Ο ΜΥΣΤΗΡΙΩΔΗΣ BORGMAN ΚΑΙ ΟΙ ΦΙΛΟΙ ΤΟΥ

To 2013 o ιδιόρρυθμος ολλανδός δημιουργός Alex van Warmerdam γυρίζει το «Borgman», το οποίο προσωπικά θεωρώ μάλλον την καλύτερη ταινία του. Εννοείται ότι βρισκόμαστε πάντα στο παράξενο κλίμα του σκηνοθέτη, οπότε μην περιμένετε ξεκάθαρες εξηγήσεις για τα όσα συμβαίνουν. Στην συγκεκριμένη περίπτωση όμως αυτό ουδόλως με ενοχλεί. Το αντίθετο μάλλον.

Μια ομάδα περίεργων τύπων, κάτι σαν κλοσάρ που ζουν σε ένα είδος υπόγειων καταφύγιων σκαμμένων στο χώμα, αναγκάζονται βίαια να μετακομίσουν, άγνωστο γιατί. Ένας απ’ αυτούς θα διεισδύσει σιγά – σιγά στους κόλπους μιας ευκατάστατης, απόλυτα «καθώς πρέπει» αστικής (προς το μεγαλοαστικής) οικογένειας και, βαθμιαία, θα τη διαβρώσει εκ των έσω, φτάνοντας σε ακραίες καταστάσεις. Σιγά – σιγά πάντοτε και τα υπόλοιπα μέλη της ομάδας θα πάρουν μέρος σ’ αυτή την παράδοξη «άλωση».

Όπως ίσως καταλαβαίνετε, αν έχετε κι άλλες ταινίες του, εδώ συναντούμε όλα τα γνώριμα χαρακτηριστικά του σκηνοθέτη και μάλιστα, όπως είπα, στην καλύτερη κατά τη γνώμη μου εκδοχή τους: Τον σουρεαλισμό, το σαρκαστικό και κατάμαυρο χιούμορ, τις ακραίες καταστάσεις, οι οποίες όμως δίνονται με έναν τέτοιο τρόπο που μάλλον να χαμογελάς σε κάνουν, την διαρκή «επίθεση» του δημιουργού στις δομές της αστικής οικογένειας… Στο συγκεκριμένο φιλμ μάλιστα ο Warmerdam εισχωρεί στο χώρο του φανταστικού. Δεν θα μάθουμε ποτέ ποια ακριβώς είναι η φύση των ήσυχων και ύπουλα, πλην όμως μεθοδικότατα, δρώντων μελών της παράξενης ομάδας (όντων θα έπρεπε μάλλον να τους αποκαλέσω, γιατί και η ανθρώπινη ιδιότητά τους τίθεται – διακριτικά – υπό αμφισβήτηση). Βρίσκω πάντως εξαιρετικά ενδιαφέροντα τον τρόπο με τον οποίο παρουσιάζεται η σταδιακή, αργή αλλά σταθερή, διάβρωση της απόλυτα τέλειας και άψογης εξωτερικά οικογένειας, η σταδιακή άλωσή της εκ των έσω…

Ταυτόχρονα η ταινία σχολιάζει, με διακριτικό πάντοτε τρόπο, τις κοινωνικές αντιθέσεις και διαφορές, την ταξική δομή της κοινωνίας, τη σχέση έλξης – απώθησης με το «ξένο», το διαφορετικό, το κρυμμένο, σκληρό πρόσωπο της ατσαλάκωτης και άψογης επιφανειακά οικογένειας των σύγχρονων κοινωνιών της ευμάρειας και ίσως και πολλά άλλα θέματα τα οποία θα ανακαλύψει ο θεατής.

Επαναλαμβάνω ότι προσωπικά η ταινία μου άρεσε πολύ. Να είστε πάντως προετοιμασμένοι για τον σουρεαλισμό, την έλλειψη πολλών εξηγήσεων, το παράλογο που επικρατεί (μερικώς τουλάχιστον). «Διαβάστε» την λοιπόν με βάση τη γενική αίσθηση που θα σας αφήσει.