H "MISS VIOLENCE" ΚΑΙ Η ΠΝΙΓΗΡΗ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ

Θα πω από την αρχή ότι προσωπικά το «Miss Violence” (2013) του Αλέξανδρου Αβρανά μου άρεσε. Δεν ανήκω σ’ αυτούς που γκρινιάζουν μόνιμα με οποιοδήποτε επίτευγμα ή ψάχνουν να βρουν καλά κρυμμένες συνωμοσίες πίσω από μια βράβευση. Ας μιλήσουμε όμως για την ταινία και όχι για τις κάθε είδους υστερικές αντιδράσεις.

Αναμφισβήτητα πρόκειται για ένα πολύ σκληρό – έως και σοκαριστικό – φιλμ. Ένα εντεκάχρονο κορίτσι αυτοκτονεί τη μέρα των γενεθλίων του. Από εκεί και πέρα η ταινία παρακολουθεί τα έργα και τις ημέρες της οικογένειας, που αποτελείται από έναν πραγματικό δικτάτορα παππού, ο οποίος ελέγχει τα πάντα εξασκώντας λίγες φορές σωματική βία, κυρίως όμως ψυχολογική, την κόρη του και τα τρία παιδιά της, και τα τρία αγνώστου πατρός. Σιγά – σιγά η κρυφή, συγκλονιστική αλήθεια αποκαλύπτεται και το φιλμ φτάνει στην κορύφωσή του.

Φυσικά πρόκειται για μια αλληγορία της πνιγηρότητας, της καταπίεσης και – στη συγκεκριμένη περίπτωση – της νοσηρότητας που επικρατεί στους κόλπους της οικογένειας ως θεσμού. Ταυτόχρονα έχουμε την εντονότατη κριτική του – συνηθισμένου ακόμα δυστυχώς – μοντέλου του «πατέρα – αφέντη», του κυρίαρχου αρσενικού που οι πάντες είναι υποχρεωμένοι να υπακούν τυφλά. Η κριτική του οικογενειακού μοντέλου πάντως φτάνει εδώ σε ακραία επίπεδα.

Η ατμόσφαιρα της ταινίας, η μουντή, «άχρωμη» φωτογραφία, οι κλειστοί χώροι του διαμερίσματος, οι κλειστές πόρτες πίσω από τις οποίες συμβαίνουν ανομολόγητα πράγματα, τα με προσοχή επιλεγμένα άσχημα, απωθητικά θα έλεγα, τοπία της πόλης στα εξωτερικά πλάνα, όλα συγκλίνουν στη δημιουργία αυτού του πνιγηρού, κλειστοφοβικού κλίματος, που είναι άλλωστε και το ζητούμενο σε ένα τέτοιο φιλμ. Σ’ αυτό ο Αβρανάς πετυχαίνει απόλυτα. Όπως πολύ πετυχημένη νομίζω είναι η διαρκής κλιμάκωση των όσων συμβαίνουν, οι όλο και πιο «γροθιά στο στομάχι» καταστάσεις, μέχρι να φτάσουμε στο δυνατό φινάλε. Φυσικά από την πρώτη κιόλας σκηνή έχουμε υποπτευτεί ότι κάτι καθόλου υγιές συμβαίνει στους κόλπους της οικογένειας, ο τρόπος όμως που κλιμακώνεται το «κακό» και αποκαλύπτονται βαθμιαία όλο και περισσότερες πτυχές του, είναι, νομίζω, υποδειγματικός.

Ναι, βρισκόμαστε για μια ακόμα φορά τα τελευταία χρόνια μπροστά σε ένα ακόμα (καλό κατά τη γνώμη μου) δείγμα του «greek weird cinema”, το οποίο επικεντρώνεται συνήθως στην κριτική του θεσμού της οικογένειας. Δεν θεωρώ όμως, παρά την ύπαρξη μιας παρόμοιας προβληματικής, ότι μοιάζει με τον «Κυνόδοντα» του Λάνθιμου, πράγμα για το οποίο κατηγορήθηκε. Η σκηνοθεσία, το κινηματογραφικό ύφος, είναι νομίζω αρκετά διαφορετικά. Εξ άλλου εδώ μιλάμε για ένα πολύ πιο ρεαλιστικό φιλμ σε σχέση με τον σχετικό σουρεαλισμό που επικρατεί στα φιλμ του Λάνθιμου.

 Όπως και να το κάνουμε, βρήκα την ταινία πολύ δυνατή και πετυχημένη σ’ αυτό που θέλει να κάνει, αποτέλεσμα που συνεπικουρείται και από τις πολύ καλές ηθοποιίες. Αλλά, προειδοποιώ, πρόκειται για ταινία για γερά στομάχια. Όχι, δεν υπάρχει τίποτα χαρούμενο εδώ…