον καθιέρωσε: Αυτόν του απόλυτα αφηρημένου (ημίτρελου θα ήταν ακριβέστερο να πούμε), πλην όμως καλόκαρδου και συμπαθητικού τύπου, που μονίμως βρίσκεται εκτός τόπου και χρόνου, μιλά μόνος του, σκέπτεται άλλα όταν του μιλάνε, αλλά διαθέτει και ένα εντελώς αναρχικό και πηγαίο ταλέντο, που πολλές φορές προκαλεί καταστροφή αντί για επιτυχία. Χρησιμοποιώντας συνδυασμό οπτικών και λεκτικών γκαγκς, κλοουνίστικη φιγούρα ο ίδιος, καταφέρνει να βγάλει αρκετό γέλιο, αλλά και τρυφερότητα. Στην ταινία αυτή είναι διαφημιστής, που προσλαμβάνεται χάρη στις "πλάτες" της μαμάς του σε σοβαρή εταιρία και δημιουργεί χάος. Ενδιαφέρον στοιχείο - και ίσως αταίριαστο με τον χαρακτήρα που πλάθει - είναι ότι, ενώ είναι καλός και βολικός, οι παλαβές (διαφημιστικές) ιδέες του είναι πάντοτε βουτηγμένες σε μακάβριο, κατάμαυρο χιούμορ (όπως αυτή με τον βρυκόλακα που πίνει το αίμα των θυμάτων του με... καλαμάκι, ώσπου βαρυστομαχιάζει και ηρεμεί μόνο μετά την κατανάλωση του διαφημιζόμενου χαπιού για το στομάχι, μετά την οποία θα συνεχίσει ανενόχλητος το έργο του).
Το συμπέρασμα δυστυχώς είναι ότι ή συγκεκριμένη ταινία έχει γεράσει αρκετά. Σαφώς δεν μου προκάλεσε το γέλιο που θυμόμουν (αμυδρά) μετά τόσα χρόνια, ενώ η ηλικία της και η 70ς ατμόφαιρα είναι κάτι παραπάνω από εμφανής. Διαθέτει ωστόσο μερικά καλά σημεία, που βγάζουν ακόμα γέλιο, υμνεί τον έρωτα και τη δημιουργικότητα (την έστω με αμφίβολα αποτελέσματα) και γενικά βλέπεται με σχετική ευχαρίστηση. Θα είχε πάντως ενδιαφέρον να έβλεπα και κάποιες άλλες ταινίες του, μεταγενέστερες και ακόμα πιο πετυχημένες, ώστε να σχηματίσω μια πιο ολοκληρωμένη γνώμη για ένα ούτως ή άλλως σημαντικό κεφάλαιο της γαλλικής κωμωδίας.
Ο Ρισάρ είναι πάντα διάσημος στη χώρα του και εξακολουθεί να παίζει σε ταινίες, όχι απαραίτητα κωμικές. Κρατούσε μάλιστα έναν χαρακτηριστικό ρόλο - κλειδί στο Le Serpent, για το οποίο έγραψα μερικά ποστ πριν.