ΣΥΓΚΙΝΗΤΙΚΟ ΚΑΙ ΕΞΑΙΣΙΑΣ ΟΜΟΡΦΙΑΣ "ΜΑΡΓΑΡΙΤΑΡΕΝΙΟ ΚΟΥΜΠΙ"

Ο Patricio Guzman είναι ο μεγάλος χιλιανός ντοκιμαντερίστας που από τη δεκαετία του 70 καταγράφει με τρόπο συγκλονιστικό την ιστορία της πολύπαθης χώρας του. Η αριστουργηματική "Νοσταλγία του Φωτός" του 2010 ήταν ένα πανέμορφο, ποιητικό ντοκιμαντέρ με επίκεντρο την έρημο Ατακάμα της Χιλής, όπου υπάρχει ένα από τα ισχυρότερα τηλεσκόπια του πλανήτη και όπου συναντιούνται αστρονόμοι, αρχαιολόγοι και γυναίκες που ψάχνουν ακόμα τους νεκρούς τους από τη χούντα. Στα χνάρια του υπέροχου αυτού φιλμ βρίσκεται και το "Μαργαριταρένιο Κουμπί" (El Boton de Nacar) του 2015, αποτελώντας ένα είδος συνέχειάς του.
Αυτή τη φορά στο επίκεντρο βρίσκεται ο ωκεανός, το νερό εν γένει. Ο ωκεανός περιζώνει τη Χιλή. Αποτελεί ταυτόχρονα πηγή ζωής, αλλά και καταστροφής. Από εκεί, από υδάτινους δρόμους, ήρθαν τον 18ο αιώνα βρετανοί άποικοι που αφάνισαν τους αυτόχθονες. Και εκεί βρίσκονται τα πτώματα πολιτικών κρατουμένων της αιμοσταγούς χούντας, αφού τα πετούσαν σ' αυτόν για να τα ξεφορτωθούν δίχως να αφήσουν ίχνη. Επίκεντρο της ταινίας είναι αυτή τη φορά η Παταγωνία. Ο Guzman δένει με μαγικό τρόπο (και με off αφήγηση του ίδιου) το κοσμολογικό στοιχείο του νερού, τη συγκλονιστική ιστορία της εξάλειψης των ιθαγενών φυλών (μόλις 20 άτομα απομένουν σήμερα, που μιλάνε ακόμα την παλιά γλώσσα) και της ενσωμάτωσής τους στα δυτικά πρότυπα και την νωπή ακόμα τραυματική εμπειρία της φριχτής δικτατορίας.
Όλα αυτά δίνονται με μια σπάνια ποιητικότητα  και έμπνευση και με απίστευτης ομορφιάς εικόνες από την Παταγωνία, που πραγματικά κόβουν την ανάσα. Η κοσμολογία, η παλιότερη ιστορία (ο αποικισμός) και η πολιτική (μόνιμο ενδιαφέρον του σκηνοθέτη) δένουν με έναν ανεπανάληπτο τρόπο που μόνο σ' εκείνον έχω συναντήσει. Γενικά, όπως και η "Νοσταλγία...", καταλάβατε νομίζω ότι η ταινία με ενθουσίασε.
Αν έχετε κάποια προκατάληψη για το ντοκιμαντέρ, σας προτείνω τις δύο αυτές ταινίες για να αλλάξετε γνώμη. Θα διαπιστώσετε ότι το είδος αυτό μπορεί να είναι πανέμορφο, να σε καθηλώνει, να είναι πλημμυρισμένο από σπάνια ποιητικότητα και όχι απλώς από παλιές ασπρόμαυρες φωτογραφίες ή φιλμ και συνεντεύξεις. Για μένα ο Guzman είναι ο σημαντικότερος εν ζωή ντοκιμαντερίστας. (Προσοχή: Η γνώμη αυτή μάλλον είναι αυθαίρετη γιατί δεν έχω βαθιές γνώσεις για το είδος. Ίσως να υπάρχουν κι άλλες τέτοιες εξαιρετικές περιπτώσεις που αγνοώ). Πάντως συστήνω ανεπιφύλακτα την ταινία. Το τονίζω ξανά: Μην τρομάξετε επειδή πρόκειται για ντοκιμαντέρ.