Η ΓΝΩΣΗ ΚΑΙ Η ΑΠΟΛΑΥΣΗ ΚΑΙΓΟΝΤΑΙ ΣΤΟΥΣ 451 ΒΑΘΜΟΥΣ ΦΑΡΕΝΑΪΤ...

Ο Ray Bradbury είναι από τους συγγραφείς που αγαπώ. Ένα από τα λίγα σχετικά μυθιστορήματά του (έγραψε κυρίως διηγήματα) είναι το "Fahrenheit 451", που είχε κάνει εντύπωση στην εποχή του. Το 1966 ο François Truffaut (1932-1984) αποφασίζει να κάνει το ομώνυμο φιλμ, βασισμένο βέβαια στο βιβλίο. Πρόκειται για τη μοναδική φορά στην καριέρα του που ασχολήθηκε με την επιστημονική φαντασία .
Μην περιμένετε επιστημονική φαντασία με ειδικά εφέ, διαστημόπλοια, εξωγήινους και θεαματικά κυνηγητά. Κάθε άλλο. Βρισκόμαστε σε μια μελλοντική δυστοπική γη, όπου τα βιβλία κάθε είδους είναι απόλυτα απαγορευμένα. Οι "πυροσβέστες" είναι ειδικό σώμα που αποστολή του είναι όχι να σβήνει φωτιές (άλλωστε "τα σπίτια είναι πυρίμαχα", όπως αναφέρεται σαφώς), αλλά να εντοπίζει και να καταστρέφει καίγοντάς τα τα παράνομα βιβλία. Οι 451 βαθμοί Φαρενάιτ άλλωστε είναι η θερμοκρασία στην οποία καίγεται το χαρτί. Όλα κυλούν ομαλά ώσπου κάποιος "πυροσβέστης" αρχίζει να έχει αμφιβολίες για ό,τι κάνει.
Η ταινία θίγει πολλά θέματα (μερικά πλαγίως) τα οποία έχουν μεγάλο ενδιαφέρον. Υπάρχει φυσικά το κυρίαρχο θέμα του φασισμού και της απόλυτης κυριαρχίας ενός καθεστώτος που, με έξυπνο τρόπο, επιτυγχάνεται με την αποκοπή του κόσμου από κάθε είδους γνώση και προβληματισμό. "Τα βιβλία κάνουν τους ανθρώπους δυστυχισμένους, τους συγχίζουν αφού τους βάζουν σε σκέψεις", λέει περίπου ο αρχηγός των "πυροσβεστών" κάπου. Ένα άλλο θέμα που υπάρχει, δίχως ποτέ να αναφέρεται ρητά, είναι ένα είδος ηπιότητας του καθεστώτος. Δεν θα δούμε πουθενά εκτελέσεις, βασανιστήρια, άγρια αστυνομική επιβολή. Όλα μοιάζουν να γίνονται απλώς δια της πειθούς. Δεν τιμωρείς κανέναν, απλώς τον αποβλακώνεις σταδιακά κάνοντάς τον να μη σκέπτεται, να μην αντιδρα, να αποδέχεται την όποια κατάσταση όπως ακριβώς είναι. Οι δολοφονίες δημιουργούν ήρωες, η κτηνώδεις βία δημιουργεί ενστικτώδη αντίδραση. Ένα έξυπνο απολυταρχικό καθεστώς δεν θέλει τίποτα απ' αυτά. Δεν ενδιαφέρεται να τιμωρήσει κάποιον, θέλει απλά να τον κάνει να μην αντιδρά, όπως είπαμε. Κάπου βέβαια αναφέρεται ότι όσοι συλλαμβάνονται "αναμορφώνονται", είναι όμως σαφές ότι η βία δεν είναι διάχυτη και κτηνώδης. Ένα τρίτο σημείο, σχετικό με το προηγούμενο, είναι ένας από τους τρόπους επιβολής: Η τηλεόραση. Η οποία στο φιλμ δείχνει διαρκώς απόλυτα αποβλακωτικά προγράμματα, που βλέπουν μανιωδώς και εθιστικά κυρίως αργόσχολες νοικοκυρές. Σας θυμίζει τίποτα όλο αυτό; Θα τονίσω ότι ο Τριφό είχε αντιληφτεί την ολέθρια επίδρασή της, αλλά και τη δύναμή της για προπαγάνδα (συγκαλυμένη, ποτέ άμεση άρα και βαρετή) ήδη από την εποχή αυτή.
Η ταινία, ενώ σε γενικές γραμμές κυλά μάλλον "ήσυχα", διαθέτει κάποιες πολύ δυνατές σκηνές που μένουν στο θεατή (σε μένα τουλάχιστον): Μια απ' αυτές είναι η σκηνή με την ηλικιωμένης γυναίκας που επιλέγει να πυρποληθεί ανάμεσα στα βιβλία της μυστικής της βιβλιθήκης. Άλλες είναι οι δυνατές σκηνές με τους "ανθρώπους - βιβλία" προς το τέλος. Άλλοι ίσως εντοπίσουν διαφορετικές τέτοιες σκηνές.
Ενώ σε γενικές γραμμές πρόκειται για ένα μάλλον χαμηλότονο φιλμ, το βρίσκω εξαιρετικό. Διαθέτει μια δύναμη να μένει χαραγμένοσ τη μνήμη δίχως να χρησιμοποιεί το στοιχείο του εντυπωσιασμού. Και, extra bonus, θα απολαύσετε τη Τζούλι Κρίστι (που είναι μια cult ηθοποιός για πολλούς) σε διπλό ρόλο : της επαναστάτριας και της αποβλακωμένης συζύγου.
ΥΓ: Ο Τριφό κάποια στιγμή αποκήρυξε την ταινία του. Σέβομαι τη γνώμη του δημιουργού, προσωπικά όμως εξακολουθεί να μου αρέσει.